Sot Kisha përkujtoi Shenjtorët Plaçidi e Mauri e përkujtime të tjera.
(05.10.2007 RV)Plaçidi dhe Mauri, nxënësit më të dashur të Shën Benediktit,
u bënë të njohur përmes një episodi, që tregohet nga Shën Gregori i Madh në veprën
e tij ‘Dialogët’. Shën Gregori tregon sesi një ditë, në sa Benedikti ishte në
qelën e tij, Plaçidi u nis për të mbushur ujë në liqen. Humbi drejtpeshimin e ra në
ujë. Në sa po e merrte rrjedha, duke e shtyrë larg bregut, Abati pa në vegim gjithçka
po ndodhte. Thirri atëherë Maurin dhe e nisi për të shpëtuar sivëllaun. E djaloshi
u nis vrap, arriti bregun e, pa u kujtuar fare, filloi të ecte mbi ujërat, si Shën
Pjetri në liqenin e Tiberiades e si shoqëruesit e Zojës së Këshillit të Mirë. Arriti
tek Plaçidi, që po fundosej, e kapi për flokësh dhe e shpëtoi. Vetëm pasi e kishte
shpëtuar, u kujtua se kishte ecur mbi ujëra. Sipas Shën Benediktit, mrekullia
ndodhi për shkak të dëgjesës së Maurit, ndërsa nxënësi ngulte këmbë se kishte ndodhur
me ndërmjetësimin e Abatit. Kërkuan mendimin e Plaçidit, e ai u përgjigj: “Kur ndjeva
se po më nxirrnin nga uji, hapa paksa sytë, pashë mbi kokën time mantelin e abatit
e mendova se ishte ai që po më shpëtonte”. Kaq mësojmë nga shkrimi i Shën Gregorit
të Madh, ndërsa në një biografi apokrife të gjysmës së shekullit IX, lexojmë se Mauri
u dërgua nga mësuesi i tij në Francë, ku themeloi manastirin benediktin të Glanfëj
në Anzhu e ku edhe vdiq, pasi bëri shumë mrekulli. Të dhënat për jetën dhe vdekjen
e Shën Plaçidit janë edhe më të pakta. Disa biografë shënojnë se vdiq i martirizuar
nga saraçenët në Sicili.
Mozaik ngjarjesh kishtare
e historike. Më 5 tetor 1980, gjatë vizitës në Otranto të Italisë, nga brigjet
e përtejme të Adriatikut, Papa Gjon Pali II i drejtoi popullit shqiptar mesazhin e
parë të dashurisë atërore dhe të kujdesit për grigjën e vogël, të martirizuar, të
katolikëve, nën thundrën e diktaturës komuniste. Në homelinë e Meshës Shenjte, kushtuar
martirizimit të të krishterëve në shekuj, Papa sensibilizoi mbarë botën me fjalët:
“E kështu sot nuk mund të mos e hedh vështrimin përtej detit, ku Kisha heroike
e Shqipërisë tronditet thellë nga persekutimi i gjatë, por edhe pasurohet nga dëshmia
e martirëve të saj; ipeshkvij, meshtarë, rregulltarë, rregulltare e besimtarë të thjeshtë”. Vijojmë
shfletimin e kalendarit: më 5 tetor 1732, në Kozencë të Kalabrisë , me kujdesin dhe
ndihmën e drejtpërdrejtë të Papës Klementi XII, u themelua Kolegji i Shën Benedetto
Ulanos, që më vonë u transferua në Shën Mitër Korone dhe u quajt Kolegji i Shën Adrianit. Kolegji
i Shën Benediktit u hap në një manastir të vjetër bazilian, nën drejtimin e Shën Nilit
të Rosanos. Kishte për qëllim të përgatiste klerin shqiptar të ritit lindor, që do
të shërbente në kishat arbëreshe e mundësisht edhe në Shqipëri, por jo më pak edhe
laikët. Dimë se priftërinjtë dhe rregulltarët e përgatitur në këtë kolegj, do të kapërcenin
Adriatikun, për të themeluar manastiret dhe shkollat e tyre në bregun tjetër, e pikërisht
në Himarë e rrethina, siç kujton, në këndvështrimin e vet, Petro Marko në librin
e tij postum "Intervistë me vetveten". Ndërkaq më 1734 në Palermo të Sicilisë,
Atë Guxeta do të hapte një tjetër kolegj me të njëjtin qëllim, që gjithashtu i dhuroi
fytyra të ndritura kulturës shqiptare. Në prag të Rilindjes Kombëtare kolegji
do të bëhej vatra më e nxehtë e ndjenjave të flakta të atdhedashurisë e të dëshirës
për t'u çliruar nga pushtuesi. Këtu De Rada më 1899 do të rifillonte të jepte mësimin
e gjuhës shqipe, këtu do të edukoheshin disa nga yjet më të ndritura të plejadës që
do të dukej në horizontin e Rilindjes Kombëtare Shqiptare e jo më pak të asaj italiane. Po
kujtojmë vetëm emrat e De Radës, Anton Santorit, Mikel Markianoit, Luigj Gurakuqit,
Kolë Kamsit, Kostaq Cipos. Së fundi, kujtojmë edhe se më 5 tetor 1864 lindi shpikësi
francez Lyi Lymiere, i cili bashkë me të vëllain, August, zhvilloi një proces për
fotografimin me ngjyra, ndërsa u bë i njohur si krijuesi i kinemasë.Me emrin e tij
lidhen fillimet e artit të fotografisë në Shqipëri: vëllezërit Lymiere qenë mësuesit
e Kel Marubit, fotografit të parë shqiptar i cili, i ndjekur nga breznitë tjera
të Marubëve, na la si trashëgim fototekën e parë e më të pasur shqiptare, me vlerë
të pallogaritshme edhe për historinë e Kishës, sepse në objektivin e aparatit të tij
u fiksuan për më se një shekull ngjarjet më të rëndësishme kishtare.