Nguyên Văn Sứ Điệp của ĐTC Biển Đức
16 nhân ngày Hòa Bình Thế giới lần thứ 41:1-1-2008: Gia đình nhân loại:
cộng đồng hòa bình
1. Vào đầu năm mới, tôi muốn gửi những lời cầu chúc hòa bình nhiệt tình cùng với một
sứ điệp hy vọng nồng nhiệt tới mọi người nam nữ trên thế giới. Tôi gửi những lời cầu
chúc ấy bằng cách đề nghị cùng nhau suy tư về đề tài mở đầu sứ điệp này, một chủ đề
tôi đặc biệt quan tâm, đó là ” Gia đình, cộng đồng hòa bình
. Thực vậy, hình thức hiệp thông đầu tiên giữa con người với nhau chính là sự hiệp
thông mà tình yêu khơi lên giữa một người nam và một người nữ, quyết định kết hiệp
với nhau một cách bền vững để cùng nhau xây dựng một gia đình mới .
Nhưng các dân tộc trên thế giới cũng được mời gọi thiết lập giữa họ những quan hệ
liên đới và cộng tác, trong tư cách là các phần tử của gia đình nhân loại
duy nhất, như Công đồng chung Vatican II đã tuyên bố: ”Mọi dân tộc họp thành một cộng
đồng duy nhất, có chung một nguồn gốc, vì Thiên Chúa đã làm cho toàn thể nhân loại
cư ngụ trên toàn trái đất (cf TĐCV 17,26), và họ có cùng một mục tiêu tối hậu là Thiên
Chúa” (NA 1).
Gia đình, xã hội và hòa bình
2.
Gia đình tự nhiên, trong tư cách là cộng đồng hiệp thông sâu xa trong cuộc sống và
tình yêu, dựa trên hôn nhân giữa một người nam và một người nữ (GS 48), là nơi đầu
tiên của sự nhân bản hóa con người và xã hội (CFL n.40), là ”chiếc nôi của sự sống
và tình yêu” (ibidem). Vì thế, thật là hợp lý khi gia đình được gọi là xã hội tự nhiên
đầu tiên, ”một định chế do Thiên Chúa thiết lập, làm nền tảng cho đời sống con người,
như kiểu mẫu của mọi trật tự xã hội” (HĐTTCLHB, Toát yếu đạo lý xã hội của Hội Thánh,
n.211).
3. Thực vậy, trong một đời sống gia đình lành mạnh, người ta cảm nghiệm
một số nhân tố cơ bản của hòa bình: công lý và tình thương giữa anh chị em, chức năng
của quyền bính được cha mẹ biểu lộ, sự phục vụ yêu thương đối với những phần tử yếu
thế nhất, vì bé nhỏ, bệnh tật hoặc già yếu, sự tương trợ nhau trước những nhu cầu
của cuộc sống, sự sẵn sàng đón nhận người khác và nếu cần tha thứ cho họ. Vì thế,
gia đình là người giáo dục đầu tiên và không thể thay thế
được về hòa bình . Do đó, không lạ gì nếu bạo lực, xảy ra trong gia đình,
thì bị coi là điều đặc biệt không thể dung thứ được. Bởi thế, khi quả quyết gia đình
”là tế bào đầu tiên và sinh tử của xã hội” (AA, 11), người ta nói lên một điều thiết
yếu. Gia đình cũng là nền tảng của xã hội vì gia đình giúp thực hiện
những kinh nghiệm quan trọng về hòa bình . Vì thế cộng đồng nhân loại không thể
bỏ qua những dịch vụ mà gia đình thi hành. Người đang ở trong giai đoạn thụ huấn có
thể học nếm hưởng hương vị đích thực của hòa bình ở đâu nếu không phải là ở trong
”tổ ấm” nguyên thủy mà thiên nhiên chuẩn bị cho họ? Từ vựng gia đình
chính là một từ vựng hòa bình ; cần phải luôn luôn kín múc từ nơi gia đình để
không đánh mất việc sử dụng từ ngữ hòa bình. Trong sự lạm phát ngôn ngữ ngày nay,
xã hội không thể không tham chiếu ”văn phạm” mà mọi đứa trẻ đều học từ những cử chỉ
và cái nhìn của cha mẹ trước khi học từ những lời nói của cha mẹ em.
