Ekumenizm i paliusze

Po południu Bartłomiej I wziął udział w mszy, której przewodniczył na placu świętego Piotra Jan Paweł II. Podczas liturgii słowa zasiadał on obok papieża. Ewangelię o wyznaniu Piotra pod Cezareą Filipową odśpiewał po łacinie diakon katolicki, a po grecku – prawosławny. Następnie ojciec święty zachęcił obecnych do wysłuchania homilii patriarchy.

Zwierzchnik światowego prawosławia zwrócił uwagę, że jerozolimskie spotkanie Pawła VI i Atenagorasa I położyło kres wzajemnemu oddalaniu się obu Kościołów. Jednak nie odzyskaliśmy jeszcze pełnej jedności. Nie udało się usunąć w ciągu 40 lat kontrastów narosłych przez 9 wieków. Bartłomiej zachęcił do nadziei. Podkreślił też duchowy charakter jedności Kościołów. Nie wystarcza sama tylko współpraca na wzór ludzkich organizacji. Jej osiągnięcie nie jest trudne i Kościoły chrześcijańskie ustanowiły już wiele organizacji, w których współpracują w różnych dziedzinach. Jedność w duchu Chrystusa – wskazał patriarcha ekumeniczny – wymaga świętości życia.

Jan Paweł II w swej homilii również nawiązał do spotkania sprzed 40 lat. Przypomniał, że papież i patriarcha wspólnie udali się wówczas jako pielgrzymi do Jerozolimy – miejsca narodzenia Kościoła.

„To spotkanie nie może być tylko wspomnieniem - mówił papież. Jest ono dla nas wyzwaniem! Wskazuje nam drogę wzajemnego odkrywania na nowo i pojednania. Droga to niewątpliwie niełatwa i nie pozbawiona przeszkód. We wzruszającym geście naszych poprzedników w Jerozolimie możemy znaleźć siłę do przezwyciężenia wszelkich nieporozumień i trudności, by bez ustanku poświęcać się temu zaangażowaniu na rzecz jedności”.

Ojciec święty wyraził pragnienie, by wszyscy chrześcijanie wzmogli wysiłki na rzecz jedności: „Oby sumienie nie wyrzucało nam, że zaniedbaliśmy podjęcia jakichś kroków, że nie skorzystaliśmy ze sposobności, że nie próbowaliśmy wszelkich dróg! Dobrze wiemy, że jedność, której szukamy, jest przede wszystkim darem Boga. Jesteśmy jednak świadomi, że przyśpieszenie godziny jej pełnej realizacji zależy też od nas, od naszej modlitwy, od naszego nawrócenia do Chrystusa”.

Papież wyznał, że w dążeniu do jedności chrześcijan zawsze kierował się nauczaniem ostatniego soboru. Jego encyklika Ut unum sint była potwierdzeniem soborowego dekretu o ekumenizmie: „Wielokrotnie miałem okazję podkreślić w uroczystych okolicznościach – i potwierdzam to również dzisiaj – że zobowiązanie przyjęte przez Kościół katolicki na Soborze Watykańskim II jest nieodwołalne. Nie można z niego zrezygnować!”.

W końcowej części homilii Jan Paweł II zwrócił się do 44 nowych metropolitów, wśród których byli arcybiskupi Marian Gołębiewski z Wrocławia i Władysław Ziółek z Łodzi. Przed nałożeniem metropolitom paliuszy ojciec święty wskazał, że są one znakiem szczególnej jedności z apostolskim świadectwem Piotra i Pawła.