Në muajin prill të vitit 1941, datat 13, 14, dhe 15, pikërisht të Premten e Madhe të Pashkëve, të Shtunën e Madhe të Pashkëve dhe të Dielën e Pashkëve të Ngjalljes së Krishtit, ndodhi vrasja barbare e masakra masive ndaj katolikëve shqiptarë të fshatrave të rrethit të Gjakovës, posaçёrisht tё fshatrave tё famullisё kishtare ‘Zoja Rruzare’ tё Bishtazhinit.
Vrasjet e masakra ndaj mase 64 besimtarëve katolikë shqiptarë qe organizuar e planifikuar
mirë nga komunistët gjakovarë dhe miqtë e tyre çetnikët serbë, për urrejtje ndaj fesë
së krishterë katolike “in odium fidei”.
Dëshminë e kësaj tragjedie e gjemë në arkivin e zyrës së Kishës famullitare ‘Zoja
Rruzare’ në fshatin Bishtazhin, komune të Gjakovës, në Librin e të Vdekurve të vitit
1941, nr. 28-78, faqe 94-100.
Këtu janë të regjistruar 64 emrat e atyre qё u vranë e masakruan, por sipas dëshmisë
së banorëve që i kanë përjetuar ato masakra, numri i të vrarëve është shumë, madje
shumë më i madh. Vetëm në xhaminë e fshatit të Rugovës sё Rahovecit janë të vra 67
vetë.
Ja një dëshmi nga Pjetër Domgjoni rreth martirizimit të 64 katolikëve të famullisë
kishtare të Zojës Rruzare të fshatit Bishtazhin, komune të Gjakovës.
“Tri ditët e Pashkëve të vitit 1941 të gjithë katolikët e rrethit Gjakovës kanë pas:
Xhamë e vaji e gjak e lotë, tregonte shpesh herë me lotë në sy nana jonë. I kam pas
vetëm 13 vjeçe, kur PETKI, ma pat vue manxerrën në gjoks tuj m’bërtitë: Kallëzo ku
janë burrat? E unë prej frikës ia fillova me kjajtë e ai me za edhe ma të madh bërtiste:
Kallëzo se të vrava?
Mandej ka ardhë nji tjetër ushtar e i ka bërtitë Petkit: Hiqja manxerren prej gjoksit
fëmijës, more i poshtër, ku e di ajo se ku janë burrat. E së bashku me ushtarët tjerë,
kanë shkue e kanë marrë: babën tem së bashku me 15 mashkuj tjerë, bile ndër ta ka
kenë edhe nji babë me djalin 16 vjeç e i kanë çue në lug të Kabashit dhe i kanë ba
rresht e ma së parit e kanë vra djalin 16 vjeç e mandej të gjithë. Na as s’kemi guxue
me i marrë kufomat, por thonë se këta burra i patën vorrosë gratë e Markagjinve në
vorre të Kodërnezhsë.
Po burrat tjerë, oj nanë? Burrat tjerë: Me gra, me fëmijë e bagëti, për me pshtue
gjallë, e patën kalue Drinin e kjenë strehue në katundet Gexhe e Radoste dhe katundet
tjera të fesë myslimane, por që ishin vllazënit tonë të nji gjaku.
Këto vrasje me pushkë, u banë në katundin e Marmullit, të dielën e Pashkëve, më 15
prill 1941. Kurse në katundin e Bishtazhinit, nji grup burrash sipas shenimeve të
arkivit 11, por sipas banorëve të Bishtazhinit shumë ma tepër, i kanë marrë e çue
në xhami të Rugovës e ma së pari i kanë detyrue me u falë e mandej me bajoneta, i
kanë ba copa e grima. Kurse grupin tjetër po ashtu i kanë çue në xhami të Rugovës
dhe e kanë detyrue me u falë e mandej pas shpine i vranë me rrafale plumbash. Prej
atij grupi, shpëton gjallë Marka Çupi dhe kthehet në Bishtazhin, katundi i tij i lindjes.
