Përfundon një vit. Çastet e tij të fundit ndjellin qetësinë e shekujve, reflektimin,
përpjekjen për të hyrë në misterin e kohës. Bëjmë bilance, ndjejmë keqardhje për vitin
që kaloi, gëzohemi për vitin që vjen, përpiqemi të parashikojmë të ardhmen. Shohim
ëndrra të dyfishta. Duke u kujtuar, kështu, papritmas, për një realitet, që shpesh
edhe e harrojmë, për ‘kohën”, të cilën herë të tjera e përdorim fare pa kujdes. Atëherë
shqetësohemi e mendojmë sesa të përkohshme janë koha e sendet. E druhemi se fytyrat
tona mund të mbesin pa kohë. Iku një vit. E me të, edhe shumë nga mërzitjet e trazimet,
që tani na duken fare pa kuptim. Koha shkrihet e ne, duke shikuar mbrapa, ndjehemi
më të sigurt, më të qetë, me besimin se gjithçka kalon. Kalon. Fjalë ngushëlluese
e njëkohësisht, e hidhur: gjithçka kaloi, vërtet. Por edhe do të kalojë shumë shpejt.
Edhe ky vit që ende nuk ka shkelur në shtigjet e jetës sonë. Vit që nuk ka ende moshë.
Asgjë nuk mund t’i bëjë ballë kohës: me vitin e vjetër kaluan jo vetëm ankthet, por
edhe ngjarjet e bukura, të cilat do të dëshironim t’i jetonim përsëri e përsëri, duke
e shndërruar të kaluarën, në të sotme e të ardhme. Por askush nuk mund t’i thotë
çastit kalimtar: “Ndal!, je tepër i bukur”. Koha, ashtu siç erdhi, ashtu edhe do të
shkojë! Përballë Vitit të Ri provojmë të njëjtat ndjesi, që patëm në takimin me
vitin e vjetër, kur ishte ende i ri. Çdo fillesë ka një magji, që na mbron e na ndihmon
të jetojmë. Provojmë madhështinë e një dite të re, e ditëve të reja, të pashkruara,
të pajetuara. Njëkohësisht, shqetësimin për të ardhmen, në udhët e së cilës nuk kemi
shkelur ende. E pyesim: “Çka fshihet brenda kohës?”. Ç’mund të themi, si të
krishterë, për këtë orë, kur një vit i lëshon udhën tjetrit? Një filozof i lashtë
ka thënë një ditë se njeriu ndryshon nga kafsha sepse ai, thënë figurativisht, e nxjerr
kokën jashtë ujërave të kohës. Kafshët janë në të si peshq notues, që rryma i merr
me vete; gjithçka përzieshëm nën ujë, deri tek njeriu, i vetmi që mund të dalë mbi
ujë me vështrimin e tij e ta sundojë kohën! Por a e bëjmë këtë? A nuk jemi ndoshta
edhe ne peshq të zakonshëm, të zhytur në detin e kohës, që i rrëmben rryma, pa u kujtuar
fare për caqet ku përfundojnë? A nuk jemi gjithnjë të zënë me një mijë punë, ditë
për ditë? A nuk kalojmë nga takimi në takim aq, sa të mos kujtohemi më për vetveten
e as për kohën, që shket e shkon? Atëhere duhet të jetë pikërisht kjo koha, për
të dalë një çast mbi ujë e për të soditur qiellin mbi det e yjet mbi ne e për t’u
kujtuar, më në fund, edhe për vetveten. Për udhën, që përshkuam, e atë, që na mbetet
ende. Për gabimet që bëmë, e për ata, që rrezikohemi të bëjmë, për të mos i përsëritur
edhe në ditët e vitit të ri. Kur flasim për stilin Biedermeier ose për barokun,
ose për revolucionin frëng, kujtojmë gjithnjë njerëzit, që i bënë këto vite epokë
të mirëpërcaktuar. Njerëzit janë koha, në natyrën e paqëndrueshme të qenies së tyre. Por
a mund të shkojë përpara koha, nëse njerëzit nuk duan të ecin? A mund të jenë copë
harmonie mes vdekjes e jetës e të shkojnë përpara, nëse përparojnë vetëm komoditetet
e tyre, por zemra u mbetet në vend, madje fishket? E a mund të përparojë njeriu, kur
nuk e njeh vetveten, kur ka kohë vetëm për pasjen e kurrë për qenien? E mbetet, kështu,
jashtë kohe? Jemi ne, njerëzit, koha! Të mos e harrojmë kurrë këtë shprehje.
Zbulojmë, atëherë, se vetë njeriu jeton në rrjedhë kohe tejet të ndryshme: foshnjëri,
rini, pjekuri, pleqëri. Por sot këto rrjedha shpërbëhen më shumë se në të kaluarën.
E të duket sikur pleqtë jetojnë në një kohë të ndryshme nga ajo, në të cilën jetojnë
të rinjtë, e njëra e tjetra palë, përpiqet t’ia dalë tjetrit në shfrytëzimin me fund
të kohës. Nga njëra anë ajo, që njeriu pret nga jeta, është shumëfishuar: ai ka
më shumë kohë sesa në të kaluarën, ose më mirë, ajo pëllëmbë jete, që i është dhënë
për të jetuar është bërë më e madhe. Nga ana tjetër, jeta e njeriut ndryshon gjithnjë
më rrufeshëm e ai konsumohet përherë më shpejt, kështuqë ndryshimi ndërmjet së kaluarës
e së tashmes bëhet gjithnjë më i madh. Njeriu ka marrëdhënie gjithnjë më të vështira
me veten, edhe pse nuk do të pranojë se është i përkohshëm, se koha shket e, me të,
shkon edhe ai vetë. E kjo e bën shpesh të bjerë në dëshpërim. Pasojë e gjithë kësaj
është jo vetëm ndeshja ndërmjet breznive, që provohet për ditë, por edhe mohimi i
kohës: njeriu dëshiron të pranojë vetëm një moshë: atë të rinisë. Dikur mosha më e
pëlqyer ishte ajo e pleqërisë. Ndërsa sot njeriu do të jetojë, edhe kur i ngjet një
cope thëngjilli të shuar e zemreku i jetës ndalet në vend. Në mënyrë të pandreqshme.
Grimi dhe kozmetikët e ndihmojnë, me sukses, të duket më i ri para syve të vet e të
botës. E, sidomos, të gënjejë vetveten! E të ravgojë pas ëndrrash pa cak. A nuk
duhet, më në fund, ta kuptojmë se ka ardhur koha që të mos turpërohemi nga asnjë stinë
e jetës? Nëse dimë ta pranojmë e ta jetojmë shpirtërisht, edhe dimri me bardhësinë
e vet, është tejet i bukur. Prandaj duhen pranuar më me kënaqësi të gjitha kohët
e jetës, me përpjekjen për të zbuluar çka fshihet brenda kohës e me bindjen se kemi
gjithnjë diçka për t’i dhënë njëri-tjetrit. Për t’u shprehur me terma më konkrete:
ç’do të ishte bota e Kisha, pa fenë e fëmijëve të pafaj? Pa shqetësimin nxitës e pyetjet
progresiste të të rinjve? Pa forcën e vendosmërinë e atyre, që janë në kulmin e jetës?
Pa maturinë e durimin e qetë të pleqve? E ç’do të ishim ne të gjithë, pa besim në
njëri-tjetrin? E pa u kujtuar se mund të fitojmë mbi kohën, vetëm përmes Jezu Krishtit,
njeriut që pati kohë për Hyjin e, prej këndej, e çliroi njeriun nga diktatura e kohës? Prej
këndej, një mori pyetjesh, që lindin në këtë orë: mjekësia e ka zgjatur kohën e njeriut.
Ai ka më shumë kohë. Por, a e sundon kohën, apo sundohet prej saj? Një pjesë e njerëzve
nuk ka më kohë për Zotin, sepse e do gjithë kohën për vete. Por a kemi vërtet kohë
për vete? Apo na mungon edhe kjo? A nuk jetojmë, vallë, pa menduar për vetveten? Duke
harruar se koha e vërtetë e njeriut, është ajo që ka për Zotin. Jezu Krishti pati
kohë për Hyjin e në Të, tani Hyji ka kohë edhe për ne. A nuk duhet, prandaj, të përpiqemi
edhe ne të kemi kohë për Zotin, për t’u bërë koha e tij? Roje frymëmira të kohës?
Vetëm pasja e kohës për Zotin, na jep kohë për njeriun, na çliron nga diktatura e
Chronosit, perëndisë pagane të kohës. Një realitet të tillë e një vit të ri të lumtur
në këtë kah, dëshirojmë t’ua urojmë të gjithëve. Vit i Ri, pikë ku takohen dy
kohë, në një fjalë. Mesnatë, ku soset e nis jeta! Sipas “Meditazione per la
sera di san Silvestro”, nga Joseph Ratzinger