Đức Thánh Cha cử hành Thánh lễ tại Aparecida chúa nhật 13/5
Chúa nhựt hôm qua là ngày cuối cùng của chuyến viếng thăm mục vụ của Đức Thánh Cha
tại Brasil, nhưng cũng là cao điểm của của chuyến đi này, đó là để khai mạc Hội nghị
lần thứ 5 của Liên hiệp các Hội đồng Giám mục châu Mỹ latinh và miền Caraibi, diễn
ra tại đền thánh kính Đức Mẹ Aparecida. Vào buổi sáng, ngài đã chủ sự Thánh lễ tại
lễ đài dựng lên ở cổng hậu của đền thánh, với sự tham dự của cộng đoàn dân Chúa, ước
lượng khoảng 1 triệu người. Thánh lễ bắt đầu từ lúc 10 sáng và kết thúc với buổi đọc
kinh kính Đức Mẹ lúc 12 giờ trưa. Kế đó ngài trở về dùng bữa trưa và nghỉ ngơi ở
chủng viện, cách đền thánh 3 cây số. Đến 4 giờ chiều, ngài trở lại đền thánh, chủ
sự buổi đọc kinh Chiều để khai mạc khóa họp của Hội nghị các giám mục. Trong bài tường
thuật hôm nay, chúng tôi chỉ giới hạn vào Thánh lễ, và xin dành lại buổi khai mạc
Hội nghị cho buổi khai mạc ngày mai.
Các lời nguyện và bài đọc trong Thánh
lễ lấy từ chúa nhựt thứ VI Phục sinh. Dựa theo các bài Sách Thánh, Đúc Bênêđictô XVI
đã áp dụng vào đề tài được chọn cho Hội nghị các giám mục: “Những người môn đệ và
thừa sai của Chúa Giêsu Kitô, ngõ hầu trong Người, các dân tộc của chúng ta được sống.
Thầy là Đường, Sự thật và Sự sống”.
Sau đây là bài giảng:
Kính thưa
anh em quý mến trong hàng giám mục, kính thưa các linh mục và tất cả anh chị em thân
mến trong Chúa.
Tôi không biết dùng lời lẽ nào để diễn tả niềm vui được ở với
anh chị em, cử hành Thánh lễ long trọng khai mạc Hội nghị lần thứ 5 của hàng giám
mục châu Mỹ latinh và Caraibi. Tôi xin gửi đến từng người lời chào thân ái, cách riêng
là đến đức tổng giám mục Raymundo Damasceno Assis, và tôi cám ơn Đức cha vì những
lời chào thăm tôi nhân danh toàn thể cử toạ, đến các vị chủ tích hội nghị này. Tôi
xin kính chào những nhà cầm quyền dân chính và quân sự vì sự hiện diện của quý vị
làm tăng thêm tính cách long trọng cho buổi lễ. Từ thánh điện này, tôi xin mở rộng
tư tưởng, tâm tình và lời nguyện đến hết mọi người đang kết hợp với chúng tôi trong
tinh thần, cách riêng là các cộng đoàn đời thánh hiến, các bạn trẻ dấn thân trong
các hội đoàn và phong trào, các gia đình, cũng như những người ốm đau già cả. Tôi
xin được nói với tất cả rằng “Nguyện xin ân sủng và bình an bởi Thiên Chúa là Cha
và bởi Đức Chúa Giêsu Kitô ở cùng anh chị em” (1Cr 1,3).
