Năm nay toàn thể Giáo hội công giáo đều mừng lễ Hiển Linh
vào cùng một ngày. Thật vậy, với cuộc cải cách phụng vụ sau công đồng
Vaticanô II, tuy lễ Hiển Linh vẫn được chỉ định vào ngày
6 tháng 1 trong lịch phổ quát, nhưng tại những nước mà
ngày này không phải là lễ nghỉ dân sự (chẳng hạn như tại Việt Nam) thì
lễ Hiển linh được dời vào chúa nhựt liền sau ngày 1 tháng giêng.
Năm nay ngày 6 tháng 1 trùng vào chúa nhựt cho nên có thể mừng chung trên khắp
mọi nơi. Ý nghĩa của lẽ Hiển Linh là gì? Vào thời các giáo phụ,
bên Đông phương người ta mừng lễ Chúa tỏ mình ra cho nhân loại qua biến cố
Nhập Thể. Vào thời Trung cổ, bên Tây phương người ta chú ý dến
ba vua tượng trưng cho các sắc dân, mang lễ vật đến
thờ lạy Chúa Cứu thế. Từ sau công đồng Vaticanô, phụng vụ muốn nêu bật
ơn gọi hết muôn dân đón nhận Tin mừng. Thêm vào đó, tại
vài quốc gia, ngày 6 tháng 1 được dành làm ngày Thiếu nhi truyền
giáo: các nhi đồng tìm cách tham gia vào công cuộc truyền giáo bằng những cuộc
lạc quyên đóng góp để giúp đỡ những bạn đồng
lứa tuổi còn thiếu thốn điều kiện để phát triển sức khỏe
và văn hoá. Những tư tưởng này được đức
thánh cha gợi lên trong bài huấn dụ trước khi đọc kinh
Truyền tin trưa chúa nhựt hôm qua, cũng như trước
đó, trong bài giảng Thánh lễ cử hành tại đền thánh Phêro vào
lúc 10 giờ sáng. Trước tiên, kính mời quý vị theo dõi buổi đọc
kinh Truyền tin
Anh chị em thân mến,
Chúng ta hân hoan mừng lễ Hiển
Linh, nghĩa là Chúa tỏ mình ra cho các dân tộc trên thế giới, được tượng trưng nơi
các đạo sĩ đến từ phương Đông để bái phục Vua dân Do thái. Khi quan sát hiện tượng
thiên văn, các nhân vật huyền bí này thấy nổi lên một ngôi sao mới, và dựa theo những
lời sấm ngôn, họ nhìn nhận đó như là dấu hiệu giáng sinh của Đấng Mêsia, thuộc dòng
dõi vua Đavit (xc Mt 2,1-12). Như vậy, ngay từ lúc vừa xuất hiện, ánh sáng của Chúa
Kitô bắt đầu thu hút những con người “được Chúa thương yêu” (Lc 2,14), từ khắp mọi
ngôn ngữ, dân tộc và văn hoá. Chính sức mạnh của Thánh Linh đã thôi thúc lòng trí
con người đi tìm kiếm sự thật, vẻ đẹp, công lý. Đó là điều mà Tôi tớ Chúa Gioan Phaolô
II đã quả quyết trong thông điệp Đức tin và Lý trí (số 33) như sau:
“Con người luôn ở trên đường tìm kiếm dường như là vô tận: đi tìm kiếm sự thật và
tìm kiếm Ai đó mà mình có thể ký thác cuộc đời”. Các nhà đạo sĩ gặp được cả hai điều
đó nơi hài nhi Bêlem.
Trên đường lữ hành, con người thuộc mọi thế hệ cần được
định hướng: biết đi theo ngôi sao nào đây? Sau khi đã dừng lại ở trên căn nhà nơi
hài nhi cư ngụ (Mt 2,9) thì ngôi sao hướng dẫn các đạo sĩ chấm dứt công tác, nhưng
ánh sáng thiêng liêng của nó vẫn còn hiện diện qua lời của Phúc âm mà ngày hôm nay
vẫn còn có khả năng hướng dẫn mỗi người đến cùng Chúa Giêsu. Lời đó, chính là phản
ánh của Đức Kitô, là người thật và là Thiên Chúa thật, và còn được Giáo hội mang đến
cho mỗi linh hồn nào sẵn sàng đón nhận. Vì thế, Giáo hội cũng giữ vai trò của ngôi
sao đối với nhân loại. Điều này cũng có thể nói một cách tương tự cho mỗi một người
Kitô hữu: họ cũng được mời gọi hãy soi sáng bước đường cho anh chị em của mình bằng
lời nói và chứng tá cuộc sống. Vì thế việc chúng ta trung thành với ơn gọi cùa mình
thật là quan trọng biết chừng nào! Mỗi tín hữu chân chính luôn lên đường trong cuộc
hành trình đức tin của bản thân mình, và đồng thời, cùng với ánh sáng bé nhỏ đang
mang trong mình, họ phải trở nên người hỗ trợ cho những kẻ ở bên cạnh mình, và lắm
khi đang lần mò để tìm thấy con đường dẫn tới Đức Kitô.
Đang khi chuẩn bị đọc
kinh Truyền tin, tôi xin ngỏ lời chào thân ái đển các anh chị em Đông phương, sắp
mừng lễ Chúa Giáng sinh vao ngày mai, dựa theo lịch Giulianô. Thật là vui sướng
khi được chia sẻ với nhau việc cử hành các mầu nhiệm đức tin, qua tính đa sắc của
các nghi điển trải qua hai ngàn năm lịch sử Giáo hội. Cùng với các cộng đoàn Đông
phương Kitô hữu rất sùng kính Đức Thánh Mẫu, chúng ta hãy xin Người che chở toàn thể
Hội thánh trong công cuộc truyền bá khắp thế giới Tin mừng Chúa Kitô là Ánh sáng muôn
dân
Sau khi ban phép lành Toà thánh, đức thánh cha đã nhắc rằng lễ Hiển linh
cũng là ngày quốc tế truyền giáo của các nhi đồng, do đức cha Charles de Forbin đề
xuất cách đây 160 năm, với việc thành lập hiệp hội Chúa Hài đồng, cổ động các em bé
giúp đỡ công cuộc truyền giáo của Hội thánh nhờ lời cầu nguyện, việc hy sinh và những
cử chỉ liên đới. Nhờ đó, hàng vạn thiếu nhi cũng muốn mang tình thương của Chúa Hài
nhi đến với những em cùng lứa tuổi với mình. Đức Bênêđictô XVI đã bày tỏ lòng biết
ơn với các em và cầu chúc các em luôn là những sứ giả Tin mừng. Sau cùng ngài cũng
thêm những lời chào thăm đến đoàn rước kiệu của ba vua trong y phục cổ truyền đến
tham dự buổi đọc kinh mặc dù trời mưa.
Như đã nói trên, vào lúc 10 giờ sáng,
đức thánh cha đã cử hành thánh lễ trong đền thánh Phêrô. Trong bài giảng, ngài đã
giải thích ý nghĩa của lễ Hiển linh, nghĩa là lễ mừng Chúa Kitô ánh sáng chiếu tỏa
cho muôn dân. Biến cố các đạo sĩ từ phương xa đến thờ lạy Chúa Hài nhi biểu lộ kế
hoạch cứu rỗi phổ thế mà Thiên Chúa ban cho loài người. Cần phải trở về những chương
đầu của Kinh thánh thì mới nắm bắt ý nghĩa súc tích của nó. Vào lúc đầu, Thiên Chúa
chúc phúc cho nguyên tổ nhân loại; thế nhưng do tội lỗi, con người đã mất tình nghĩa
với Chúa. Kế đến, sau lụt hồng thuỷ, Thiên Chúa lại tái lập giao ước với ông Noe,
hứa sẽ chúc lành cho nhân loại. Tiếc rằng, do tội kiêu ngạo, con người muốn xây cất
tháp Babel, dẫn tới chỗ chia rẽ các chủng tộc vì bất đồng ngôn ngữ. Thiên Chúa lại
thiết lập giao ước với ông Abram, và hứa sẽ chúc lành cho muôn dân. Lời hứa ấy được
thực hiện nơi Chúa Kitô. Mặc dù Thiên Chúa luôn bền bỉ với lời hứa của Ngài, nhưng
con người cần biết đón nhận phúc lành của Chúa. Việc các nhà đạo sĩ từ phương xa tìm
đến thờ lạy Thiên Chúa giáng trần mở đầu cho cuộc trở về của muôn dân, nhằm tái thiết
sự duy nhất bị tan vỡ do tháp Babel. Giáo hội của Chúa Kitô biểu lộ sự đoàn kết của
mọi dân tộc biết dón nhận ơn cứu độ của Chúa, và đến lượt mình, Giáo hội cần phải
trở nên dụng cụ để mang Tin mừng Chúa Kitô cho muôn dân. Tuy nhiên, cần phải khiêm
tốn thú nhận rằng Giáo hội cũng còn mang nhiều dấu vết tiêu cực làm lu mờ ánh sáng
của Chúa Kitô. Tất cả chúng ta cần theo gương các nhà đạo sĩ, những chứng nhân của
lòng can đảm và niềm hy vọng trong cuộc lên đường tìm kiếm Sự thật và Ánh sáng, là
chính Thiên Chúa. Nếu thiếu niềm hy vọng đó, con người chỉ muốn đi tìm hưởng thụ nhất
thời, tiện nghi cá nhân, không đếm xỉa gì đến tha nhân, để rồi cuối cùng đưa đến chỗ
diệt vong cho chính mình và cho xã hội.