Jedną z pierwszych inicjatyw
dialogowych polskich chrześcijan i muzułmanów był Dzień Muzułmański, który odbył się
28 września 1985 r. w Misyjnym Seminarium Duchownym Księży Werbistów w Pieniężnie.
Spotkanie poprzedziła wystawa o Koranie, którą w Muzeum Misyjno-Etnograficznym w ciągu
3 miesięcy obejrzało ponad 20 tysięcy osób. Na uwagę zasługuje fakt, że Dzień Muzułmański,oprócz spotkań chrześcijan z muzułmanami, umożliwił nietypowe dla świata muzułmańskiego
spotkanie sunnitów z innymi grupami islamskimi, m.in. Ahmadijja.
Dialogowy
klimat i pełne szacunku kontakty między chrześcijanami i muzułmanami w Polsce zaowocowały
powstaniem w 1997 roku Rady Wspólnej Katolików i Muzułmanów. W minionym dziesięcioleciu
Rada skoordynowała kilka reprezentacyjnych wystąpień na spotkaniach międzyreligijnych
i wydała oświadczenia w związku z gwałceniem praw chrześcijan i muzułmanów w różnych
częściach świata. Pod auspicjami Rady odbyły się także konferencje naukowe na Uniwersytecie
Warszawskim. Na płaszczyźnie doświadczenia religijnego Rada zainspirowała spotkania
modlitewne wyznawców obu religii, które zainicjowały Dzień Islamu w Kościele katolickim
w Polsce.
Nie bez znaczenia jest data, którą wybrano na Dzień Islamu. 26 stycznia
przypada zaraz po oktawie modlitw o jedność chrześcijan, którą z kolei poprzedza Dzień
Judaizmu. W ten sposób chrześcijanie rozpoczynają te szczególne dni spotkaniami z
żydami, których uznają za „starszych braci w wierze”, a kończą je spotkaniami z „młodszymi
braćmi w wierze”, czyli muzułmanami. Wpisanie Dnia Islamu do kalendarium oficjalnych
wydarzeń religijnych w Polsce jest wymownym gestem dialogowym Episkopatu, który wyraża
szacunek katolików do muzułmanów żyjących w Polsce. Jest to również zaproszenie do
odpowiedzialności za kształtowanie klimatu dialogu religijnego w naszym kraju. Ks.
bp Piotr Libera w przesłaniu z 2002 roku stwierdził: Dzień Islamu inspiruje do
pełniejszego wiedzenia rzeczywistości, innego stosunku do Boga i innych
ludzi. Chodzi o przezwyciężenie stereotypów wynikających z wzajemnej nieznajomości
oraz o obiektywne poznawanie religii, kultury i tradycji obu wyznań.
I Dzień
Islamu w Kościele katolickim w Polsce obchodzono 26 stycznia 2001 r. W tym miejscu
należy wyjaśnić, że w latach 2001 i 2002 oficjalna nazwa tego dnia brzmiała „Dzień
modlitw poświęcony islamowi”. Ze względu na niejednoznaczność sformułowania,
które zastępowano „Dniem modlitw poświęconych islamowi”, Episkopat Polski w 2003 r.
przyjął – na wzór Dnia Judaizmu – formułę „Dzień Islamu”. 26 stycznia 2001 r. katoliccy
i muzułmańscy przedstawiciele Rady uczestniczyli w zorganizowanych z tej okazji Mszach
św. i wspólnych modlitwach w Warszawie, Gdańsku oraz Olsztynie, gdzie na Wydziale
Teologicznym Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego odbyła się sesja naukowa pt. „Islam
w Europie Wschodniej. Historia i perspektywy dialogu”.
