Ֆրանչիսկոս Սրբազան Պապին խօսքը նախագահական պալատին մէջ

(Ռատիօ Վատիկան) Ուրբաթ, 26 յունիս 2016-ին, Հայաստան կատարած առաքելական ճամբորդութեան ծիրէն ներս,  Ֆրանչիսկոս Սրբազան Քահանայապետը քաղաքավարական այցելութիւն տուաւ Հայաստանի հանրապետութեան նախագահ ՍերՃ Սարգսեանին եւ այս առթիւ Ֆրանչիսկոս Պապ հանդիպեցաւ Քաղաքական իշխանութիւններուն հետ անոնց ուղղելով հետեւեալ Ճառը։

Պարոն Նախագահ,

Յարգարժան Պետական այրեր,

Պատուարժան Դիւանագէտներ,

Տիկնայք եւ Պարոնայք,

Ինձ համար մեծ ուրախութեան պատճառ է այստեղ գտնուել, հպուել այս յոյժ սիրեցեալ հայ աշխարհի հողին, այցելել հնամենի եւ հարուստ աւանդութիւններով ժողովրդի, որ քաջութեամբ վկայեց իր հաւատին, որ շատ տառապեց, բայց միշտ վերածնուեց:

«... մեր երկինքը մուգ, ջրերը ջինջ, լիճը լուսէ, Արեւն ամռան ու ձմեռվա վիշապաձայն բուքը վսեմ, ... հազարամյա քարն ... աղոթք դարձած երկաթագիր գրերը մեր» (Եղիշէ Չարենց, Ես իմ անոյշ Հայաստանի): Սրանք մի քանի հզօր պատկերներ են, որ Ձեր հռչակաւոր բանաստեղծը մեզ է ընծայում, լուսաւորելու համար մեզ Հայաստանի պատմութեան խորութեան եւ բնութեան գեղեցկութեան մասին: Դրանք քիչ խօսքերի մէջ ամփոփում են մի ամբողջ ժողովրդի փառաւոր եւ ողբերգական փորձառութեան արձագանգն ու խտութիւնը եւ տոգորող սէրը հանդէպ Հայրենիքին:

Սրտանց շնորհակալ եմ Ձեզ, Պարոն Նախագահ, բարի գալուստի ազնիւ խօսքերի համար, որ Դուք ինձ ուղղեցիք Հայաստանի Կառավարութեան եւ բնակչութեան անունից, ինչպէս նաեւ ինձ հնարաւորութիւն ընձեռելու համար, Ձեր ազնիւ հրաւէրի շնորհիւ, փոխադարձելու անցած տարի Վատիկան կատարած Ձեր այցին, երբ Սուրբ Պետրոսի Մայր Տաճարում նախագահեցիք հանդիսաւոր արարողութեան, Նորին Սրբութիւններ Գարեգին Բ Ծայրագոյն Պատրիարք եւ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի եւ Արամ Ա Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկոսի եւ վերջերս վախճանած՝ Նորին Գերերջանկութիւն Ներսէս Պետրոս ԺԹ Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկէ Հայոց Պատրիարքի հետ միասին: Այդ առիթով յիշատակուեց «Մեծ Եղեռն»ի հարիւրամեակը, որ հարուածեց ձեր ժողովրդին եւ մահ պատճառեց անհամար մարդկանց բազմութեան: Այդ ողբերգութիւնը, այդ ցեղասպանութիւնը, դժբախտաբար գլխաւորեց տխուր ցուցակը անցած դարի ահաւոր աղետների, հնարաւոր դարձած՝ ցեղապաշտ, գաղափարապաշտ կամ կրօնական թիւր պատճառաբանութիւններին, որ դահիճների մտքերը մթաքնեցին մինչեւ իսկ նպատակադրուելու՝ ոչնչացնելու ամբողջ ժողովուրդներ: Ողբերկագան է որ հզօր երկիրները­, ըլլայ այս պարագային ըլլայ այլ պարագաներու ընթացքին, այլուր դարձնուցին իրենց նայուածքը։ 

Փառք ու պատիւ Հայ ժողովրդին, որ լուսաւորուած Աւետարանի լոյսով, նոյնիսկ իր պատմութեան ամենաորբերգական պահերին, Քրիստոսի Խաչի եւ Յարութեան մէջ միշտ գտած է վերականգնելու ոյժը եւ պատուով վերսկսելու ընթացքը: Այս ցոյց է տալիս թէ որքան խորն են քրիստոնէական հաւատի արմատները եւ մխիթարութեան ու յոյսի ինչ անհատնում գանձ են թաքցնում: Մեր աչքերի առաջ ունենալով աղետաբեր ելքերը որոնց հանգեցրին անցեալ դարում ատելութիւնը, նախապաշարումն ու տիրելու անսանձ փափաքը, ջերմօրէն մաղթում եմ, որ մարդկութիւնը իմանայ այդ ողբերգական փորձառութիւններից դաս քաղել՝  պատասխանատւութեամբ եւ իմաստութեամբ գործելու, կանխելու համար այդպիսի սխալների մէջ կրկին ընկնելու վտանգները: Հետեւաբար, բոլորի կողմից բազմապատկուեն ջանքերը՝ որպէսզի միջազգային հակաճառութիւններում միշտ գերակշռեն երկխօսութիւնը, խաղաղութեան կայուն եւ հարազատ փնտռտուքը, Պետութիւնների միջեւ համագործակցութիւնը եւ միջազգային կառոյցների փոյթեռանդն ջանքը, կառուցելու համար վստահութեան մթնոլորտը՝ բարենպաստ հասնելու մնայուն համաձայնութիւնների:

