Քահանայապետական Ս. Պատարագ

Կիրակի 12 Ապրիլ 2015-ին, Հայոց Ցեղասպանութեան 100-ամեակին տարելիցին առիթով, Սրբազան Պապը, Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկէ Հայոց Ամեն. Տ. Ներսէս Պետրոս ԺԹ. Կաթողիկոս - Պատրիարքին և Հայ Կաթողիկէ Սիւնհոդոսական Հայրերուն հետ, Սուրբ և Անմահ պատարագ պիտի մատուցանէ Վատիկանի «Ս. Պետրոս» տաճարին մէջ: Հայոց ցեղասպանութեան 100-րդ տարելիցին նուիրուած Պատարագի ընթացքին, Սուրբ Գրիգոր Նարեկացիին, Տիեզերական Եկեղեցւոյ Վարդապետ հռչակումը, պսակումը պիտի հանդիսանայ Հայ Կաթողիկէ Սիւնհոդոսական Հայրերուն կողմէ շուրջ տասը տարիէ ի վեր տարուող աշխատանքներուն:
Հայոց Ցեղասպանութեան 100-րդ տարելիցին առիթով, Ապրիլ 12-ին, «Ս. Պետրոսի» տաճարին մէջ մատուցուելիք Քահանայապետական Սուրբ Պատարագը առիթ պիտի ընծայէ բազմահազար օտարազգի ժողովուրդներու ծանօթանալու հայ սուրբին և իմանալու Հայոց Ցեղասպանութեան մասին:
Այսպէս՝ Սրբազան Քահանայապետը լաւագոյն առիթ մը ստեղծած կ'ըլլայ եկեղեցական ազնուագոյն ձեւով աշխարհին ուշադրութիւնը հրաւիրելու Հայ Դատին վրայ և զայն աշխարհին ծանօթացնելու:
Իսկ Նարեկացիին Վարդապետ Եկեղեցւոյ հռչակման առիթով՝ Քրիստոնեայ աշխարհը անխուսափելիօրէն յետադարձ ականարկ մը պիտի կատարէ, հարց տալով թէ ո՞ւր է Նարեկայ վանքը այսօր, ինչո՞ւ քանդուած է ան: Հայ Եկեղեցւոյ Վարդապետ Գրիգոր Նարեկացին հայ ժողովուրդի զաւակներուն համար բացուող պատուհան մը պիտի հանդիսանայ, ակնարկ մը նետելու հայ հնադարեան հարուստ ու մանաւանդ հոգեւոր մշակոյթին, հայ միջնադարեան գրականութեան, հայ հոգեւորականութեան վրայ, և ասիկա առիթ պիտի հանդիսանայ նոր գիտաժողովներու՝ կազմակերպուած ոչ միայն հայերու, այլ այս անգամ տարբեր միջավայրերու կողմէ:
Անցեալ տասը տարիներուն ընթացքին՝ Հայ Կաթողիկէ Եկեղեցւոյ Սիւնհոդոսական Հայրերը, գլխաւորութեամբ Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկէ Հայոց Գահակալին, ջանք ու ժամանակ չխնայեցին լուսարձակները կեդրոնացնելու համար Ս. Գրիգոր Նարեկացիի «Մատեան Ողբերգութեան» համայն քրիստոնեայ աշխարհին համար ներկայացուցած արժէքին վրայ: Այս ընթացքին՝ նախապէս երկու գիտաժողովներ գումարուեցան Հռոմ Յունուար 2005-ին և Քասլիք Հոկտեմբեր 2009-ին, որոնք զարգացուցին Արեւմուտքի և ընդհանրապէս քրիստոնեայ աշխարհին գիտելիքները Ս. Գրիգոր Նարեկացիի և անոր «Մատեան Ողբերգութեան» արժէքի մասին:
Ս. Գրիգոր Նարեկացին Հռոմի կողմէ բարձրագոյն կոչման արժանացնելը աննախադէպ առիթ մըն է, աշխարհին ներկայացնելու համար քրիստոնէութեամբ շաղախուած և ներծծուած Հայ մշակոյթը: Հայ Վարդապետին ստեղծագործութիւնները ներշնչման աղբիւր են Քրիստոսի հետեւորդ ամէն հաւատացեալին, որովհետեւ ան՝ իր «Մատեան Ողբերգութեան» մէջ՝ ամբողջ մարդկութեան մեղքը իր ուսերուն վրայ կ'առնէ, մարդկային ողբերգութիւնը կը ներկայացնէ ինքն իր անձին մէջ: Իսկ մեզի՝ հայերուս համար, նաեւ Նարեկի շնորհիւ է որ պատմութեան մեծագոյն ողբերգութեան՝ Մեծ Եղեռնի ժամանակ, հայը չկորսնցուց իր հաւատքն ու յոյսը ապագայի հանդէպ: Նարեկացին է որ սնուցանեց Մեծ Եղեռնի նահատակ սերունդին հաւատքը:
Հայ Կաթողիկէ Սիւնհոդոսական Հայրերը իրենց 2003-ի Սիւնհոդոսական նիստերուն ընթացքին, արդէն լծուած էին Ս. Գրիգոր Նարեկացին Տիեզերական Եկեղեցւոյ Վարդապետ հռչակել տալու նախապատրաստական աշխատանքին, կազմած էին յատուկ յանձնախումբ մը գլխաւորութեամբ Արհի. Գրիգոր Եպս. Ղապրոյեանի, անմիջական աջակցութեամբ փրոֆ. Ժան-Բիէր Մահէի և Գերպծ. Հ. Լեւոն Արք. Զէքիեանին:
Ինչպէս որ Հայ Կաթողիկէ Նուիրապետութիւնը, առաջնորդութեամբ Ամեն. Տ. Ներսէս Պետրոս ԺԹ. Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկոս-Պատրիարքին, Հայ ժողովուրդի հաւատքի հօր՝ Ս. Գրիգոր Լուսաւորչի մեծադիր արձանը զետեղեց Վատիկանի «Ս. Պետրոս» պազիլիքայի կողքին, Ընդհանրական Եկեղեցւոյ սուրբ արձաններու շարքին, այժմ ժամանակն էր որ Ս. Գրիգոր Նարեկացին հռչակուէր Ընդհանրական Եկեղեցւոյ 36-րդ Վարդապետը:
Առ ի տեղեկութիւն՝ Կաթողիկէ Եկեղեցին Տիեզերական Վարդապետ տիտղոսը շնորհելու համար՝ երեք հիմնական նախադրեալներ կը պահանջէ. գերազանց վարդապետութիւն (eminens doctrina), արտասովոր սրբակեցութիւն (insignis vitae sanctits) և հռչակում Եկեղեցւոյ (Ecclesiae declaration) կողմէ: Կաթողիկէ Եկեղեցւոյ պատմութեան ամբողջ ընթացքին, Վատիկանը միայն 35 աստուածաբան հոգեւորականներուն «Տիեզերական Եկեղեցւոյ Վարդապետ»-ի տիտղոս ընծայած է, որոնց կարգին է Ս. Յովհան Ոսկեբերանը, Ս. Բարսեղ Կեսարացին, Ս. Աթանաս Աղեքսանդրացին, Ս. Ամբրոսիոս Միլանեցին, Ս. Օգոստինոս, Ս. Թովմաս Աքուինացին, Սբ. Բոնավենտուրան, Սբ. Հերոնիմոս, Սբ. Հիլդեգարդ Բինգենցին (1098-1179), Սբ. Թերեզա Աւիլացին (1515-1582), Սբ. Քաթրին Սիենացին (1347-1380), Փոքրիկ Սբ. Թերեզան (1873-1897): Այս տիտղոսով՝ Ս. Գրիգոր Նարեկացին Տիեզերական Եկեղեցւոյ 36-րդ Վարդապետը կը հանդիսանայ և Կաթողիկէ Եկեղեցւոյ Սուրբը: Հարկ է հոս նշել որ թէ՛ Նարեկացին և թէ՛ Ս. Գրիգոր Լուսաւորիչը անծանօթ չեն Կաթողիկէ Եկեղեցւոյ ծիսագէտներուն: Արդարեւ երկուքն ալ կը յիշուին Հռոմէական ծիսական օրացոյցին մէջ: Այս իմաստով անոնք իրաւամբ Ընդհանրական Եկեղեցւոյ սուրբեր կը հանդիսանան:
Այս ուղղութեամբ, մեծ Սուրբին վարդապետական տիտղոսի արժանաւորութիւնը ապացուցող 500 էջնոց թղթածրարը պատրաստելու մէջ, մեծ ներդրում ունեցան առաւելաբար Հ. Լեւոն Արք. Զէքիեան և հայագէտ Գերպ. Գլաուտիօ Արք. Կուճերոթթին:
Մեծ Եղեռնի ոգեկոչման և Նարեկացիի «Տիեզերական Վարդապետ» հռչակման առթիւ՝ մատուցուող Սուրբ և Անմահ Քահանայապետական Պատարագին, իրենց մասնակցութիւնը պիտի բերեն Վատիկանի մէջ լիազօրուած դեսպաններ, Հայրենիքէն և Սփիւռքէն ժամանած Պետական անձնաւորութիւններ և ղեկավարներ, միջազգային կազմակերպութեանց ներկայացուցիչներ, Քրիստոնեայ աշխարհէն յատուկ կերպով հրաւիրուած եկեղեցական Հայրեր, Նուիրապետական Աթոռներու ներկայացուցիչներ, կարդինալներ, եպիսկոպոսներ, առաջնորդներ, աստուածաբաններ, պատմաբաններ և օրէնսգէտներ, ակադեմականներ և հայասէր ու հայագէտ անձնաւորութիւններ, ինչպէս նաեւ աշխարհի չորս ծագերէն ժամանած հայ թէ օտարազգի հաւատացեալներ և ուխտաւորներ ինչպէս նաեւ տեղական և միջազգային լրատուամիջոցներու ներկայացուցիչներ:
Արդարեւ՝ Հայոց Մեծ Եղեռնին 100-ամեակին առթիւ, Հռոմի Սրբազան Քահանայապետ Փրանկիսկոս Պապին կողմէ մատուցուելիք Սուրբ և Անմահ պատարագին ընթացքին, 10-րդ դարու Նարեկայ վանքի վանական՝ Գրիգոր Նարեկացիի «Տիեզերական Եկեղեցւոյ Վարդապետ» հռչակումը պատմական մեծ իրադարձութիւն մը պիտի ըլլայ, արժանի՝ ամէն գնահատանքի և երախտագիտութեան: