Wobec islamu –XXXVII

Przesłanie katolików do muzułmanów na zakończenie ramadanu

Wczoraj muzułmanie zakończyli ramadan, islamski miesiąc postu i modlitwy. Z tej okazji – w zależności od kraju, ale najczęściej przez trzy dni – obchodzą oni Id al-Fitr, czyli Święto Przerwania Postu. Świętując, wyrażają Bogu wdzięczność za zachowanie postnych zobowiązań i odpuszczenie grzechów. Mimo iż najważniejszym świętem muzułmańskim jest – przypadające podczas pielgrzymki do Mekki – Święto Ofiar, tzw. Id al-Adha, w świadomości wielu wyznawców islamu to właśnie Id al-Fitr jest celebrowane w sposób szczególny. Do jego kluczowych elementów należą: wspólna modlitwa rytualna oraz odwiedziny krewnych i przyjaciół. W tych dniach muzułmanie składają sobie życzenia i obdarowują się nawzajem prezentami, wśród których nie może zabraknąć różnego rodzaju słodyczy. W czasie świętowania należy pamiętać także o biednych i potrzebujących, aby i oni odczuli wyjątkowość tego okresu.

Od czterdziestu lat z okazji swego święta muzułmanie otrzymują również oficjalne życzenia od katolików. Począwszy od 1967 roku, prezydent Sekretariatu dla Niechrześcijan, a od 1988 roku Papieskiej Rady ds. Dialogu Międzyreligijnego, przesyła muzułmanom życzenia w imieniu Kościoła katolickiego. O wysokiej randze tego przesłania świadczy fakt z 1991 roku, kiedy podczas wojny w Zatoce Perskiej orędzie podpisał sam papież Jan Paweł II. Coroczne orędzia nie są kurtuazyjną formą pozdrowienia. Ich treść nawiązuje do wspólnego islamowi i chrześcijaństwu systemu wartości, elementów wiary i płaszczyzn wzajemnej współpracy. Problematyka przesłań ostatnich lat dotyczyła głównie pokoju i dialogu. W jubileuszowym roku 2000 orędzie zawierało swoisty apel o „wychowanie do dialogu jako obowiązek zarówno dla chrześcijan, jak i dla muzułmanów”. Autor przesłania na rok 2001 podkreślał wspólne chrześcijaństwu i islamowi znaczenie modlitwy, jałmużny i postu, które pomagają człowiekowi w doskonaleniu relacji do Boga i do drugiego człowieka. Głównym tematem przesłań w kolejnych latach: 2002 i 2003 był pokój i odpowiedzialność, jaką chrześcijanie i muzułmanie ponoszą za jego budowanie i zachowanie we współczesnym świecie. W roku 2004 przesłanie poświęcono dzieciom, które uznano za „dar Boga dla ludzkości”. Natomiast w 2005 roku podjęto temat dialogu i sposobów jego urzeczywistniania. W orędziu z października 2006 roku, które nabrało znaczenia ze względu na „sprawę ratyzbońską”, w szczególny sposób podkreślono znaczenie relacji chrześcijańsko-muzułmańskich i wezwano wyznawców obu religii do ufnego dialogu w celu wspólnego stawiania czoła wyzwaniom współczesności.

Orędzia przesyłane są do przywódców religijnych i państwowych oraz do ambasadorów krajów arabskich i muzułmańskich. Dokument otrzymują także wspólnoty katolickie w świecie arabskim. W wielu przypadkach życzenia w imieniu Rady przekazują nuncjusze lub biskupi rezydujący w krajach muzułmańskich. Przesłanie na zakończenie ramadanu jest okazją do odnowienia klimatu partnerstwa i przyjaźni, zwłaszcza dla stron zaangażowanych w dialog. Zdecydowana większość środowisk muzułmańskich widzi w tym geście wyraz serdeczności i szacunku. Wielu z wdzięcznością odpowiada na otrzymane życzenia, wyrażając gotowość dalszej współpracy w kształtowaniu lepszego zrozumienia między wyznawcami obu religii oraz w zaangażowaniu na rzecz sprawiedliwości i pokoju. W 1988 roku, ówczesny przewodniczący Papieskiej Rady ds. Dialogu Międzyreligijnego, kardynał Francis A. Arinze, stwierdził, że przesłanie to jest „trwającym od ponad dwudziestu lat przykładem corocznego składania życzeń wyznawcom innej wielkiej religii, i otrzymywaniem od nich pozytywnych odpowiedzi, które zachęcają do dalszej współpracy”. Wyjątkowy charakter orędzia podkreślali także następcy kard. Arinze: arcybiskup Michael L. Fitzgerald i kard. Paul Poupard.

Tegoroczne orędzie nosi tytuł „Chrześcijanie i muzułmanie: powołani do wspierania kultury pokoju”. Dokument podkreśla obowiązek budowania pokoju przez ludzi wierzących. Zwraca uwagę, aby w działaniach na rzecz pokoju dbać o wolność religijną i wolność sumienia. Przesłanie zawiera również zachętę do kontynuowania dialogu między chrześcijanami i muzułmanami, rozumianego jako „narzędzie, które może nam pomóc wyjść z niekończącej się spirali konfliktów i różnorakich napięć, nękających nasze społeczeństwa, aby wszystkie narody mogły żyć w spokoju i pokoju [...]”. Na uwagę zasługuje fakt, że tegoroczne orędzie po raz pierwszy podpisał nowo mianowany przewodniczący Papieskiej Rady ds. Dialogu Międzyreligijnego, kard. Jean-Louis Tauran, oraz sekretarz Rady, abp Pier Luigi Celata.

Od kilku lat przesłanie ukazuje się w kilkunastu językach. Oprócz języka arabskiego i głównych języków zachodnich, dokument publikowany jest także m.in. po turecku oraz w językach urdu i bahasa. W kontekście wysłanych życzeń do muzułmanów, warto przypomnieć, że od lat dziewięćdziesiątych Papieska Rada ds. Dialogu Międzyreligijnego wysyła również orędzia do wyznawców buddyzmu i hinduizmu z okazji ich wielkich świąt religijnych: Vesakh i Diwali.


A. Wąs SVD, Pieniężno