Чарговыя старонкi з Кампендiума сацыяльнай дактрыны Царквы.
354 Дзяржава можа заахвочваць грамадзянаў i прадпрыемствы да зацьверджання агульнага
дабра, здзяйсняючы эканамiчную палiтыку, заахвочваючы ўдзел усiх грамадзянаў у вытворчай
дзейнасцi. Захоўваючы прынцып субсiдыярнасцi, цывiльныя ўлады павiнны ствараць
умовы, якiя будуць сортяць развiццю iндывiдуальнай iнiцыятывы, асабiстай гармонii
i адказнасцi грамадзянаў, а таксама ўстрымлiвацца ад усялякага ўмяшальнiцтва, якое
магло б неналежным чынам абмежаваць свабоду прадпрыймальнiцкiх сiлаў. Дзеля
агульнага дабра, трэба заўсёды, з трывалай рашучасцю iмкнуцца да справядлiвай раўнавагi
памiж асабiстай свабодай i дзеяннем цывiльных уладаў, якое разумеецца у тым лiку i
як прамое ўмешальнiцтва ў эканомiку, i як дзейнасць па падтрымцы эканамiчнага развiцця.
У кожным выпадку, дзяржаўнае ўмяшалнiцтва павiнна кiравацца крытэрыямi справядлiвасцi,
разума i эфектыўнасцi i не замяняць сабоў дзейных асобных людзей насуперак iх праву
на свабодную эканамiчную iнiцыятыву. У гэтым выпадку Дзяржава вядзе сябе пагубчым
чынам у адносiнах да грамадства: занадта актыўнае прамое ўмяшальнiцтва ў рэшце робiць
грамадзянаў безадказнымi i спрыяе занадта вялiкаму росту бюракратычнага апарата, якi
кiруецца хутчэй бюракратычнай логiкай, чым iмкненнем задаволiць патрэбы людзей. 355
Збор падаткаў i дзяржаўныя выдаткi маюць найважнейшае значэнне для кожнай дзяржаўнай
i палiтычнай грамады: мэта, да якой трэба iмкнуцца, - гэта фiнансавая сiстэма, здольная
быць iнструментам развiцця i салiдарнасцi. Справядлiвая, добра наладжаная, эфектыўная
фiнансавая сiстэма аказвая станоўчы ўплыў на эканомiку, бо спрыяе ўзросту занятасцi,
падтрымлiвае прадпрыймальнiцкую дзейнасць i iнiцыятыву, пры гэтым не ставячы за мэту
ўласную карысць, i падвышае аўтарытэт Дзяржавы як гаранта сiстэмы сацыяльнай абароны,
якая накiравана, у прыватнасцi, каб баранiць слабейшых. Фiнансавая сiстэма
накiравана на агульнае дабро, калi яна прытрымлiваецца некаторых фундаментальных прынцыпаў:
выплата падаткаў ёсць асноўным выпадкам доўга салiдарнасцi, разумнасць i справядлiвасць
пры ўсталяваннi налогаў, цвёрдасць i агульнасць намераў у тым, што тычыцца кiравання
грамадскiмi рэсурсамi i ў iх распаўсюджваннi. Распаўсюджваючы рэсурсы, фiнансавая
сiстэма павiнна iсцi шляхам прынцыпаў салiдарнасцi, роўнасцi, заахвочвання талентаў
i надаваць вялiкую ўвагу падтрымцы сямьi, накiроўваючы ў гэты сектар адпаведны аб’ём
рэсурсаў. в) Роля прамежкавых групаў 356 Эканамiчна-сацыяльную сiстэму павiнна
характэрызаваць супольная прысутнасць дзяржаўнай i прыватнай дзейнасцi, уключаючы
некамерцыйную прыватную дзейнасць. Гэта – гарантыя плюралiзма пры прыняццi рашэнняў
i выбары логiкi дзейнасцi. Ёсць некаторыя катэгорыi дабротаў, калектыўных i ўсiмi
выкарыстаемых, эксплуатацыя якiх не можа залежаць ад рыначных механiзмаў, але i не
належыць выключна да кампетэнцыi Дзяржавы. Задача Дзяржавы ў адносiнах гэтых дабротаў
складаецца, хутчэй, у тым, каб заахвочваць усе публiчныя рэзанансы, сацыяльныя i эканамiчныя
iнiцыятывы, якiя паходзяць з прамежкавых груп. Цывiльная грамада, арганiзаваная ў
прамежкавыя групы, здолна ўносiць уклад у агульнае дабро, усталёўваючы адносiны супрацоўнiцтва
i ўфiктыўнай узаемнай дапаўняльнасцi з Дзяржавай i рынкам, спрыяючы такiм чынам, развiццю
належнай эканамiчнай дэмакратыi. У падобным кантэксте ўмяшальнiцтва Дзяржавы павiнна
быць адзначана духам сапраўднай салiдарнасцi, якую нiколi не трэба аддзяляць ад субсiдыярнацi. 357
Прыватныя некамерцыйныя арганiзацыi займаюць асаблiвае месца ў эканомiцы. Гэтыя
арганiзацыi робяць смелую спробу гарманiчна спалучаць вытворчую эфектыўнасць i салiдарнасць.
Звычайна яны засноўваюцца на падставе дагавора аб супольнай дзейнасцi i выказваюць
агульную думку суб’ектаў, якiя свабодна вырашаюць заключыць дагавор. Дзяржава заклiкана
паважаць натуру гэтых арганiзацый i спрыяць больш поўнаму раскрыццё iх характырыстык,
здзяйсняючы на практыцы прынцып субсiдыярнасцi, якi ўключае ў сябе менавiта павагу
i сцверджанне годнасцi i аўтаномнай адказнасцi суб’екта, якi прыймае субсiдыю. г)
Накапленне i ўжытак 358 Спажыўцы, чыя магчымасць купляць у многiх выпадках даволi
вялiкiя, бо яна знаходзяцца значна вышей пражыццёвага мiнiмума, могуць
аказаць iстотны ўплыў на эканамiчную рэчаiснасць, здзяйсняючы свабодны выбар памiж
спажыўцом i накапленнем. Бо магчымасцю ўплываць на рашэннi ў рамках эканамiчнай
сiстэмы мае той, хто павiнен распараджацца ўласнымi фiнансавымi рэсурсамi. Сёння болей,
чым у мiнулым, магчыма ацанiць альтэрнатывы, даступныя не толькi на аснове запланаванага
прыбытку цi ўзроўня рызыкi, але i дзякуючы вынясенню адпаведнага меркавання аб праектах
iнвеставання, на фiнансаванне якiх будуць накiраваны пэўныя рэсурсы. Пры гэтым трэба
разумець, што “выбар: куды ўкласцi грошы, у той цi iншы сектар вытворчасцi – гэта
заўсёды выбар маральнага i культурнага характара”.