4. Vì
có nhiệm vụ giáo dục các phần tử của mình, nên gia đình là chủ thể có những quyền
đặc biệt . Tuyên ngôn quốc tế nhân quyền, vốn là một thắng lợi của nền
văn minh pháp lý về giá trị thực sự phổ quát , khẳng định rằng ”gia đình
là nòng cốt tự nhiên và cơ bản của xã hội và gia đình có quyền được xã hội và Nhà
Nước bảo vệ” (art. 16/3). Về phần mình, Tòa Thánh đã muốn nhìn nhận một phẩm giá pháp
lý đặc biệt của gia đình khi công bố Hiến chương về các quyền gia đình. Trong Lời
Tựa có ghi: ”Các quyền của con người, cho dù được biểu lộ như quyền của cá nhân, nhưng
cũng có một chiều kích xã hội cơ bản, chiều kích này tìm được trong gia đình một sự
biểu biểu lộ bẩm sinh và rất quan trọng”. Các quyền được liệt kê trong Hiến Chương
là một sự biểu lộ và diễn tả rõ ràng luật tự nhiên, được ghi trong tâm khảm và được
lý trí biểu lộ cho con người. Việc phủ nhận hoặc giới hạn các quyền của gia đình,
làm lu mờ chân lý về con người, đe dọa chính nền tảng của hòa bình .
5. Vì thế, kẻ nào, dù vô tình, cản trở định chế gia đình, thì cũng làm cho hòa bình
trong toàn thể cộng đồng, quốc gia và quốc tế, trở nên mong manh, vì làm suy yếu
tác nhân chính yếu của hòa bình . Đây là một điểm đáng đặc biệt suy nghĩ: tất
cả những gì góp phần làm suy yếu gia đình dựa trên hôn nhân giữa một người nam và
một người nữ, trực tiếp hay giám tiếp cản trở sự sẵn sàng của họ đón nhận một sự sống
mới trong tinh thần trách nhiệm, những gì ngăn cản quyền của gia đình trở thành chủ
thể đầu tiên chịu trách nhiệm về giáo dục con cái, thì cũng là một chướng ngại khách
quan trên con đường hòa bình. Gia đình cần gia cư, công ăn việc làm và một sự nhìn
nhận đúng đắn đối với hoạt động nội trợ của cha mẹ, của trường học đối với con cái,
trợ giúp y tế căn bản cho mọi người. Khi xã hội và chính trị không dấn thân giúp đỡ
gia đình trong các lãnh vực ấy, thì sẽ thiếu một nguồn mạch thiết yếu để phụng sự
hòa bình. Đặc biệt, các phương tiện truyền thông xã hội, do tiềm năng giáo dục của
chúng, có một trách nhiệm đặc biệt trong việc cổ võ tôn trọng gia đình, trong việc
diễn tả những mong đợi và các quyền của gia đình, làm nổi bật vẻ đẹp gia đình.
Nhân
loại là một đại gia đình
6.
Để sống an bình, cộng đồng xã hội cũng được kêu gọi noi theo các giá trị làm nền tảng
cho gia đình. Điều này có giá trị đối với các cộng đồng địa phương cũng như các cộng
đồng quốc gia; có càng có giá trị đối với cộng đồng các dân tộc, là gia đình nhân
loại đang sống trong căn nhà chung là trái đất . Trong viễn tượng đó,
ta không thể quên rằng gia đình nảy sinh từ sự ưng thuận chung kết và trách nhiệm
giữa một người nam và một người nữ, và họ sống sự ưng thuận ấy với ý thức về những
con cái dần dần gia nhập gia đình của họ. Để được thịnh vượng, cộng đồng gia đình
cần có sự đồng thuận quảng đại của mọi phần tử. Cần làm sao để ý thức này cũng trở
thành một xác tín chung của tất cả những người được kêu gọi họp thành gia đình
chung của nhân loại . Cần biết chấp nhận ơn gọi mà Thiên Chúa đã ghi khắc trong
chính bản tính của chúng ta. Chúng ta không sống cạnh nhau một cách tình cờ; tất cả
chúng ta đang tiến bước trên cùng một con đường như con người
và vì thế như anh chị em với nhau . Do đó, điều thiết yếu là mỗi
người dấn thân sống cuộc sống của mình trong thái độ trách nhiệm đối với thiên Chúa,
nhìn nhận Ngài là nguồn mạch nguyên thủy cuộc sống của mình cũng như của tha nhân.
Chính nhờ đi ngược lên tới Nguyên Lý Tối Cao mà ta có thể nhận thức giá trị vô điều
kiện của mọi người, và nhờ đó có thể đặt những tiền đề để xây dựng một nhân loại an
bình. Nếu không có Nền Tảng siêu việt ấy, thì xã hội chỉ là một tập hợp những người
láng giềng, chứ không phải là một cộng đồng anh chị em, được kêu gọi họp thành một
đại gia đình.
Gia đình, cộng đồng nhân loại và môi
sinh
7. Gia đình cần một mái nhà, một môi trường theo
mức độ của mình, trong đó có thể thiết lập quan hệ giữa các phần tử với nhau. Đối
với gia đình nhân loại, căn nhà ấy chính là trái
đất , là môi trường mà Thiên Chúa, Đấng Tạo Hóa đã ban cho chúng ta để
chúng ta cư ngụ trong tinh thần sáng tạo và trách nhiệm. Chúng ta cần phải chăm sóc
môi sinh: môi sinh được ủy thác cho con người bảo vệ và giữ gìn trong một tinh thần
tự do trách nhiệm, luôn để ý tới công ích của mọi người như một tiêu chuẩn để thẩm
định. Dĩ nhiên con người có giá trị tối thượng so với toàn thể thiên nhiên. Tôn trọng
môi sinh không có nghĩa là coi thiên nhiên vật chất hay động vật là quan trọng hơn
con người. Đúng hơn, điều ấy có nghĩa là mỗi người không thể coi thiên nhiên một cách
ích kỷ như thể nó hoàn toàn nhắm phục vụ cho tư lợi của mình, vì các thế hệ mai sau
cũng có quyền được hưởng những lợi ích của thiên nhiên, và khi làm như thế, họ thi
hành cùng một tinh thần tự do trách nhiệm mà chúng ta đang đòi hỏi cho mình. Cũng
không được quên những người nghèo, trong nhiều trường hợp, họ bị gạt ra ngoài, không
được hưởng những tài nguyên thiên nhiên được dành cho tất cả mọi người. Ngày nay,
nhân loại lo lắng cho tương lai sự quân bình môi sinh. Về vấn đề này, nên thẩm định
một cách khôn ngoan, trong một cuộc đối thoại giữa các chuyên gia và những người khôn
ngoan, không đưa ra những phán đoán có tính chất ý thức hệ để đi tới những kết luận
hấp tấp và nhất là bằng cách cùng nhau tìm kiếm một kiểu mẫu phát triển dài hạn, bảo
đảm an sinh của mọi người, trong niềm tôn trọng sự quân bình môi sinh. Nếu việc bảo
vệ môi sinh có những giá phải trả, thì cần phải chia đồng đều cái giá ấy, để ý đến
những khác biệt trong sự phát triển tại các nước và tình liên đới đối với các thế
hệ tương lai. Hành động khôn ngoan thận trong không có nghĩa là không lãnh nhận trách
nhiệm và hoãn lại các quyết định; đúng hơn có nghĩa là dấn thân cùng nhau đưa ra các
quyết định, sau khi đã cứu xét trong tinh thần trách nhiệm những con đường phải theo,
với mục đích củng cố liên minh giữa con người và môi sinh, liên minh ấy phải phản
ánh tình thương sáng tạo của Thiên Chúa, Đấng từ đó chúng ta xuất phát và chúng ta
đang tiến về cùng Ngài.
8. Về vấn đề này, điều cơ bản là phải ”coi” trái đất
như ”căn nhà chung của chúng ta”, và để nó phục vụ tất cả mọi người, khi quản lý trái
đất, cần chọn con đường đối thoại thay vì đơn phương đưa ra những chọn lựa. Nếu cần,
ta có thể gia tăng những tổ chức trên bình diễn quốc tế, để chu toàn việc quản lý
căn nhà chung của chúng ta một cách hòa hợp; tuy nhiên, trước tiên cần làm chín mùi
trong lương tâm con người xác tín theo đó chúng ta phải cùng nhau cộng tác trong tinh
thần trách nhiệm. Những vấn đề xuất hiện nơi chân trời thật là phức tạp và cấp thiết.
Để đương đầu hữu hiệu với tình trạng ấy, nên hành động phối hợp. Có một lãnh lực cần
gia tăng đối thoại giữa các dân nước, đó là việc quản lý các nguồn năng
lượng của trái đất . Về vấn đề này, các nước tân tiến về
kỹ thuật đứng trước hai điều cấp thiết: một đàng cần phải loại bỏ thói quen tiêu thụ
thái quá do kiểu mẫu phát triển hiện nay, và đàng khác, cần phải đầu tư thích đáng
để có những nguồn năng lượng khác nhau, và để cải tiến việc sử dụng năng lượng. Các
nước đang vượt lên cần nhiều năng lượng, nhưng nhiều khi việc thỏa mãn nhu cầu ấy
gây thiệt hại cho các nước nghèo, vì các nước này không đủ các cơ cấu hạ tầng, cả
về phương diện kỹ thuật, họ đành phải bán với giá hạ các nguồn năng lượng mà họ sở
hữu. Đôi khi, tự do chính trị của họ cũng bị thương tổn vì những hình thức bảo hộ
hoặc ít là họ phải chịu những điều kiện thật là nhục nhã.
Gia đình,
cộng đồng nhân loại và kinh tế
9. Một
điều kiện thiết yếu để có an bình trong mỗi gia đình hệ tại sự kiện gia đình dựa trên
nền tảng vững chắc của các giá trị tinh thần và luân lý đạo đức chung. Nhưng cũng
phải nói thêm rằng gia đình cảm nghiệm an bình đích thực khi mỗi phần tử không bị
thiếu những gì cần thiết và khi tài sản của gia đình - thành quả lao công của người
này, do sự tiết kiệm của người khác, và do sự cộng tác tích cực của mọi người - được
quản lý tốt, trong tình liên đới, không thái quá cũng không phí phạm. Để có an bình
trong gia đình, một đàng cần có một sự cởi mở đối với gia sản siêu
việt các giá trị và đàng khác, - điều này không kém phần quan trọng - cũng cần
phải có một sự quản lý tốt các của cải vật chất cũng như quan hệ giữa con người với
nhau. Lơ là đối với các khía cạnh ấy đưa tới hậu quả là làm thương tổn sự tín nhiệm
lẫn nhau vì những viễn tượng bấp bênh đe dọa tương lai của gia đình.
10. Người
ta cũng có thể áp dụng những suy tư ấy cho đại gia đình là nhân loại nói chung. Ngày
nay, gia đình nhân loại liên kết với nhau chặt chẽ hơn do sự hoàn cầu hóa; ngoài một
nền tảng các giá trị chung, gia đình cũng cần có một nền kinh tế có thể thực sự đáp
ứng các đòi hỏi của công ích trên bình diện hoàn vũ. Về vấn đề này, sự tham chiếu
gia đình tự nhiên cũng đặc biệt có ý nghĩa. Cần phải thăng tiến những quan hệ đúng
đắn và chân thành giữa cá nhân và các dân tộc, để tất cả đều có thể cộng tác trong
sự bình đẳng và công bằng. Đồng thời cần thi hành tất cả những gì cần thiết để đảm
bảo việc sử dụng khôn ngoan các nguồn tài nguyên và phân phối công bằng. Đặc biệt,
những viện trợ dành cho các nước nghèo phải đáp ứng các tiêu chuẩn một nền kinh tế
hợp lý lành mạnh, tránh những phung phí rốt cuộc chỉ đưa tới sự duy trì những guồng
máy bàn giấy tốn phí. Cũng cần để ý tới đòi hỏi luân lý, cần làm sao để việc tổ chức
kinh tế không phải chỉ theo những luật lệ nghiêm ngặt về việc kiếm lợi trước mắt,
nhưng có thể là vô nhân đạo.
Gia đình, công đồng nhân
loại và luật luân lý
11. Một gia đình sống trong an
bình nếu tất cả các thành phần tuân hành một qui luật chung: điều này giúp
chống lại chủ nghĩa cá nhân ích kỷ và kiến tạo những mối liên hệ giữa mỗi phần tử
với nhau, qua đó tạo điều kiện thuận lợi cho sự sống chung hòa bình và sự cộng tác
của họ trong một mục đích chung. Điều hiển nhiên là tiêu chuẩn ấy cũng có giá trị
đối với các cộng đồng rộng lớn hơn: từ cộng đoàn địa
phương, tới quốc gia, cho đến cả cộng đồng quốc tế. Để có hòa bình, phải có một luật
chung, làm cho tự do có tính cách chân thực, chứ không phải là một ý muốn độc đoán
mù quáng, và nó bảo vệ kẻ yếu chống lại sự lạm dụng của kẻ mạnh hơn. Trong gia đình
các dân tộc, người ta nhận thấy có nhiều thái độ độc đoán, giữa lòng các quốc gia
cũng như trong quan hệ hệ hỗ tương giữa các nước với nhau. Ngoài ra có nhiều tình
trạng trong đó kẻ yếu bị bó buộc không những phải cúi đầu trước những đòi hỏi của
công lý nhưng còn trước sức mạnh sống sượng của những người có nhiều phương tiện hơn
họ. Chúng ta hãy lập lại điều này: sức mạnh phải luôn luôn tuân theo kỷ luật luật
luật pháp và điều này cũng phải được thể hiện trong các quan hệ giữa các quốc gia
có chủ quyền với nhau.
12. Nhiều lần Giáo Hội đã lên tiếng về bản chất và
chức năng của luật pháp: qui luật pháp lý điều hành các quan hệ giữa con người
với nhau, khi thiết lập kỷ luật cho những thái độ bên ngoài và dự phòng những hình
phạt cho những người vi phạm các qui luật ấy, nó có tiêu chuẩn là qui luật luân
lý dựa trên bản tính của sự vật. Ngoài ra lý trí con người có khả năng nhận ra
luật luân lý, ít là trên bình diện những đòi hỏi cơ bản, nhờ đi ngược lên tới Lý Trí
sáng tạo của Thiên Chúa, Đấng là nguồn gốc của mọi sự. Qui luật luân lý ấy phải điều
hành những chọn lựa của lương tâm và hướng dẫn mọi thái độ của con người. Có những
qui luật pháp lý cho các quan hệ giữa các dân nước họp thành gia đình nhân loại hay
không? Và nếu chúng hiện hữu, thì để chúng thực sự hữu hiệu, cần phải đi
ngược lên qui luật luân lý tự nhiên, là nền tảng của qui luật pháp lý ,
nếu không qui luật này tùng phục sự đồng thuận mong manh và phù du.
13. Sự
nhận thức qui luật luân lý tự nhiên không dành riêng cho người hồi tâm và đứng trước
vận mệnh của mình, họ tự hỏi về lý lẽ nội tại các khát vọng sâu xa nhất mà họ nhận
ra nơi mình. Tuy có phần không chắc và bất định, con người vẫn có thể khám phá
luật luân lý chung ấy , ít là trong những đường hướng thiết yếu, luật luân lý
này, vượt ra ngoài những khác biệt về văn hóa, giúp con người hiểu nhau trong những
gì liên quan tới các khía cạnh quan trọng nhất của thiện và ác, của công chính và
bất chính. Điều tối quan trọng là trở về với luật cơ bản ấy và dành cho việc tìm kiếm
này những năng lực trí tuệ tốt nhất của chúng ta, không để cho mình bị nản chí vì
những mơ hồ hoặc những hiểu ngậm. Thực vậy, các giá trị ăn rễ sâu trong luật luân
lý tự nhiên, cho dù nó chỉ có tính cách rời rạc từng mảnh, và không luôn luôn hòa
hợp nhau, chúng hiện diện trong các hiệp định quốc tế, trong những hình thức quyền
bính được mọi người nhìn nhận, trong những nguyên tắc của luật nhân đạo được tiếp
nhận vào trong luật pháp của các quốc gia hoặc trong các qui ché của các tổ chức quốc
tế. Nhân loại không phải là không có luật . Tuy nhiên, điều cần thiết là phải
tiếp tục đối thoại về các vấn đề này, làm sao để luật lệ của các quốc gia cùng nhìn
nhận các quyền căn bản của con người. Tiến bộ của nền văn hóa pháp lý trên thế giới
một phần cũng tùy thuộc sự dấn thân làm cho các qui luật quốc tế hữu hiệu hơn, có
một nội dung nhân bản sâu xa, để tránh cho các qui luật này bị thu hẹp thành những
biện pháp dễ dàng tránh né vì những lý do ích kỷ hoặc ý thức hệ.
Vượt
thắng các cuộc xung đột và giải trừ võ trang
14.