Këto vrasje e masakra janë ba të Premtën e Madhe të Pashkëve më 13 prill 1941.
Vrasje të tilla masive janë ba edhe në të gjitha katundet tjera, por unë këtu po veçoj
NDOUN, GJONIN, TUNËN, NIKOLLËN, MUSËN DHE PALUSHIN. Të gjithë djemtë e GJIN KOLË LASKUT
prej Smaçit që së bashku me mashqit tjerë të asaj familjeje i kanë vra të Shtunën
e Madhe më 14 prill 1941. Thonë se në atë familje ka qenë shtatëzanë nji grue e cila
ma vonë ka lindë djalë dhe e ka përtri përsëri familjen. Kurse në katundin Ujzë pasi
i kishin vra të gjithë antarët e familjes Gjon Prenkë Kolës, vrasin edhe PASHKEN,
(foshnjën e gjashtë ditëve). Poashtu në Pjetrashan pasi i kishin vra të gjithë antarët
e familjes Pashk Mark Ndout, komunistët, vrasin edhe antarin e fundit të kësaj familjeje:
ZEFIN, (foshnjën e një dite).
Vrasje e masakra bahen edhe në katundet: Kusar, Dol, Fshajë, Kushavec, Raçë, Brdoasanë,
Trravë, Moglicë, Dujakë e tj. Po cili ishte shkaku i atyne vrasjeve e masakrave gjatë
atyne tri ditëve të Pashkëve?
Komunistët gjakovarë dashten me na zhbi prej faqes së dheut. Ky ishte shkaku. Unë
tjetër shkak nuk di. Unë kur jam kthye prej lufte, në shpi teme, i kam gjetë tre mashkuj
të vramë prej komunistëve gjakovarë. Mu përgjegj plaku 96 vjeçar, Toma i Marka Gjinit
prej katundit Marmull.
Po i kujtojmë këto vrasje për të mos harrue ata besimtarë e burra të vërtetë si Hilin
e Nikollë Dedës e me dhjetra e me dhjetra besimtarë të tjerë që u vranë e masakruan
nga komunistët gjakovarë gjatë atyre PASHKËVE TË PËRGJAKURA vetëm e vetëm pse ishin
besimtarë katolikë. Në shenëj nderimi e respekti ndaj këtyre martirëve të fesë e të
kombit.
I përjetshëm kjotë kujtimi i tyne.
Ashtë për të ardhun keq se asnji herë nuk asht shkrue për këto vrasje e masakra masive
të organizueme prej gjakovarëve e në bashkëpunim me çetnikët serbë mbi besimtarët
katolikë të asaj ane. Por ashtë për tu admirue dalja në ndihmë e besimtarëve myslimanë
për shpëtimin e vëllaznive të tyre të nji gjaku, por me besim të krishtenë. Komunistët
e Gjakovës e çetnikët e Serbisë ndoshta kanë pas për qëllim që të mbjellin urrejtje
në mes dy besimeve të shqiptarëve, por mundi u ka shkue kot. Gjatë luftës së fundit
që ndodhi në Kosovë.
Banorët e Gexhës, të Radostes e të katundeve tjera të bregut Drinit. Me burra, gra e fëmijë kanë kalue Drinin e kanë dalë dhe kanë gjetë strehim në fshatin Marmull. Ka familje e shtëpi në Marmull që ua ka rregullue strehim dhe i kanë mbajtë me bukë vëllaznitë myslimanë deri në gjashtëdhjetë vetë edhe atë disa ditë me radhë, derisa kanë ardhë çetnikët serbë e i kanë përzanë edhe prej Marmullit. Drini i ndanë apo i lidhë besimtarët katolikë me besimtarët myslimanë të fshatrave që përmendem, e vende vende i kanë edhe arat e përzieme, por nuk mbahet mendë kurrë të ketë ndodhë ndonji incident edhe ma i vogël, e prite o Zot ndonji rrahje mes atyne banorëve.
All the contents on this site are copyrighted ©. |