Thật là hồng ân của
Chúa quan phòng dành cho tôi vì được cử hành Thánh Lễ vào thời này và tại
nơi này. Thời này là mùa Phục sinh, đã đến chúa nhật thứ 6 và gần kề lễ
Chúa Thánh Thần Hiện xuống, và Hội thánh được mời gọi hãy tăng gia việc kêu cầu Chúa
Thánh Thần. Nơi là thánh điện toàn quốc dâng kính Đức Mẹ Aparecida, trung tâm
Thánh mẫu của nước Brasil. Đức Maria đón tiếp chúng ta trong nhà Tiệc ly này,
và như một người Mẹ và Giáo viên, Người giúp chúng ta nâng lên Thiên Chúa lời cầu
nguyện đồng tâm và tin tưởng, Buổi cử hành phụng vụ này trở thành nền móng kiên cố
của Hội nghị lần thứ 5 bởi vì đặt nền trên sự cầu nguyện và Thánh thể, bí tích Tình
yêu (sacramentum caritatis). Thực vậy, duy chỉ có tình yêu của Chúa Kitô, được
Thánh Thần phú ban, mới có thể biến cuộc họp này thành một biến cố của Hộí thánh,
một thời điểm của ân sủng cho đại lục này và cho toàn thế giới. Chiều nay tôi sẽ có
cơ hội đi vào những đề tài thảo luận tại Hội nghị. Bây giờ chúng ta hãy dành chỗ cho
Lời Chúa mà chúng ta đã hoan hỉ cùng nhau đón nhận, theo gương của Đức Maria, người
nữ thụ thai, với con tim cởi mở và ngoan ngoãn, để nhờ quyền năng của Thánh Thần,
Đức Kitô có thể “nhâp thể” lần nữa vào ngày hôm nay của lịch sử chúng ta.
Bài
đọc Một, trích từ sách Công vụ tông đồ, nhắc lại “công đồng Giêrusalem” (theo như
quen được đặt tên), nhằm giải quyết vấn đề xem những người ngoại khi trở lại Kitô
giáo có buộc phải giữ luật Moisen hay không. Bài đọc đã bỏ qua cuộc tranh luận giữa
các “tông đồ và kỳ mục” (câu 4-21) và kể lại quyết định chung kết, được thảo ra văn
thư và trao cho hai đại biểu mang về cộng đoàn Antiokia (câu 22-29). Trang sách Tông
đồ công vụ này rất thích hợp với chúng ta, bởi vì chúng ta cũng được quy tụ tại đây
như một cuộc họp của Hội thánh. Nó nhắc nhớ chúng ta cảm thức về sự biện phân cộng
đoàn liên quan đến những vấn đề trọng yếu mà Giáo hội gặp trên đường, và cần được
phân định bởi các “tông đồ” và “kỳ mục” nhờ ánh sáng của Thánh Thần, Đấng mà theo
bài sách Tin mừng hôm nay, nhắc lại lời dạy của Chúa Giêsu Kitô (xc Ga 14,26) và như
thế Người giúp cho cộng đoàn Kitô hữu tiến bước đến chân lý sung mãn (xc Ga 16,13).
Các nhà lãnh đạo Giáo hội tranh biện và đối chất với nhau, nhưng luôn luôn trong thái
độ kính cẩn lắng nghe Lời Chúa Kitô trong Thánh Thần. Vì thế sau cùng họ có thể quả
quyết rằng: “Chúng tôi đã quyết định, Thánh Thần và chúng tôi…” (Cv 15,28).
Đây
là “phương pháp” mà chúng ta thực hành trong Giáo hội, trong những buổi họp lớn hay
nhỏ. Đây không chỉ là chuyện thủ tục tiến hành, nhưng phản ánh bản tính của Giáo hội,
là mầu nhiệm hiệp thông với Chúa Kitô trong Thánh Thần. Trong trường hợp những Hội
nghị của hàng giám mục châu Mỹ Latinh và Caraibi, lần đầu tiên vào năm 1955 tại Rio
de Janeiro, Đức giáo hoàng Piô XII đã gửi một bức thư. Tại những hội nghị kế tiếp,
chính đức giám mục Rôma đích thân đến địa điểm nhóm họp để chủ toạ những phiên khai
mạc. Với niềm biết ơn, chúng ta nghĩ đến các Tôi tớ Chúa đức Phaolô VI và Gioan Phaolô
II, tại các Hội nghị ở Medellin, Puebla, và Santo Domingo đã mang đến chứng tá của
Giáo hội hoàn vũ gần gũi với các Giáo hội tại châu Mỹ Latinh, chiếm phần đa số trong
Cộng đoàn Công giáo.
“Chúa Thánh Thần và chúng ta”. Đó là Giáo hội:
chúng ta, cộng đoàn Dân Chúa, cùng với các mục tử được kêu gọi hướng dẫn chỉ đường,
cùng với Chúa Thánh Thần, Thần khí của Chúa Cha được phái đến nhân danh Đức
Giêsu là Con Chúa, Thần khí của Đấng “lớn hơn” tất cả mọi người và được ban cho chúng
ta nhờ Đức Kitô, kẻ trở nên “bé nhỏ” vì chúng ta. Thần khí là Đấng Paraclitus, Bào
chữa và An ủi. Người giúp chúng ta sống dưới sự hiện diện của Thiên Chúa, lắng nghe
Lời của Chúa, không bị ám ảnh bởi âu lo sợ hãi nhờ mang trong mình sự bình an mà Chúa
Giêsu đã để lại cho chúng ta, bình an mà thế gian không thể nào ban được (xc Ga 14,26-2).
Thần khi đồng hành Giáo hội trong suốt quãng đường kéo dài từ khi Đức Giêsu đến lần
thứ nhất cho tới khi Người đến lần thứ hai. Người đã nói với các môn đệ: “Thầy ra
đi và sẽ trở lại với các con” (Ga 14,28). Giữa cuộc ra đi và trở lại của Chúa Kitô
thì có thời điểm của Giáo hội là Thân thể của Người, đã có hai ngàn năm lịch sử đã
trôi qua; đã có 5 thế kỷ trong đó Giáo hội trở nên kẻ lữ hành tại châu Mỹ, ban phát
cho các tín hữu sức sống của Chúa Kitô nhờ các bí tích và gieo vãi trên mảnh đất này
hạt giống Tin mừng, hạt giống đã mang lại kết quả có nơi gấp 30, có nơi 60, có nơi
100 lần. Thời kỳ của Giáo hội, thời kỳ của Thánh Thần: chính Ngài là Thầy giáo huấn
luuyện các môn sinh: Ngài làm cho họ yêu mến Đức Kitô; Ngài dạy dỗ họ lắng nghe Lời
Chúa, chiêm ngắm Dung Nhan Chúa: Ngài uốn nắn họ nên hòa hợp với nhân loại của các
mối phúc thật, tinh thần nghèo khó, âu sầu, hiền từ, khát khao công chính, khoan nhân,
con tim trong trắng, kiến tạo hoà bình, bị bách hại vì công lý (xc Mt 5,3-10). Như
vậy, nhờ tác động của Thánh Thần, Đức Giêsu trở thành “Đạo”, con đường đi của người
môn sinh. “Nếu ai yêu mến Thầy thì tuân giữ lời Thầy”, Chúa Giêsu đã nói như vậy trong
bài Tin mừng hôm nay. “Lời mà các con đã nghe không phải là của Thầy, nhưng là của
Cha là Đấng đã sai Thầy” (Ga 14,23-24). Như Chúa Giêsu đã truyền thông lời của Chúa
Cha thế nào, thì Thánh Thần cũng nhắc nhớ cho Giáo hội những lời của Chúa Kitô như
vậy (xc Ga 14,26). Và cũng như việc Đức Giêsu yêu mến Chúa Cha đưa Người đến chỗ lấy
việc tuân theo ý Cha làm lương thực như thế nào, thì việc chúng ta yêu mến Chúa Giêsu
cũng được chứng tỏ qua việc vâng theo lời Chúa như vậy. Lòng trung thành của Đức Giêsu
với ý muốn Chúa Cha có thể được thông đạt cho các môn sinh nhờ Thánh Thần, Đấng đô
tràn lòng yêu mến Chúa vào lòng chúng ta (xc Rm 5,5).
