Phần hai bài phỏng vấn Đức Thánh Cha Phanxicô trên chuyến bay về Roma
Chúng tôi xin gửi tới quý vị và các bạn phần hai bài phỏng vấn Đức Thánh Cha Phanxicô
dành cho các nhà báo quốc tế trên chuyến bay từ Tel Aviv về Roma tối thứ hai 26-5-2014.
Trong phần đầu của cuộc phỏng vấn các phóng viên, đại diện cho các nhóm nói tiếng
Ý, Anh, Tây Ban Nha, Pháp và Bồ Đào Nha, đã đưa ra các câu hỏi liên quan tới: các
cử chỉ tự phát của Đức Thánh Cha khiến cho mọi người cảm động, các vụ giáo sĩ tu sĩ
và nhân viên của Giáo Hội lạm dụng tính dục trẻ vị thành niên, các gương mù gương
xấu chi phí chống lại sứ điệp Giáo Hội nghèo và của người nghèo hay không trong sáng
trong tiền bạc, phong trào chống âu châu đang lên, và quy chế của thành Giêrusalem.
Sau đây là nội dung phần hai cuộc phỏng vấn. Anh Jan-Christoph Kitzler,
phóng viên đài phát thanh Đức, hỏi:
Hỏi: Trong chuyến công du
vừa qua Đức Thánh Cha đã nhiều lần gặp gỡ và nói chuyện với Đức Thượng
Phụ Bartolomaios. Chúng con tự hỏi không biết hai vị có đề cập tới các
bước cụ thể xích lại gần nhau, hay có dịp đề cập tới vấn đề này không, ngoài việc
ra Tuyên ngôn chung và cầu nguyện, chắc chắn cũng là một dấu chỉ mạnh mẽ. Con cũng
tự hỏi không biết Giáo Hội công giáo có thể học vài điều từ Giáo Hội chính thống hay
không, con muốn nói tới sự kiện các linh mục có gia đình. Đây
là một câu hỏi mà nhiều tín hữu công giáo, đặc biệt tại Đức, đặt ra, cả dưới ánh sáng
bức thư mà các phụ nữ yêu các linh mục gửi cho Đức Thánh Cha?
Đáp:
Nhưng mà Giáo Hội công giáo cũng có các linh mục lập gia đình chứ: đó là các linh
mục công giáo hy lạp, công giáo Copte. Trong lễ nghi đông phương có các linh mục lấy
vợ. Bởi vì độc thân không phải là một tín lý: nó là một luật sống, mà tôi đánh giá
rất cao và tôi tin rằng nó là một món qùa cho Giáo Hội. Vì không phải là một tín lý
đức tin, nên có cánh cửa luôn luôn rộng mở. Trong lúc này chúng tôi không nói đến
chuyện đó, như là chương trình, ít nhất trong lúc này. Chúng tôi có các điều quan
trọng hơn cần làm. Với Đức Thượng Phụ Barlolomaios, đề tài này đã không được bàn tới,
vì nó thực sự là đề tài phụ thuộc trong tương quan với anh em chính thống. Chúng tôi
đã nói tới sự hiệp nhất: mà sự hiệp nhất thì được làm trên đường đi, sự hiệp nhất
là một lộ trình. Chúng ta không bao giờ có thể làm ra sự hiệp nhất trong một hội nghị
thần học. Và Đức Thượng Phụ đã nói với tôi rằng điều tôi đã biết là đúng, rằng Đức
Thượng Phụ Athenagoras đã nói với Đức Phaolô VI: ”Chúng ta thanh thản cùng đi, tất
cả các nhà thần học chúng ta để họ trên một hòn đảo, để họ thảo luận với nhau, và
chúng ta tiến bước trên con đường cuộc sống”. Thật vậy, tôi đã nghĩ có lẽ... Nhưng
không, nó đúng vậy! Trong những ngày này Đức Bartolomaios đã nói với tôi như thế.
Cùng bước đi, cùng cầu nguyện, cùng làm việc trong biết bao nhiêu chuyện mà chúng
ta có thể cùng làm với nhau, trợ giúp lẫn nhau. Chẳng hạn với các Giáo Hội, tại Roma
và biết bao nhiêu nơi khác. Mà tại Roma biết bao nhiêu tín hữu chính thống sử dụng
các nhà thờ công giáo vào giờ nọ giờ kia, như một sự trợ giúp để cùng đi, đúng không?
