Հայոց Ցեղասպանութեան 100-ամեակին՝ Զմմառու վանքին շրջակայքը կառուցուեցաւ նոր ամփիթատրոն մը

« Տենչս է որ Զմմառեան Միաբանութիւնը մնայ միշտ պաշտպան ու պահապան Աստուածամօր տան»:

Ա՛յս էր Երանելի նահատակ Իգնատիոս Մալոյեանի մաղթանքը, ուղղուած՝ Զմմառու Պատրիարքական Կղերի Միաբանութեան:

Մայրիներու երկրին մէջ 1749-ին հիմնուած՝ Զմմառու Պատրիարքական Կղերի Միաբանութիւնը և պատմական վանքը իրենց հիմնադրութենէն ի վեր, համայն հայութեան և յատկապէս Լիբանահայութեան առաջին օրրանը հանդիսացան, ի սպաս քրիստոնեայ կրօնի պահպանման և հայ մշակոյթի, գրականութեան և արուեստի ծաղկման: Այդ օրէն ի վեր իր շարքերէն հոյլ մը առաքեալներ նուիրուեցան այս տեսլականի ծառայութեան իրագործման:

Հայոց Ցեղասպանութեան 100-ամեակին՝ Զմմառու վանքին շրջակայքը կառուցուեցաւ նոր ամփիթատրոն մը, որուն բացումը կատարուեցաւ Կիրակի 7 Օգոստոս 2016-ին, նախագահութեամբ Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկէ Հայոց Ամենապատիւ և Գերերջանիկ Գրիգոր Պետրոս Ի. Կաթողիկոս Պատրիարքին:

Զմմառու վանքի նորակառոյց այս շքեղ ամփիթատրոնը կը յիշեցնէ այլ ամփիթատրոններ, ուր նահատակուեցան առաջին քրիստոնեաները: Այսպէս՝ Անտիոքի Առաջնորդ Ս. Իգնատիոս աստուածազգեաց հայրապետը հալածուեցաւ Հռոմէացի հեթանոսներու կողմէ և դատապարտուեցաւ գազաններու կեր դառնալու ամփիթատրոնի մէջ, ի տես հանդիսատես ամբոխին: 19 դար ետք, Մարտինի Առաջնորդ՝ Իգնատիոս Մալոյեան նման մահուամբ կը պսակէր իր քաջ հովիւի, իմաստուն հայրապետի և տիպար եկեղեցականի կեանքը, ի վկայութիւն իր հաւատքին և Յիսուսի սիրոյն: 

Այսօր Զմմառու Պատրիարքական Կղերի Միաբանութիւնը իր ծոցէն ելած ամէնէն արժէքաւոր անդամներէն մէկուն` Երանելի Ինգնատիոս Արք. Մալոյեանին նուիրուած ամփիթատրոն մը կառուցանեց անմահացնելու համար անոր յիշատակը:

Ամփիթատրոն լատիներէն (amphitheatrum) իսկ յունարէն ամֆիթէատրօ[1] կը նշանակէ հանդիսատեսարան, թատրոն: Հին Հռոմի մէջ՝ ան յուշակոթողային շինութիւն էր հրապարակային ներկայացումներու համար: Ամփիթատրոնի մէջ կը կատարուէին սուսերամարտեր, մարզախաղեր և թատերական ներկայացումներ: Ասոնցմէ մին է Հռոմի նշանաւոր Քօլոզէոն, որ մինչեւ մեր օրերը կանգուն կը մնայ:

Ամփիթատրոնի գործածութիւնը տարածուեցաւ Միջին Արեւելքի և Միջերկրականի տարածքին՝ հռոմէական և հելլենական գերիշխանութեան ներքեւ գտնուող բոլոր երկիրներուն մէջ:

Պատմական վկայութեանց համաձայն՝ պատմական Հայաստանի Տիգրանակերտ, Արտաշատ և այլ քաղաքներուն մէջ կը բեմադրուէին յունական ողբերգութիւններ, ինչպէս նաեւ գուսանական այլ ներկայացումներ:

Կը պատմուի Մեծն Տիգրանի մասին թէ իր արքունիքը, ժամանակակից յոյն գրագէտներու և արուեստագէտներու գլխաւոր ժամադրավայրերէն մէկն էր. և թագաւորին որդիները այդ վարպետներուն ձեռաց ներքեւ գրական ու գեղարուեստական կրթութիւն կը ստանային:  Ծանօթ է որ Տիգրան Մեծի որդին Արտաւազդ Ա. 56-34 թ. Ն.Ք. յօրինած է ողբերգութիւններ և գրած ճառեր ու պատմական աշխատասիրութիւններ: Մեծն Տիգրանի ժամանակ՝  իր անունը կրող Տիգրանակերտ մայրաքաղաքին մասին, պատմութիւնը կը յիշէ թէ քաղաքը լեցուն էր ճոխ կոթողներով և գերազանց վարպետներու քանդակներով և թատերական հանդէսներու ընթացքին ունէր բազմաթիւ կատակերգուներ, երաժիշտներ և պարողներ: Մեր մաղթանքն է որ «Երանելի Իգնատիոս Մալոյեան» ամփիթատրոնի կառուցումը ծառայէ Զմմառու Պատրիարքական Կղերի Միաբանութեան կրօնական և մշակութային առաքելութեան դաշտին մէջ, ի փառս Աստուծոյ, ի պայծառութիւն Ս. Եկեղեցւոյ և ի բարգաւաճումն Ազգիս Հայոց: