W Watykanie o New Age

Opublikowany został komunikat prasowy ze spotkania Międzynarodowej Konsulty o „New Age”, które odbyło się w ubiegłym tygodniu w Rzymie. W spotkaniu wzięli udział delegaci 22 episkopatów ze wszystkich kontynentów, a także przedstawiciele Kurii Rzymskiej i unii zakonnych przełożonych generalnych.

W lutym ubiegłego roku w Watykanie ogłoszono dokument zatytułowany: „Jezus Chrystus dawcą wody żywej. Refleksja chrześcijańska o New Age”. Wydały go Papieskie Rady do spraw Kultury i do spraw Dialogu Międzyreligijnego, przy współudziale Kongregacji do spraw Ewangelizacji Narodów oraz Papieskiej Rady do spraw Popierania Jedności Chrześcijan. Wraz z dokumentem konferencjom episkopatu rozesłano szereg pytań dotyczących tego zjawiska. Obecnie konsulta zanalizowała odpowiedzi nadesłane przez episkopaty. Zajęła się też oceną technik rozwijanych przez New Age i porównaniem proponowanych przez ten ruch „doświadczeń mistycznych” z autentyczną duchowością chrześcijańską. Zwrócono przy tym uwagę, że bogactwo duchowego, ascetycznego i mistycznego dziedzictwa chrześcijaństwa również wielu katolikom nie jest dobrze znane. Międzynarodowa Konsulta o „New Age” będzie kontynuować wymianę informacji. W oparciu o lepszą znajomość tego złożonego zjawiska będzie można przyjść z pomocą wielu potrzebującym jej ludziom.

Ubiegłoroczny dokument „Jezus Chrystus dawcą wody żywej” nie jest jedyną wypowiedzią Kościoła na temat ruchuNew Age. Papież wspomniał o nim, spotykając się z grupą biskupów z USA w maju 1993 r. Stwierdził wówczas, że New Age – choć jest wyrazem duchowych poszukiwań wielu ludzi – szerzy idee nie dające się pogodzić z wiarą chrześcijańską. Cechuje go bowiem synkretyzm, relatywistyczne podejście do doktryny religijnej, panteistyczne pojmowanie Boga, odwrócenie pojęć grzechu i odkupienia, zaprzeczanie zmartwychwstaniu ciał.

Jan Paweł II wspomina też New Age w swej wydanej rok później – w roku 1994 – książce-wywiadzie Przekroczyć próg nadziei. Określa go tam jako odrodzenie idei gnostyckich i nowy sposób uprawiania gnozy, która w imię głębszego poznania Boga zastępuje Jego słowo słowami czysto ludzkimi.

W encyklice Fides et ratio z 1998 r. ojciec święty nie wspomina wprost o New Age, ale mówi ogólnie o „różnorakich formach ezoteryzmu, które szerzą się także dzisiaj” i w których można się dopatrywać odniesień do starożytnej gnozy. Do New Age’u zastosować też można to, co w encyklice Fides et ratio mówi się o relatywizmie i eklektyzmie polegającym na posługiwaniu się „izolowanymi ideami zaczerpniętymi z różnych filozofii, nie bacząc ani na ich spójność i systematyczne powiązanie, ani na ich kontekst historyczny”.

W ogłoszonym w roku 1989 przez Kongregację Nauki Wiary liście o pewnych aspektach medytacji chrześcijańskiej podano kryteria rozeznania. Są one przydatne dla tych, którzy – choć uważają się za chrześcijan – posługują się w medytacji metodami zaczerpniętymi z religii wschodnich i z nowoczesnej psychologii, bardzo rozpowszechnionymi w kontekście New Age. Tymczasem modlitwa chrześcijańska to dialog. Respektuje relację między stworzeniem a Stwórcą. Nie sprowadza do poziomu poznania i doświaczenia tego, co jest tylko łaską.

W dokumencie Międzynarodowej Komisji Teologicznej z roku 1992, poświęconym pewnym aktualnym kwestiom dotyczącym eschatologii, poruszono też kwestie wiążące się z problemami reinkarnacji – „wędrówki dusz”. Podkreślono, że objawienie chrześcijańskie wyklucza takie teorie, głosząc jedyność i niepowtarzalność ludzkiego życia.

W trzy lata później – w roku 1995 – Międzynarodowa Komisja Teologiczna wydała dokument poświęcony pewnym kwestiom teologii odkupienia. New Age wspomniano tam w dwóch kontekstach. Najpierw mowa o poszukiwaniu zbawienia w religiach starożytnych i we współczesnych ruchach alternatywnych. Następnie – o transcendentalnej teologii religii, której tezy bliskie są teoriom New Age’u.

W roku 1996 kardynał Joseph Ratzinger, prefekt Kongregacji Nauki Wiary, mówił o „Wierze i teologii w naszych czasach” na spotkaniu swej dykasterii z przewodniczącymi komisji doktrynalnych episkopatów kontynentu amerykańskiego w Guadalajarze. Przy tej okazji podjął też temat New Age. Wskazał, że Boga nie traktuje on jako osobę, ale jako duchową energię, która wszystko przenika.

Ogłoszony w roku 1992 Katechizm Kościoła Katolickiegonie wymienia nigdy nazwy New Age, ale daje odpowiedzi na pewne problemy przez ten ruch podnoszone. Wykład prawd wiary o sądzie szczegółowym po śmierci, zawarty w 1021. punkcie Katechizmu, wyklucza możliwość reinkarnacji. W punkcie 2115. i dwóch następnych odrzuca się wszelkie formy wróżbiarstwa, astrologii i magii.