Chúng tôi cũng đã đề cập tới một chuyện khác, mà có lẽ trong Hội Đồng liên chính thống
người ta làm một cái gì đó: đó là ngày lễ Phục Sinh, bởi vì nó hơi nực cười: “Này
bạn, hãy nói cho tôi biết Chúa Kitô của bạn sống lại khi nào vậy? - Tuần tới - Ồ,
Chúa Kitô của tôi đã sống lại tuần vừa qua rồi!” Phải, ngày lễ Phục Sinh là một đầu
chỉ của sự hiệp nhất, đúng không? Chúng tôi yêu thương nhau, chúng tôi kể cho nhau
nghe các khó khăn trong việc cai quản của chúng tôi. Và có một điều mà chúng tôi nói
với nhau khá nhiều đó là vấn đề môi sinh. Đức Thượng Phụ rất lo âu và cả tôi cũng
thế, chúng tôi đã cùng nhau nói nhiều về một công việc chung liên quan tới vấn đề
này.
Cha Lombardi nói: ”Vì chúng ta không phải chỉ là người âu châu
hay Mỹ, nhưng cũng có các nhà báo Á châu nữa, nên xin nhường lời cho anh Shoko Ueda
của hãng tin Tokyo Nhật Bản hỏi Đức Thánh Cha, vì Đức
Thánh Cha cũng đang chuẩn bị cho các chuyến đi Á châu”.
Anh Shoko Ueda
hỏi:
Hỏi: Con cám ơn Đức Thánh Cha. Rất tiếc con không nói đươc
tiếng Ý, nên con xin hỏi bằng tiếng Anh. Chuyến tông du tới của Đức Thánh Cha
là viếng thăm Nam Hàn, vì thế con muốn đặt câu hỏi liên quan tới các
vùng Á châu. Trong các nước gần Nam Hàn có Bắc Hàn và Trung Quốc, là những nơi không
có tự do tôn giáo và tự do ngôn luận. Đức Thánh Cha có nghĩ làm cái
gì cho các anh chị em đang phải khổ đau vì các tình thế này hay
không?
Đáp: Tôi quý trọng Á châu. Có hai chương trình viếng
thăm: một tại Nam Hàn để gặp gỡ giới trẻ Á châu, rồi vào tháng giêng năm tới có một
chuyến viếng thăm Sri Lanka và Philipines trong vùng đã bị tai nạn sóng thần. Vấn
đề không được tự do hành đạo không phải chỉ có tại vài nước Á châu, mà cũng có tại
các nước khác trên thế giới nữa. Tự do tôn giáo không phải là điều có trong tất cả
mọi nước. Có vài nước kiểm soát tự do tôn giáo một cách nhẹ nhàng và an bình, các
nước khác đưa ra các biện pháp kết cục trở thành một việc thực sự bách hại các kitô
hữu. Có các vị tử đạo, ngày nay có các kitô hữu chết vì đạo. Tín hữu công giáo và
không công giáo, nhưng là những người chết vì đạo. Và tại một vài nước không thể đeo
Thánh Giá hay không thể có một cuốn Thánh Kinh. Không thể dậy giáo lý cho trẻ em ngày
nay. Và tôi tin rằng mình không lầm, tin rằng trong thời đại này có nhiều người chết
vì đạo hơn là trong các thời gian đầu của Giáo Hội. Tại vài nơi chúng ta phải tới
gần một cách thận trọng để trợ giúp các anh chị em ấy. Chúng ta phải cầu nguyện nhiều
cho các Giáo Hội dau khổ này: họ đau khổ nhiều lắm. Các Giám Mục và Tòa Thánh kín
đáo hoạt động để trợ giúp các nước này, trợ giúp kitô hữu của các nước này. Nhưng
đây không phải là điều dễ dàng. Chẳng hạn, tôi xin nói với anh một điều này. Trong
một nước có lệnh cấm cầu nguyện chung với nhau. Nhưng các kitô hữu sống tại đó lại
muốn cử hành Thánh Thể. Có một ông thợ là linh mục. Ngài đến và ngồi vào bàn giả bộ
uống trả, nhưng họ cử hành Thánh thể. Nếu có cảnh sát đến, họ dấu ngay các sách lễ
đi, và đang uống trà. Điều này xảy ra ngày nay đấy. Không dễ dàng đâu!
