Themeluesi i Gjykatës së Hagës për ish-Jugosllavinë, Antonio Kaseze për vendimin mbi
Srebrenicën.
(01.03.07 RV)Federata e Bosnjë-Hercegovinës feston sot ditën e pavarësisë.
Më 1 mars 1992, 66 për qind e popullsisë pati votuar pro pavarësisë në referendumin
për këtë qëllim, të cilin e bojkotuan serbët. Pikërisht sot ndodhet në Banja Luka
edhe princi i Anglisë, Karlo me të shoqen, për një vizitë në kontingjentin britanik
të Euroforit, i cili do të tërhiqet nga Bosnja brenda prillit. Ndërkaq, vazhdon të
shkaktojë diskutime vendimi i Gjykatës ndërkombëtare të Drejtësisë, e cila e ka deklaruar
genocid masakrën e Srebrenicës, por nuk e ka konsideruar Serbinë fajtore për të. C’vlerë
mund të ketë një vendim i tillë, jo shumë i qartë juridikisht? Në mikrofonin tonë,
Antonio Kaseze, profesor italian i së drejtës ndërkombëtare dhe ish-president themelues
i Gjykatës Penale ndërkombëtare për krimet në ish-Jugosllavi: Do të thosha
se ka një vlerë me dy kuptime, është kontradiktor. Nga njëra anë, për t’i bërë qejfin
Bosnjës, vendimi pohon se kemi të bëjmë me genocid, gjë që është thënë tashmë nga
një Gjykatë tjetër, nga Gjykata Penale Ndërkombëtare për krimet në ish-Jugosllavi,
me vendime të ndryshme. E kjo e fundit është gjykatë penale, ndërsa Gjykata Ndërkombëtare
e Drejtësisë është një gjykatë që merret me problemet ndërmjet shteteve. Pra, gencodi
nga njëra anë, por nga ana tjetër, shteti serb nuk është përgjegjës për këtë genocid,
sepse, sipas Gjykatës, nuk ka prova që Mladiq dhe gjeneralët e tjerë të Republikës
serbe të Bosnjës, që urdhëruan dhe zbatuan masakrën e myslimanëve në Srebrenicë, vepronin
për llogari dhe në emër të Beogradit. Gjykata thotë diçka shumë të diskutueshme,
sepse një gjykatë tjetër, gjithnjë e OKB-së, e pikërisht ajo për krimet në ish-Jugosllavi
ka deklaruar ekzaktësisht të kundërtën. Sipas kësaj të fundit, Mladiqi dhe të tjerët
kanë qenë të paguar, të financuar dhe të ndihmuar nga Beogradi, dhe merrnin urdhëra
prej tij. Vendimi pra nuk është bindës. Ka edhe diçka tjetër jo bindëse. Vendimi thotë
se Beogradi është fajtor, sepse nuk e ka parandaluar genocidin, por nuk mund të akuzohet
si bashkëpunëtor në genocid. Kjo është kontradiktore, sepse nëse dikush është fajtor,
pasi nuk ka parandaluar genocidin, do të thotë se është i vetëdijshëm për rrezikun
e madh, që në një moment të caktuar, mund të kryhej një genocid. Më tepër: ç’ndodhi
kur ky genocid u vu në zbatim? Filloi më 13 korrik 1995 e zgjati deri më 19 korrik:
6 ditë! Beogradi pra, jo vetëm ishte i vetëdijshëm për rrezikun, por e mori vesh edhe
që po kryhej genocidi: si mund të thuhet që nuk është bashkëfajtor? Beogradi vazhdoi
të ndihmonte Mladiqin e të tjerët. Shkurt, është një vendim deziluzionues,
kontradiktor, që kishte për qëllim t’u bënte qejfin të gjithëve, por nuk kënaqi askënd,
sidomos viktimat, të mbijetuarit e Srebrenicës. Ata, sipas meje, kanë të drejtën e
dëmshpërblimit, sepse kanë vuajtur shumë, si drejtpërdrejt, ashtu edhe se u janë vrarë
familjarët. Është mëkat që shkoi kot ky rast.