Կաթողիկէ Եկեղեցին կամենում է համագործակցել բոլոր նրանց հետ, ովքեր սրտի մօտիկ են ընդունում քաղաքակրթութեան ճակատագիրը եւ մարդու իրաւունքների  պաշտպանումը, աշխարհում հոգեւոր արժէքները յարգել տալու համար, դիմազերծելով նրանց ովքեր այլանդակում են իմաստն ու գեղեցկութիւնը: Այս ուղղութեամբ, կենսական կարեւորութիւն ունի, որ բոլորը ովքեր յայտարարում են իրենց հաւատը Աստծու հանդէպ՝ միատեղեն իրենց ուժերը կղզիացնելու համար ցանկացած մարդ, որ կրօնը ծառայեցնի առաջ տանելու համար պատերազմի, հարստահարութեան եւ բռնի հալածանքի ծրագրեր, չարաշահելով եւ խեղաթիւրելով Աստծու Սուրբ Անունը:

Այսօր, յատկապէս քրիստնեաները, ինչպէս եւ մի գուցէ առաւել քան առաջին մարտիրոսների ժամանակներին, որոշ տեղերում մեկուսացուցած եւ հալածուած են, միայն այն փաստի համար, որ իրենց հաւատն են դաւանում, մինչդեռ բազմաթիւ հակամարտութիւններ աշխարհի տարբեր վայրերում դեռ չեն գտնում դրական ելքեր, պատճառելով սուգ, աւեր եւ ամբողջ ժողովրդների տեղահանումներ: Ուստի անհրաժեշտ է, որ ազգերի ճակատագրերի պատասխանատուները քաջութեամբ եւ անյապաղ միջոցներ ձեռնարկեն՝ ուղղուած վերջ տալու այս տառապանքներին, իրենց առաջին նպատակ դարձնելով խաղաղութեան հետապնդումը, հալածանքների եւ բռնութիւնների թիրախ դարձածների պաշտպանութիւնը եւ հիւրընկալումը, արդարութեան խթանումը եւ կայուն զարգացումը: Հայ ժողովուրդը անձամբ է փորձառկել այս վիճակը. ճանաչում է վիշտն ու տառապանքը, հալածանքը. իր յիշողութեան մէջ պահպանում է ոչ միայն անցեալի վէրքերը, այլ նաեւ ոգին՝ որ թոյլ տուեց ամէն անգամ նորից սկսելու: Այդ իմաստով, քաջալերում եմ, որ երբեք չդադարի իր թանկագին ներդրումը ունենալ միջազգային հասարակութեան:

Այս տարի 25րդ տարեդարձն է Հայաստանի անկախութեան: Երջանիկ պահ է ուրախանալու եւ առիթ՝ յիշելու նուաճած նպատակակետերը եւ նորանոր նպատակներ առաջադրելու: Այս ուրախ յոբելեանի տօնակատարութիւնները առաւել իմաստալից կը լինեն, եթէ բոլոր հայերի համար, Հայրենիքում եւ սփիւռքում, իւրայատուկ պահ լինի ոյժերը համախմբելու եւ համակարգելու՝ ապահովելու նպատակով Երկրի բարեկիրթ եւ ընկերային հաւասարակշիռ եւ համապարփակ զարգացումը: Հարցը յարատեւօրէն ստուգելն է, որ երբեք չթերանանք բոլորին հաւասար արդարութեան եւ տկարների եւ նուազ բախտաւորների հետ զօրակցութեան բարոյական հրամայականներին: (Հմմտ. ՅՈՎՀԱՆՆԷՍ ՊՕՂՈՍ Բ, Հայաստանից հրաժեշտի ուղերձ, 27 սեպտեմբեր 2001, Ուսուցումներ ԻԴ, 2 [2001], 489): Ձեր Երկրի պատմութիւնը համաքայլ ընթանում է դարերի հոլովոյթում պահպանուած իր քրիստոնէական ինքնութեան հետ: Այդ ինքնութիւնը, հեռու խոչընդոտելուց պետութեան առողջ աշխարհիկութիւնը, պահանջում եւ սնուցում է այն, աջակցելով հասարակութեան բոլոր անդամների մասնակից քաղաքացիութիւնը, կրօնի ազատութիւնը եւ փոքրամասնութիւնների յարգանքը: Բոլոր հայերի միատարրութիւնը եւ յարեւան որոշ Երկրների հետ լարուածութիւնը գերազանցելու օգտակար ճանապարհներ գտնելու յարաճուն ջանքը՝ շատ աւելի կը հեշտացնեն իրականացնել այս կարեւոր նպատակները, սկզբնաւորելով Հայաստանի համար ճշմարիտ վերածնունդի դարը:

Կաթողիկէ Եկեղեցին, իր կողմից, ներկայ լինելով հանդերձ երկրում մարդկային սահմանափակ քանակով, ուրախ է կարողանալու համար իր ներդրումը ընծայել հասարակութեան աճին, յատկապէս իր աշխատանքով՝ ուղղուած ամենատկարներին եւ ամենաաղքատներին, առողջապահական եւ կրթական ոլորտներում, եւ յատկապէս բարեգործութեան, ինչպէս վկայում են արդէն 25 տարի գործող «Փրկչին Մայրը» Աշոցքի հիւանդանոցը, Երեւանի կրթոջախի գործունէութիւնը, Հայկական Կարիտասի նախաձեռնութիւնները եւ կրօնաւորական Հասարակութիւնների վարած գործունէութիւնները:

Աստուած օրհնի եւ պաշտպանի Հայաստանը, լուսաւորուած հաւատով, նահատակների քաջութեամբ, յոյսով՝ որ աւելի զօրաւոր է քան ամէն ցաւ: