Sống lòng tin một cách cụ thể với các việc làm thiện ích

Đó đã là lời Đức Thánh Cha Biển Đức XVI mời gọi hơn 30.000 tín hữu hành hương trong buổi tiếp kiến sáng thứ tư 28-6-2006.

Trong bài huấn dụ Đức Thánh Cha đã trình bầy gương mặt của thánh Giacôbê ”Bé” hay Giacôbê ”Hậu”. Đại ý ngài nói: Bên cạnh gương mặt của thánh Giacôbê ”Cả”, con của Dêbêđêô, các Phúc Âm còn nói đến một Giacôbê khác nữa gọi là Giacôbê ”Bé”. Người cũng thuộc danh sách Mười Hai Tông Đồ được chính Chúa Giêsu lựa chọn, và luôn luôn được gọi là ”con của ”Alfeô” (x. Mt 10,3; Mc 3,18; Lc 5; Cv 1,13). Người thường được đồng hóa với một Giacôbê khác gọi là Giacôbê ”Bé” (x. Mc 15,40), con bà Maria có thể là bà ”Maria Cleofa”, là người, theo Phúc Âm thứ tư, đã đứng dưới chân Thánh Giá cùng với Mẹ Đức Giêsu (x. Ga 19,25). Giacôbê ”Bé” cũng là người gốc Nagiarét, và chắc hẳn là bà con của Đức Giêsu (x. Mt 13,55; Mc 6,3), mà theo thói quen thời xưa người ta cũng gọi là ”anh em” (x. Mc 6,3; Gl 1,19).

Đức Thánh Cha đã nói về vai trò của thánh Giacôbê ”Bé” trong cộng đoàn Giáo Hội thời khai sinh như sau: ”Sách Công Vụ nhấn mạnh vai trò cao trọng của Giacôbê Hậu trong Giáo Hội Giêrusalem. Trong Công Đồng cử hành tại đây sau khi Giacôbê Cả qua đời, Giacôbê Hậu đã cùng với các vị khác khẳng định rằng các anh chị em ngoại giáo có thể được tiếp nhận vào Giáo Hội, mà không cần phải chịu phép cắt bì (x. Cv 15,13). Trong dịp về Giêrusalem, thánh Phaolô cho rằng Chúa Phục Sinh đã đặc biệt hiện ra với thánh Giacôbê Hậu (1 Cr 15,7), và kể tên thánh nhân trước cả Kepha Phêrô nữa, đồng thời gọi người là ”cột trụ” của Giáo Hội ngang hàng như mình vậy (x. Gl 2,9). Sau đó các tín hữu kitô do thái coi thánh nhân là điểm tham chiếu chính của họ. Thánh nhân cũng được coi là tác giả thư Giacôbê và được kể trong danh sách các tác phẩm tân ước. Người không tự giới thiệu như là ”anh em của Chúa” nhưng như là ”tôi tớ của Thiên Chúa và của Chúa Giêsu kitô” (Gb 1,1).

Tiếp tục bài huấn dụ Đức Thánh Cha nói: giới học giả tranh luận về căn cước của hai nhân vật có cùng tên này là Giacôbê con Alfeo và Giacôbe ”anh em của Chúa”. Các truyền thống phúc âm đã không lưu lại trình thuật nào về hai vị trong tương quan với cuộc đời dương thế của Chúa Giêsu. Trái lại sách Công Vụ cho chúng ta thấy Giacôbê đã nắm giữ một vai trò rất quan trọng trong Giáo Hội tiên khởi sau khi Chúa Giêsu sống lại (x. Cv 12,17; 15,13-21; 21,18).

Hành động quan trọng nhất của thánh nhân là việc can thiệp vào vấn đề tương quan khó khăn giữa các tín hữu kitô gốc do thái và tín hữu kitô gốc ngoại giáo. Cùng với Phêrô, Giacobê góp phần giúp thắng vượt được hay đúng hơn giúp hội nhập chiều kích do thái nguyên thủy của Kitô giáo vào lập trường không áp đặt trên các anh chị em ngoại giáo theo Kitô giáo việc buộc tuân giữ các luật lệ Môshê. Sách Công Vụ còn giữ lại cho chúng ta giải pháp dung hòa, do Giacôbê đề nghị và được tất cả các Tông Đồ hiện diện chấp thuận, theo đó chỉ xin các anh chị em ngoại giáo đã tin nơi Chúa Giêsu Kitô tránh thói tục tôn thờ ngẫu tượng, ăn thịt đã cúng tế cho các thần linh và tránh ”dâm ô”, là từ ám chỉ các hôn nhân không được phép. Nghĩa là trên thực tế chỉ tuân giữ một ít các điều cấm, mà luật do thái cho là quan trọng thôi.

Từ đó có được hai kết qủa ý nghĩa và cả hai cho tới ngày nay vẫn còn có giá trị: một đàng là tương quan không thể tách rời giữa Kitô giáo với Do thái giáo như là mẫu đo sinh động và giá trị vĩnh cửu; đàng khác các tín hữu gốc ngoại giáo được duy trì căn cước xã hội riêng, mà đáng lý ra họ sẽ đánh mất đi, nếu bị bó buộc phải tuân giữ các luật lệ Môshê. Từ nay trở đi không được coi các luật lệ đó là bó buộc đối với các anh chị em ngoại giáo theo Kitô giáo nữa. Nói tóm lại, người ta bắt đầu có thói quen qúy mến và tôn trọng lẫn nhau nhằm duy trì đặc thái riêng của mỗi bên, mặc dù sau này có những hiểu lầm gia tăng.

Tin tức cổ xưa nhất liên quan tới cái chết của thánh Giacôbê là do sử gia Giuse Flavio cung cấp. Trong tác phẩm ”Thời Cổ Do thái” (20, 201tt.) biên soạn tại Roma khoảng cuối thế kỷ thứ I sử gia kể lại rằng cái chết của Giacôbê là do quyết định và sáng kiến bất hợp pháp của Thượng Tế Anano con của Ananas, được các Phúc Âm chứng thực. Ông lợi dụng thời gian giữa việc quan Festo bãi chức và quan Albino tới nhận chức, để ra lệnh ném đá Giacôbê vào năm 62”.

Ngoài Phúc Âm mạo thư Giacôbê ca ngợi sự thánh thiện và đồng trinh của Đức Maria Mẹ Chúa Giêsu, tên của thánh nhân cũng được gắn liền với lá thư mang tên người. Đức Thánh Cha xác định thế đứng của thư Giacôbê trong danh sách các tác phẩm tân ước như sau: ”Trong danh sách Kinh Thánh Kitô thư chiếm chỗ đầu tiên trong các thư gọi là ”Thư công giáo”, nghĩa là được viết cho nhiều Giáo đoàn chứ không phải chỉ cho một giáo đoàn. Đây là một tác phẩm khá quan trọng nhấn mạnh rất nhiều trên sự cần thiết không được biến lòng tin trở thành một lời tuyên bố suông hay trừu tượng, mà phải diễn tả nó ra một cách cụ thể bằng các công việc thiện ích. Ngoài ra thánh Giacôbê cũng mời gọi chúng ta kiên trì trong các thử thách được chấp nhận một cách tươi vui, và tin tưởng cầu nguyện để xin Chúa ban cho ơn khôn ngoan, nhờ đó chúng ta có thể hiểu rằng các giá trị đích thực của cuộc sống không hệ tại của cải giầu sang chóng qua, nhưng hệ tại chỗ biết chia sẻ của cải mình có với các anh chị em nghèo túng và cần được giúp đỡ (x. Gb 1,27).

Kết thúc bài huấn dụ Đức Thánh Cha nói trong thư có một câu rất quan trọng: đó là khẳng định ”đức tin không có việc làm là đức tin chết” (Gb 2,26). Đôi khi người ta đối chọi khẳng định này của thánh Giacôbê với các khẳng định của thánh Phaolô, theo đó chúng ta được Thiên Chúa cho trở nên công chính không phải nhờ các việc làm của chúng ta, mà nhờ lòng tin (x. Gl 2,16; Rm 3,28). Tuy nhiên, có thể dung hòa hai viễn tượng như thánh Agostino đã làm: đó là hiểu các việc làm mà thánh Phaolô khước từ là những việc làm muốn kiêu căng tạo công phúc để được công chính, trái lại những việc làm mà thánh Giacôbê đòi hỏi là hoa trái bình thường của lòng tin, cần thiết cho việc biểu lộ một cách hữu hình sự công chính hóa Thiên Chúa ban cho tín hữu.

Sau cùng thư thánh Giacôbê khuyến khích chúng ta phó thác cho bàn tay nhân hiền của Thiên Chúa mọi việc chúng ta làm bằng cách luôn nói lên lời ”Nếu Chúa muốn” Gb 4,15). Như thế, thánh nhân dậy chúng ta đừng yêu sách đưa ra chương trình cho cuộc sống chúng ta một cách tự lập và vụ lợi, nhưng dành cho cho ý muốn không thể dò thấu hiểu được của Thiên Chúa. Như thế thánh Giacôbê là một bậc thầy luôn luôn thời sự của cuộc sống đối với mỗi người trong chúng ta”.

Sáng thứ tư hôm qua, tuy trời mùa hè Roma rất nóng, đã có hơn 30.000 tín hữu và du khách hành hương năm châu tham dự buổi gặp gỡ chung hàng tuần với Đức Thánh Cha. Đức Thánh Cha đã chào nhiều nhóm khác nhau hiện diện tại quảng trường. Chào nhóm Tông Đồ cầu nguyện về Roma hành hương nhận dịp kỷ niêm 50 năm công bố Thông Điệp ”Haurietis aquas” về lòng sùng kính Thánh Tâm Chúa Giêsu, ngài cầu mong sự kết hiệp với Thánh Tâm Chúa Giêsu trở thành suối nguồn sự thánh thiện và hoạt động tông đồ hữu hiệu cho họ. Đức Thánh Cha cũng cám ơn các tín hữu tham dự đại hội ”Ngày của Đức Giáo Hoàng” do Gia Đình Orinone tổ chức về đề tài ”Biết bao con tim chung quanh Đức Giáo Hoàng, người rao giảng Tin Mừng sự sống”. Ngài cám ơn tình yêu thương và sự yểm trợ của họ đối với Người Kế vị thánh Phêrô. Ngài cầu chúc họ tiếp tục hăng say trong việec làm chứng tá cho Tin Mừng yêu thương đặc biệt đối với những người yếu đuối và khổ đau là hình ảnh của Thiên Chúa.

Chào các bạn trẻ Đức Thánh cầu chúc họ biết lợi dụng mùa hè để sống các kinh nghiệm xã hội và tôn giáo hũư ích. Ngài chúc các cặp vợ chồng trẻ biết đào sâu sứ mệnh của họ giừa lòng Giáo Hội và xã hội và mong ước cho các người đau yếu có thân nhân bên cạnh trong kỳ hè.

Linh Tiến Khải