Ngày 9-10-1993, Giáo phận Lucon, miền Vendée (Tây Pháp), tổ chức Hội Nghị ”Giáo
Hội tại Vendée tưởng nhớ 200 năm cách mạng đẫm
máu 1793-1993”.
Hội Nghị đánh dấu bằng nhiều bài thuyết trình giá trị về
lịch sử Giáo Hội Công Giáo Pháp thời kỳ cách mạng 1789. Trong bài thuyết trình kết
thúc Hội Nghị, Đức Cha Francois Garnier, Giám Mục Giáo phận Lucon, lược qua những
tấm gương anh dũng của các tín hữu Công Giáo miền Vendée. Có không biết bao nhiêu
Linh Mục, tu sĩ nam nữ cương quyết trung thành với Tòa Thánh, với Đức Giáo Hoàng và
với Giáo Hội Công Giáo Roma. Các Vị bị ngược đãi, bị tù đày và sau cùng, bị giết chết
thảm thương. Trong số các anh hùng tử đạo, cảm động hơn cả là tấm gương can đảm của
giáo dân Giáo Phận Lucon, đặc biệt của một bà mẹ gia đình: bà De l'Espinay.
Thời
gian đầu - ngay sau 1789 - chồng bà De l'Espinay vui mừng chào đón cách mạng. Ông
hăng say tham gia cuộc cải tổ do chính phủ cách mạng đề ra. Ông được bầu làm thị trưởng
thành phố. Nhưng không bao lâu, ông nhận ra phong trào cách mạng đi quá lố, tự xen
vào lãnh vực không thuộc thẩm quyền như lãnh vực tinh thần và thiêng liêng. Khi thấy
rõ điều ấy, ông phản đối các chỉ thị của phong trào cách mạng. Ông bị bắt giam vì
bị tình nghi.
Bà De l'Espinay có cùng tâm tình với chồng. Gia đình bà thuộc
dòng dõi quý tộc. Khi chính phủ cách mạng dùng áp lực buộc các Linh Mục Công Giáo
bất tuân Tòa Thánh, Giáo Hội Công Giáo tại Pháp gần như bị phân làm đôi: một số Linh
Mục và Giám Mục bằng lòng hợp tác với chính quyền. Số còn lại cương quyết trung thành
với Tòa Thánh. Với tâm tình ngay thẳng của tín hữu Công Giáo ngoan
đạo, bà De l'Espinay hoàn toàn đi theo nhóm Linh Mục
trung thành với Tòa Thánh.
Bà De l'Espinay mở rộng cửa tiếp đón một
số Linh Mục đến trú ẩn trong ngôi nhà giàu sang của bà tại Clouzeau, vùng Bois-De-Céné.
Khi làm điều đó bà biết rõ sẽ gặp hiểm nguy. Chắc chắn bà sẽ bị chính phủ cách mạng
kết án tử hình. Nhưng bà De l'Espinay không do dự trước việc thiện phải làm. Bà chỉ
muốn bảo vệ mạng sống các Linh Mục Công Giáo trung thành. Nhưng nhất là, bà muốn các
tín hữu Công Giáo còn may mắn có được các vị chủ chăn xứng đáng, biết rao giảng Phúc
Âm và trao ban các bí tích.
Việc làm của bà De l'Espinay chẳng bao lâu sau
bị bại lộ. Bà bị bắt giam ngày 23-1-1794. Lúc đó bà De l'Espinay là bà mẹ trẻ với
4 đứa con thơ. Con trai đầu lòng mới lên 12 tuổi.
Bà bị đưa ra thẩm vấn tại
tòa án tỉnh Challans. Trước tòa án, vì nghĩ đến đàn con thơ dại - vắng bóng mẹ cha
- bà liền nói dối. Bà chối không hề tiếp rước các Linh Mục đến trú ẩn trong nhà mình,
kể cả việc các ngài dâng Thánh Lễ trong nhà bà. Dầu quả quyết như thế, bà vẫn không
được trả tự do. Trái lại, người ta đưa bà đến lâu đài Noirmoutier - nơi đang giam
đông đảo tù nhân - để điều tra thêm cho kỹ hơn.
Ba tháng sau, ngày 17-4-1794,
bà bị gọi ra tòa. Lần này, bà De l'Espinay quyết định nói sự thật, mặc dầu phải trả
giá bằng chính mạng sống. Bà xưng nhận đã đón tiếp các Linh Mục Công Giáo - trung
thành với Tòa Thánh và phản cách mạng - về trú ẩn nơi nhà bà. Các Linh Mục đã dâng
Thánh Lễ và ban phép giải tội cho các tín hữu Công Giáo trong nhà bà.
Tòa truyền
giam bà De l'Espinay trong khi chờ đợi án lệnh tử hình. Trong thời gian bị giam tù
khốn cực này, bà De l'Espinay bị bệnh đậu lào và qua đời vào tháng 10 năm 1794.
...
”Con ơi, nếu con muốn dấn thân phụng sự THIÊN CHÚA, thì con hãy chuẩn bị tâm hồn để
đón chịu thử thách. Hãy giữ lòng cho ngay thẳng và cứ kiên trì, đừng bấn loạn khi
con gặp khốn khổ. Hãy bám lấy Người chứ đừng lìa bỏ, để cuối đời, con được cất nhắc
lên. Mọi chuyện xảy đến cho con, con hãy chấp nhận, và trải qua bao thăng trầm, con
hãy cứ kiên nhẫn. Vì vàng phải được tôi luyện trong lửa, còn những người sáng giá
thì phải được thử trong lò ô nhục. Hãy tin vào Người, thì Người sẽ nâng đỡ con. Đường
con đi, hãy giữ cho ngay thẳng và trông cậy vào Người” (Huấn Ca 2, 1-6).