Біскуп Чэслаў Сіповіч: Сьвятар і Беларус- працяг

Сапраўды, а. Віктар Барысэвіч, беларус з былой Пінскай дыяцэзіі, які пасьля вайны апынуўся ў Польшчы, пісаў айцу Татарыновічу на Вялікдзень (г. зн. не пазьней як 26 сакавіка) 1967 году: «Ня ведаю, чы праўда, але падобна на Беларусь застаў мянаваны Адміністратарам Апостальскім кс. Уладыслаў Чарняўскі, марыянін друйскі. У кветню (красавіку. – А.Н.) мае прымаць дэцэз’ю Мінскую, а з тою i тамтаю часьць нашай (г. зн. Пінскай. – А.Н.) дыецэз’і». У канцы ліста дапіска: «Выбачце, што не папраўна пішу».
Такім чынам, шыла вылезла зь мяшка...
Наступныя некалькі месяцаў ад айца Чарняўскага не было ніякіх вестак. У сьнежні біскуп Сіповіч атрымаў бясплатны білет у Сьвятую Зямлю i зьбіраўся ехаць. Раптам 8 сьнежня прыходзіць тэлеграма: «Выяжджаю пояздам 9 сьнежня. Вагон Масква–Рым. Сустракайце 11 сьнежня раніцай. Уладзюк».
Біскуп Сіповіч напісаў у дзёньніку: «Няма сумніву: тэлеграма ад айца Уладыслава Чарняўскага. Акурат сяньня на дзень нашага марыянскага найвялікшага сьвята! Падарак Непавіннай Божай Маці!» Можна дадаць, што гэта быў таксама дзень нараджэньня біскупа Сіповіча. Ад падарожжа ў Сьвятую Зямлю давялося адмовіцца...
Прыходзіць дзень 11 сьнежня 1967 году: «Раніцай сьпяшу на станцыю... Прыехаў такжа i Монс. Монтальва з Дзяржаўнага Сакратарыяту. Гутарым, чакаем. Дакладна а гадз. 8.30 прыяжджае цягнік з Трыестэ, а з ім разам беспасрэдны вагон з Масквы. Каля яго бачым з адной валізкай i партфэлем айца Ўладыслава Чарняўскага. Вітаемся ўсхваляваныя. Пасьля блізу 30 гадоў разлукі – спаткаліся! Ён выглядае добра. Касьцюм цаглянага блізу колеру, у кепцы. Тып савецкага грамадзяніна! Айцец Чарняўскі прыехаў сам адзін... Прышоў такжа i пралат П. Татарыновіч i расцалаваліся з а. Чарняўскім. Гэты сказаў яму: “Чуў ваш голас па радыё Ватыканскім!”...»
У сераду 13 сьнежня адбылася першая сустрэча ў Дзяржаўным Сакратарыяце з архібіскупам Агастыно Казаролі, ватыканскім “міністрам замежных справаў”. Айцец Чарняўскі гаварыў пра стан Каталіцкай Царквы ў Беларусі, a біскуп Сіповіч перакладаў на лацінскую мову. Біскуп Сіповіч занатаваў пасьля ў дзёньніку: калі дайшло да пункту, зь якога выглядала, «што ўлады ў Мінску жадаюць мець Апост. Адміністратара, але ня могуць зрабіць гэтага без Масквы, Я. Д. Казаролі кажа: “Ці не праяўляецца ў гэтым беларускі патрыятызм Рэспублікі?” Мы адказалі, што так выглядае. Дзіўна звучыць, але паўнамочнік па справах культу ў Менску казаў а. Ул. Чарняўскаму, каб гэты, будучы ў Рыме, папрасіў Ватыкан, каб Ватыкан зрабіў націск на Маскву!.. На нас абодвых спатканьне з Монс. Казаролі зрабіла як найлепшае ўражаньне. Ён ня толькі ўдумваецца, уваходзіць у нашы царкоўныя справы, але ён ix разумее».
У наступныя дні – сустрэчы ў розных ватыканскіх кангрэгацыях i чаканьне папскай аўдыенцыі – яе нялёгка было атрымаць у Калядны час. Між тым у а. Чарняўскага сканчаўся дазвол на знаходжаньне за мяжою. 3 студзеня 1968 году ён пайшоў пабачыцца з савецкім консулем Юдкіным. Той вельмі ветліва спаткаў айца Чарняўскага i сказаў, што калі папа гэтага жадае, дык айцец Чарняўскі павінен заставацца даўжэй i ні пра што не турбавацца. Толькі ён, a магчыма, i амбасадар, хацелі б пабачыцца зь ім перад аўдыенцыяй. Два тыдні пасьля, 16 студзеня, Юдкін сам паклікаў a. Чарняўскага i сказаў, каб той сьпяшаўся з аўдыенцыяй, бо Менску можа не спадабацца, што ён так доўга знаходзіцца за мяжою. Юдкін таксама спытаўся, ці а. Чарняўскі ведае пра якога-небудзь іншага кандыдата, апрача сябе, на пасаду апостальскага адміністратара. Айцец Чарняўскі вярнуўся вельмі заклапочаны.
Нарэшце папскую аўдыенцыю прызначылі на панядзелак 22 студзеня. У пэўным сэнсе гэта была фармальнасьць, але вельмі важная, бо ўсе спадзяваліся, што папа скарыстае з нагоды, каб афіцыйна аб’явіць пра прызначэньне апостальскага адміністратара. На жаль, праз хваробу архібіскупа Казаролі перамовы з савецкімі ўладамі яшчэ не завяршыліся, a бязь іхнай згоды нічога нельга было зрабіць. Вось чаму папа сказаў айцу Чарняўскаму па-лаціне: «Tibi confertur munus Administratoris Apostolici» (Табе надаюцца абавязкі апостальскага адміністратара), a па-італійску, зьвяртаючыся да біскупа Сіповіча, дадаў: «Lei sa sotto quali condizioni» (Вы ведаеце, пад якімі ўмовамі). Зразумела, Сіповіч i Чарняўскі чакалі іншага, але ў дадзеных абставінах, відаць, гэта быў максымум магчымага.
27 студзеня айцец Чарняўскі атрымаў ліст, падпісаны Дзяржаўным Сакратаром кардыналам Чыканьяні, у якім гаварылася: «Сьвяты Найвышэйшы Сьвятар жадае яшчэ раз паказаць сваю спагадлівасьць да цябе i запэўніць цябе... што ён мае заўсёды перад вачыма патрэбы i спадзяваньні многіх каталікоў высакароднага беларускага народу, да якога ён мае асаблівыя пачуцьці добразычлівасьці.
З гэтае прычыны Сьвяты Айцец, які нядаўна прыняў цябе, сказаў табе ясна, што намерваецца назначыць цябе Апостальскім Адміністратарам i ў той жа час узвысіць цябе да біскупскай годнасьці.
Аднак, як ты ведаеш, гэтага нельга яшчэ зрабіць, бо існуюць шматлікія ўмовы з боку цывільных уладаў. Тым ня менш ёсьць надзея на будучыню, што дзякуючы стараньням Сьвятога Пасаду ці тваім уласным перад гэтымі ўладамі ўсе цяжкасьці будуць хутка шчасьліва пераадоленыя»¹²⁹.
На два дні раней, 25 студзеня, айцец Чарняўскі атрымаў ліст з Кангрэгацыі Абрадаў, у якім пералічваліся ягоныя абавязкі як дарадцы (кансультара). У прыватнасьці там гаварылася: «Такім чынам, табе даручаецца зрабіць пераклад з лацінскай мовы літургічных тэкстаў на тваю родную беларускую, згодна з канстытуцыямі i дэкрэтамі Другога Ватыканскага Паўсюднага Сабору i інструкцыямі гэтай Сьвятой Кангрэгацыі Абрадаў, i прысылаць твае пераклады ў Рым для неабходнага зацьверджаньня»¹³⁰.
Айцец Чарняўскі пакінуў Рым у панядзелак 29 студзеня 1968 году ўвечары. Біскуп Сіповіч у тым часе ляжаў хворы ў ложку.