W latach 2002-2006 centralne
uroczystości z okazji Dnia Islamu odbywały się w Kolegium Jezuitów przy Sanktuarium
św. Andrzeja Boboli w Warszawie. Spotkaniom przewodniczył Przewodniczący Komitetu
ds. Dialogu z Religiami Niechrześcijańskimi, Rady Episkopatu Polski ds. Dialogu Religijnego
bp Tadeusz Pikus oraz mufti RP Tomasz Miśkiewicz (lub ich delegaci). O randze i znaczeniu
tych spotkań świadczy udział ambasadorów państw arabskich i muzułmańskich oraz wiernych
i duchownych obu religii. Centralne spotkania składały się z czterech głównych części:
wprowadzenia, czytania fragmentów Ksiąg Świętych, przemówień lub komentarzy oraz modlitw
końcowych. Spotkania kończyły się wspólną agapą. We wprowadzeniu odczytywano przesłania
nuncjusza apostolskiego, fragmenty przemówień Ojca Świętego Jana Pawła II do muzułmanów
lub Orędzia na Światowy Dzień Pokoju.
Centralne obchody Dnia Islamu w 2007
r. odbyły się w Domu Pielgrzyma przy warszawskiej parafii św. Stanisława Kostki. Tegoroczny
Dzień Islamu odbył się pod hasłem „Abraham – Ojciec wiary”. Gospodarzem spotkania
był ks. bp Romuald Kamiński, nowo mianowany Przewodniczący Komitetu ds. Dialogu z
Religiami Niechrześcijańskimi.
Nie wypracowano jeszcze jednolitej formuły obchodów
tego Dnia. Organizatorzy opracowują swój własny program, wypełniony spotkaniami, sympozjami,
odczytami i modlitwami. Kapłanów i wiernych zachęca się, aby w modlitwie powszechnej
modlili się w intencji wyznawców islamu.
Oprócz centralnych uroczystości w
Warszawie chrześcijanie i muzułmanie spotykają się także na nabożeństwach, sesjach
naukowych, panelach i koncertach w Gdańsku, Krakowie, Lublinie, Olsztynie, Opolu,
Pieniężnie i Poznaniu.
W organizację Dnia Islamu w Krakowie zaangażowane są
głównie Papieska Akademia Teologiczna na czele z ks. prof. Łukaszem Kamykowskim oraz
środowisko KIK-u. Spotkania składają się z dwóch części: nabożeństwa Słowa Bożego
w bazylice Ojców Franciszkanów i sesji naukowej.
Od 2004 r. Dzień Islamu obchodzony
jest także w Lublinie. Muzułmanie i katolicy modlą się w kościele akademickim Katolickiego
Uniwersytetu Lubelskiego. Stronę muzułmańską reprezentują głównie członkowie Stowarzyszenia
Studentów Muzułmańskich w Polsce. Zdaniem głównego organizatora lubelskich spotkań,
o. Stanisława Grodzia SVD z Instytutu Teologii Fundamentalnej KUL, odmawiana w duchu
spotkań w Asyżu i wedle wskazań Soboru Watykańskiego II modlitwa jest wzajemnym dawaniem
świadectwa o własnej wierze.
Od 2003 r. katolicy i muzułmanie spotykają się
również w Pieniężnie w gmachu Misyjnego Seminarium Duchownego Księży Werbistów. Mające
tam siedzibę Centrum Dialogu Kultur i Religii organizuje spotkania z przedstawicielami
różnych środowisk muzułmańskich w Polsce. Z okazji Dnia Islamu w Kościele katolickim
w Polsce odbyły się dotychczas w Pieniężnie spotkania pod następującymi tytułami:
„Bóg Abrahama” (2003), „Maria – Matka Jezusa Chrystusa” (2004), „Nie ma przymusu w
religii” (2005). W 2006 r. rozpoczęto nowy cykl spotkań, który zatytułowano „Świat
muzułmański”. W ramach tego cyklu przedstawiono „Indonezję”, natomiast w 2007 r. „Oblicza
islamu afrykańskiego”.
Dzień Islamu w Kościele katolickim w Polsce jest w skali
Kościoła powszechnego wydarzeniem jedynym w swoim rodzaju. Polscy katolicy prowadzą
konstruktywny dialog z muzułmanami. Dynamikę tego dialogu trafnie wyjaśnił bp Kamiński,
twierdząc: „(...) w Polsce łatwiej jest prowadzić dialog z islamem, gdyż podstawę
społeczności muzułmańskiej w naszym kraju stanowią Tatarzy, którzy pięknie wpisali
się w ojczystą historię".