Ngày nay, rất tiếc là nhân loại đang sống những chia rẽ rộng lớn và những cuộc xung
đột khốc liệt tạo nên những viễn tượng đen tối
cho tương lai của mình . Có những vùng rộng lớn trên trái đất đang sống
những căng thẳng ngày càng gia tăng, và hiểm họa càng ngày càng có những quốc gia
sở hữu võ khí hạt nhân khiến cho mọi người có trách nhiệm đều lo sợ. Ngày nay người
ta cũng chứng kiến nhiều cuộc nội chiến tại Phi châu, cho dù tại một số nước thuộc
đại lục này có sự tiến bộ trong tự do và dân chủ. Trung Đông vẫn tiếp tục là diễn
trường của những xung đột và khủng bố tạo nên những hậu quả trên các quốc gia và các
vùng lân cận, có nguy cơ lôi kéo họ vào vòng bạo lực. Nói chung, người ta lấy làm
tiếc mà nhận thấy rằng con số các quốc gia bị lôi vào vòng chạy đua võ
trang đang gia tăng: cả những nước đang trên đường phát triển cũng dành một phần
quan trọng trong sản phẩm nội địa ít ỏi của mình để mua võ khí. Trong nền thương mại
đau buồn này, có nhiều trách nhiệm khác nhau: có những nước thuộc thế giới công nghệ,
kiếm được những nguồn lợi lớn từ việc bán võ khí và có những nhóm cầm quyền trong
nhiều nước nghèo, muốn củng cố địa vị của họ bằng việc mua các võ khí ngày càng tối
tân. Trong những thời kỳ khó khăn như thế, cần phải hết sức động viện mọi người thiện
chí để tìm ra những hiệp định cụ thể để giải trừ võ trang hữu hiệu , nhất là
về võ khí hạt nhân. Giữa lúc tiến trình không làm cho võ khí hạt nhân lan tràn đang
bị chậm lại, tôi cảm thấy có bổn phận phải kêu gọi các chính quyền quyết tâm mở lại
các cuộc thương thuyết để dần dần tháo gỡ có phối hợp các võ khí hạt nhân hiện
hữu . Khi lập lại lời kêu gọi này, tôi tiếp mình đang biểu lộ ước muốn của tất
cả những người đặc biệt quan tâm tới tương lai của nhân loại.
15. Cách đây
đúng 60 năm, LHQ đã long trọng công bố Tuyên Ngôn quốc tế nhân quyền (1948-2008).
Qua văn kiện này, gia đình nhân loại đã muốn phản ứng chống lại những kinh hoàng của
Thế Chiến thứ hai, khi nhìn nhận sự hiệp nhất của mình dựa trên phẩm giá bình đẳng
của mọi người và đặt nơi trọng tâm cuộc sống chung của con người sự tôn trọng các
quyền căn bản của mọi cá nhân và dân tộc: Đó là một bước quyết định trên con đường
đầy khó khăn và yêu sách tiến đến sự hòa hợp và hòa bình. Cũng nên nhắc đến việc mừng
kỷ niệm 25 năm Tòa Thánh chấp nhận Hiến Chương về các quyền của gia đình (1983-2008),
cũng như kỷ niệm 40 năm cử hành Ngày Hòa Bình thế giới lần đầu tiên (1968-2008). Ngày
này là thành quả trực giác của Đức Giáo Hoàng Phaolô 6 theo sự quan phòng của Chúa,
và được vị Tiền Nhiệm đáng kính của tôi là ĐGH Gioan Phaolô 2 tiếp tục với đầy xác
tín, việc cử hành Ngày Hòa Bình này đã giúp Giáo Hội, qua dòng thời gian, với những
Sứ Điệp được công bố nhân dịp này, phát triển một đạo lý sáng ngời bênh vực thiện
ích căn bản của con người. Dưới ánh sáng các lễ kỷ niệm quan trọng ấy, tôi mời gọi
tất cả mọi người nam nữ ý thức rõ ràng mình cùng thuộc về một gia đình nhân loại duy
nhất và cố gắng để sự sống chung trên trái đất ngày càng phản ánh xác tín ấy, mà sự
thiết lập hòa bình đích thực và lâu bền tùy thuộc. Tôi cũng mời gọi các tín hữu không
ngừng khẩn cầu Thiên Chúa, xin Chúa ban hồng ân hòa bình. Về phần các tín hữu Kitô,
họ biết mình có thể tín thác nơi sự chuyển cầu của Đấng là Mẹ của Con Thiên Chúa làm
người, vì phần rỗi của toàn thể nhân loại, Người là Mẹ của tất cả chúng ta.