Tân ước trình bày cho
chúng ta Đức Kitô như là vị Thừa sai của Chúa Cha. Đặc biệt trong sách Tin mừng thánh
Gioan, nhiều lần Đức Giêsu nói đến mối tương quan của mình với Chúa Cha Đấng đã sai
mình đến thế gian. Trong đoạn văn hôm nay, Người nói: “lời mà Thầy nói với các con,
không phải là của Thầy, nhưng là lời của Cha Đấng đã sai Thầy” (Ga 14,24). Giờ đây,
các bạn thân mến, chúng ta được mời gọi hãy cắm mắt nhìn vào Người, bởi vì sứ vụ của
Giáo hội chỉ tồn tại được trong tầm mức nối dài sứ vụ của Đức Kitô: “Như Cha đã sai
Thầy, Thầy cũng sai các con” (Ga 20,21). Và tác giả Tin mừng nêu bật rằng việc chuyển
thông này diễn ra trong Thánh Thần: “Chúa Kitô đã thổi hơi lên họ và nói: hãy nhận
lấy Thánh Thần” (Ga 20,22) . Đức Kitô đã thi hành sứ vụ trong tình yêu: Ngài đã thắp
lên trong thế gian ngọn lửa của tình yêu Chúa (xc Lc 12,49). Chính tình yêu đem lại
sự sống: vi vậy Giáo hội được mời gọi hãy truyền bá khắp thế gian tình yêu của Chúa
Kitô, ngõ hầu mọi người và mọi dân “nhận được sự sống va sự sống dồi dào” (Ga 10.10).
Cả với anh em nữa, những người đại diện của Giáo hội tại châu Mỹ latinh, tôi hân hạnh
trao thông điệp Deus caritas est trong đó tôi muốn giới thiệu điều gì là thiết
yếu trong sứ điệp của Kitô giáo. Hội thánh cảm thấy mình là môn sinh và thừa sai của
Tình yêu đó: thừa sai vì là môn sinh, nghĩa là có khả năng để cho mình bị quyến rũ
bởi Thiên Chúa, Đấng đã yêu thương chúng ta và đã đi bước trước trong tình yêu (xc
1Ga 4,10), Giáo hội không làm công tác tuyên truyên chiêu dụ. Giáo hội tăng trưởng
bằng cách thu hút: cũng như Đức Kitô đã thu hút tất cả chúng ta bằng mãnh lực tình
yêu với chóp đỉnh là hy lễ Thập giá, thì Giáo hội cũng thực hiện sứ vụ trong mức độ
thực hiện mọi công tác hoạ theo tình yêu của Đức Kitô là Chúa mình.
Anh em
thân mến,! Đó là kho tàng vô giá của đại lục Mỹ châu, đây là gia sản quý báu nhất:
lòng tin vào Thiên Chúa là Tình Yêu, Đấng đã biểu lộ khuôn mặt nơi Đức Kitô Giêsu.
Anh em đã tin vào Thiên Chúa Tình yêu; đây là sức mạnh của anh em, sức mạnh chiến
thắng thế gian, niềm vui này không ai và không gì có thể cướp đoạt, sự bình an mà
Đức Kitô đã tranh thủ cho anh em nhờ Thập giá! Đây là niềm tin biến đổi châu Mỹ thành
đại lục của Hy vọng. Đây không phải là ý thức hệ chính trị, không phải là một phong
trào xã hội, một chính sách kinh tế; đó là niềm tin vào Thiên Chúa Tình Yêu, đã nhập
thể, chết và sống lại nơi đức Giêsu Kitô, nền tảng chính đáng của niềm hy vọng đã
mang lại biết bao hoa trái kỳ diệu, kể từ khi rao giảng Phúc âm lần đầu cho đến nay,
như được chứng tỏ qua đoàn ngũ các thánh và chân phước mà Thánh Thần đã gợi lên khắp
nơi ở đại lục. Đức Gioan Phaolô II đã kêu gọi anh em hãy thực hiện một cuộc rao truyền
Tin mừng mới, và anh em đã đón nhận uỷ nhiệm đó với lòng quảng đại và dấn thân. Tôi
xin khẳng định điều đó, và với những lời của Hội nghị lần thứ 5, tôi xin nói với anh
em “Hãy trở nên những môn đệ trung tín, ngõ hầu trở thành những thừa sai can đảm và
hữu hiệu.
