Ati i Shenjtë në Kalabri, përshëndet Heparkinë arbëreshe të Ungros
Inkurajim i madh për arbëreshët e Ungros dje, gjatë Meshës, kremtuar nga Papa Françesku
në Fushën e Sibarit, në Kalabri. Duke kujtuar një nga një realitetet e Kishës në
vend dhe problemet e tyre, Papa nuk harroi të ndalej edhe tek Heparkia e arbëreshëve
të Ungros, të kujtonte barinjtë e besimtarët e saj: “Dëshiroj ta
siguroj për mbështetjen time Ipeshkvin, meshtarët e diakonët e kësaj Kishe, e edhe
të Heparkisë së Ungros, të pasur me traditën e saj greko-bizantine. Pa harruar gjithë
barinjtë e besimtarët e Kishës në Kalabri, që impenjohen, pa iu trembur syri, në misionin
e ungjillëzimit e të favorizimit të stileve të jetës dhe të nismave, që vënë në qendër
të vëmendjes të varfërit…”. Janë fjalët e Papës, në atmosferën festive, e jo
më pak impenjative, të Meshës në Fushën e Sibarit, ku ishin të pranishëm edhe qindra
besimtarë arbëreshë të Kalabrisë. Në këtë atmosferë, kujtojmë se Kisha e ritit lindor
është e pranishme edhe ndër shqiptarë, posaçërisht ndër arbëreshë, të cilët janë të
organizuar në tre Qarqe Bizantine: Heparkia e Ungros, e Horës së Arbëreshëve si dhe
Manastiri Hekzarkik i Shën Marisë, në Grota Ferrata (Itali). Po kujtojmë disa nga
barinjtë më të njohur të arbëreshëve: Arkimandriti, Profesor Atë Manuel Nin; Arkimandriti
Donat Olivieri; Monsinjor Natale Loda; imzot Ercole Lupinaçi, ipeshkëv nderi i Ungros;
Imzot Sotir Ferrara, ipeshkëv nderi i Horës së Arbëreshëve; Papas Emmanuel Xhordano,
figurë e njohur e kulturës arbëreshe; Atë Emiliano Fabrikatore, abat nderi i abacisë
së famshme të Grota Ferratës. Nuk mund të mos kujtojmë edhe figurën e ndritur të
monsinjor Eleuterio Fortinos, që kreu për shumë vjet misionin e zëvendës-sekretarit
të Këshillit Papnor për nxitjen e bashkimit të të krishterëve. Zëri dhe veprimtaria
e monsinjorit të ndjerë i mungojnë shumë Kishës universale, asaj ndër shqiptarë e
edhe Radio Vatikanit, që ruan në arkiv, një numër të madh intervistash të Prelatit
të ndjerë arbëresh. Kujtojmë edhe të krishterët e ritit lindor në Elbasan, që i
dhuruan Kishës katolike martirin e fesë, atë Josif Papamihalin (1912-1948) varrosur
për së gjalli në baltërat e Kënetës së Maliqit, në listën e 40 martirëve shqiptarë,
kandidatë për nderimet e elterit, si dhe veprimtarinë e motrave baziliane, të lidhura
me ritin lindor, të cilat tashmë kanë disa shtëpi në vise të ndryshme të Shqipërisë
e prihen nga një eprore shqiptare, Nënë Elena Lulashi, figurë e admirueshme në radhët
e grave shqiptare, që impenjohennë misionin universal të ungjillëzimit.