Bài đọc thứ hai đã trình bày thị kiến tuyệt vời về thành Giêrusalêm
trên trời. Thực là một bức tranh tuyệt đẹp, nơi mà không cần đồ trang hoàng nữa, những
tất cả đều phản ánh sự hoà điệu của Thành Thánh. Thánh Gioan viết rằng thành này từ
trời xuống, rạng ngời vinh quang Thiên Chúa (Kh 20,10). Thế nhưng vinh quang Thiên
Chúa là Tình Yêu; vì thế thành thánh Giêrusalem trên trời là bức icon của Hội thánh
thánh thiện và rạng rỡ, không còn tì ố vết nhăn (xc Ep 5,27), được Thiên Chúa Tình
Yêu chiếu rực ở trung tâm và ở khắp chốn. Hội thánh được mang tên là “hiền thê”, hiền
thê của Chiên (Kh 20,9), bởi vì thể hiện hình ảnh hiền thê đã trải dài lịch sử mặc
khải từ đầu cho đến cuối. Kinh thành Hiền thê là xứ sở của việc Thiên Chúa hiệp thông
với con người; ở trong đó, không cần đền thờ hoặc nguồn ánh sáng nào nữa, bởi vì sự
hiện diện của Thiên Chúa và của Chiên đã hiện thực và chiếu sáng
Bức icon này
mang tính cách cánh chung: nó diễn tả mầu nhiệm của vẻ đẹp hiện nay đã nặn
lên Hội thánh, tuy chưa đạt tới mức độ viên mãn. Đây là đích điểm của
cuộc lữ hành của chúng ta, quê hương đang chờ đợi chúng ta và chúng ta hiện đang mong
mỏi. Nhìn nó với cặp mắt đức tin, chiêm ngưỡng và ước ao nó, không trở nên lý do để
trốn tránh thoát khỏi lịch sử nơi Giáo hội sinh sống, và chia sẻ những niềm vui và
hy vọng, những đau khổ và lo âu của nhân loại, cách riêng của những người nghèo khổ
(xc Gaudium et spes 1). Nếu vẻ đẹp của Giêrusalem trên trời là vinh quang của Thiên
Chúa, nghĩa là tình yêu, thì duy chỉ trong tình yêu mà chúng ta có thể đến gần nó
và cách nào đó cư ngự trong nó. Ai yêu mến Chúa Giêsu và tuân giữ lời Người thì có
thể cảm nhận ngay từ đời này sự hiện diện huyền nhiệm của Thiên Chúa Ba ngôi, như
chúng ta đã nghe trong Phúc âm, “Chúng ta sẽ đến và cư ngụ ở nơi họ” (Ga 14,23). Vì
thế mỗi nguời Kitô hữu được mời gọi hãy trở nên viên đá sống động của toà nhà tuyệt
diệu của nơi Thiên Chúa cư ngự giữa loài người. Ôi ơn gọi cao quý biết chừng nào!
Một
Giáo hội hoàn toàn được linh hoạt và huy động nhờ tình yêu Chúa Kitô, Chiên được hiến
tế vì tình yêu, là hình ảnh trong lịch sử của thành Giêrusalem trên trời, tiền báo
Thành thánh, rực rỡ bởi vinh quang của Thiên Chúa. Hội thánh bung ra một sức mạnh
vô địch, đó là sức mạnh của sự thánh thiện. Xin Mẹ Maria cầu cho Hội thánh tại châu
Mỹ latinh và Caraibi được khoác lấy sức mạnh từ trời cao (xc Lc 24,49) để chiếu tỏa
trong lục địa này và trong toàn thế giới sư thánh thiện của Chúa Kitô. Nguyện chúc
cho Người vinh quang, cùng với Chúa Cha và Thánh Thần, đế muôn thuở muôn đời. Amen.
Những
ý chỉ của lời nguyện phổ quát được dâng lên bằng những ngôn ngữ thông dụng của châu
Mỹ: Tây ban nha, Pháp, Anh. Vào cuối Thánh lễ, Đức Thánh Cha cũng đã ngỏ lời chào
bằng các ngôn ngữ đó trước khi xướng kinh Lạy Nữ Vương thiên đàng bằng tiếng Bồ đào
nha.