Cha Lombardi nói: Con hy vọng Đức Thánh Cha cũng sẽ mau đến thăm Nhật
Bản nữa... Tốt lằm, hơn nửa giờ rồi. Con tin là chúng ta cũng có bổn
phận phải săn sóc sức khỏe của mình và sự nghỉ ngơi của
Đức Thánh Cha nữa. Vì thế... Đức Thánh Cha nói là ngài
muốn tiếp tục, hay các nhà báo phải tiếp tục. Tiếp tục nữa? Tiếp tục.
Vậy thì tốt. Anh chị em thấy chưa, tôi muốn bảo vệ Đức Thánh Cha, nhưng
mà ngài không muốn. Như thế chúng ta tiếp tục với nhóm tiếng Ý, với
câu hỏi của anh Fausto Gasparoni, phóng viên của hãng tin ANSA.
Hỏi: Thưa Đức Thánh Cha, trong triều đại của ngài Đức Thánh Cha đương đầu với nhiều
dấn thân, và ngài làm điều đó một cách rất sít sao đầy đặc, như chúng ta thấy trong
các ngày này. Nếu mai kia, trong một ngày không xa, Đức Thánh Cha cảm thấy không còn
sức để chu toàn sứ vụ của mình nữa, Đức Thánh Cha có nghĩ tới
cùng lựa chọn từ bỏ sứ vụ như vị tiền nhiệm đã làm hay không?
Đáp: Tôi sẽ làm điều Chúa sẽ nói tôi làm: cầu nguyện, tìm kiếm ý muốn của Thiên
Chúa. Nhưng tôi tin rằng Đức Thánh Cha Biển Đức XVI không phải là một trường hợp duy
nhất, nhưng đã xảy ra là ngài đã không có sức, và nói một cách liêm chính, ngài là
một con người của lòng tin, rất mực khiêm nhường, ngài đã lấy quyết định này. Tôi
tin rằng ngài là một sự mở ra: cách đây 70 năm hầu như đã không có các giám mục về
hưu. Nhưng bây giờ có rất nhiều. Điều gì sẽ xảy ra đối với các giáo hoàng về hưu?
Tôi tin rằng chúng ta phải nhìn vào ngài như là một mở ra. Ngài đã mở ra một cánh
cửa, cánh cửa của các Giáo Hoàng về hưu. Sẽ có nhiều vị khác nữa, hay không có. Chỉ
có Thiên Chúa biết. Nhưng cánh cửa này đã được mở ra: tôi tin rằng một Giám Mục Roma,
một Giáo Hoàng cảm thấy sức lực của mình yếu kém đi, bởi vì bây giờ người ra sống
lâu - thì phải tự đặt các câu hỏi như Đức Thánh Cha Biển Đức đã làm.
Bây
giờ chúng ta nhường lời cho anh John Allen thuộc nhóm tiếng Anh.
Hỏi: Thưa Đức Thánh Cha, hôm nay Đức Thánh Cha đã gặp một nhóm những người
sống sót của cuộc diệt chủng Do thái. Đức Thánh Cha biết có một gương mặt còn
gợi lên nhiều bối rối đối với vai trò của ngài trong cuộc diệt
chủng: đó là Đức Pio XII vị tiền nhiệm của Đức Thánh Cha. Chúng con muốn biết tại
sao trước khi làm Giáo Hoàng, Đức Thánh Cha đã viết và đã nói
rằng mình ngưỡng mộ Đức Pio XII, nhưng cũng muốn thấy các văn khố được mở ra,
trước khi đi đến một kết luận vĩnh viễn. Như thế chúng con muốn biết - vì Đức
Thánh Cha mới tôn hai vị tiền nhiệm lên hàng hiển thánh - vậy Đức Thánh Cha có ý
định tiếp tục tiến trình điều tra trước khi quyết định tôn phong chân
phước cho Đức Pio XII hay không?
Đáp: Án liên quan tới Đức Pio
XII đã được mở. Tôi đã hỏi tin tức, chưa có phép lạ nào, và nếu không có các phép
lạ, thì không thể tiến tới được. Và nó dừng ở đó. Chúng tôi phải chờ đợi thực tại,
xem thực tại của án phong tiến triển như thế nào, rồi mới nghĩ tới việc quyết định
được. Nhưng sự thực là điều này: chưa có phép lạ nào, và cần phải có một phép lạ cho
việc tuyên phong chân phước. Án phong của Đức Pio XII ngày nay là như thế. Và tôi
không thể nghĩ là có phong chân phước cho ngài hay không, bởi vì tiến trình chậm.
Bây giờ thì đến lượt Argentina từ một nhân vật mà Đức Thánh Cha biết: đó là
chị Elisabetta Piqué.
Hỏi: Đây là môt câu hỏi của nhóm nói tiếng Tây
Ban Nha phối hợp với Mêhicô. Đức Thánh Cha đã trở thành một vị lãnh đạo
tinh thần và cả chính trị nữa, và Đức Thánh Cha đang mở ra nhiều viễn tượng bên trong
Giáo Hội cũng như bên ngoài cộng đồng quốc tế. Bên trong Giáo Hội chẳng hạn hhư điều
gì sẽ xảy ra với việc cho các cặp ly dị tái hôn được rước Mình
Thánh Chúa, và trong cộng đồng quốc tế như việc làm trung gian gây kinh
ngạc cho thế giới, về cuộc gặp gỡ tại Vaticăng... Đức Thánh Cha không sợ bị thất bại
hay sao? Và bây giờ con xin hỏi bằng kiểu nói Tây Ban Nha ”Đức Thánh Cha không đang
bỏ qúa nhiều thịt vào lửa” hay sao, khi dấy lên nhiều chờ mong như vậy; Đức Thánh
Cha không sợ gặp vài thất bại nào đó hay sao?
Đáp: Trước hết tôi
xin giải thích rõ về cuộc gặp gỡ tại Vaticăng: đó sẽ là một cuộc gặp gỡ cầu nguyện,
chứ không phải để làm trung gian hay tìm ra các giải pháp. Không. Chúng tôi sẽ họp
nhau để cầu nguyện thôi. Rồi mỗi người trở về nhà mình. Nhưng tôi tin rằng lời cầu
nguyện quan trọng và cùng nhau cầu nguyện mà không thảo luận, điều này trợ giúp. Đó
sẽ là một cuộc gặp gỡ cầu nguyện: sẽ có một rabbi, một vị lãnh đạo hồi giáo và tôi.
Tôi đã xin vị Quản thủ Thánh Địa tổ chức các điều này cho cụ thể một chút.
Thứ hai, xin cám ơn câu hỏi liên quan tới các người đã ly dị. Thượng Hội Đồng Giám
Mục sẽ bàn về gia đình, về vấn đề của gia đình, các sự phong phú của gia đình, về
tình trạng hiện nay của gia đình. Tài liệu trình bầy trước của Đức Hồng Y Kasper đã
có 5 chương: 4 chương về gia đình, các hay đẹp của gia đình, nền tảng thần học, vài
vấn đề gia đình; và chương 5 nói về mục vụ cho những người ly thân, việc tiêu hôn
và các người ly dị. Trong vấn đề này cũng có việc rước lễ. Tôi không thích nghe nhiều
người, kể cả các linh mục, nói: ”Ah, Thượng Hội Đồng Giám Mục cho các người ly dị
rước lễ”. Và họ đi đến đó. Tôi đã nghe làm như thể là mọi chuyện được giản lược vào
một trường hợp nghi nghĩa (Casistica). Nhưng mà không. Việc này tế nhị và rộng rãi
hơn nhiều. Ngày nay chúng ta đều biết gia đình bị khủng hoảng, và nó là cuộc khủng
hoảng toàn cầu. Người trẻ không muốn lập gia đình, hay không muốn lấy nhau, nhưng
chung sống, hôn nhân bị khủng hoảng và gia đình bị khủng hoảng. Và tôi không muốn
chúng ta rơi vào trường hợp nghi nghĩa này: ”có thể hay không có thể” . Vì thế tôi
cám ơn chị đã đưa ra câu hỏi này, bởi vì nó cho tôi dịp giải thích vấn đề. Vấn đề
mục vụ gia đình rất là rộng rãi. Và phải cứu xét từng trường hợp một. Có một điều
đó là Đức Thánh Cha Biển Đức XVI đã ba lần đề cập tới những người ly dị, và người
đã giúp tôi nhiều lắm. Một lần tại Alto Adige, một lần khác tại Milano, và lần thứ
ba tôi không nhớ ở đâu, à, tại Hội nghị Hồng Y công khai để chỉ định các Tân Hồng
Y, bởi vì hội nghị cuối cùng là hội nghị riêng nhằm duyệt xét các các tiến trình hủy
bỏ hôn nhân, cho một ít người, xem xét niềm tin qua đó một người tiến tới hôn nhân
và minh giải rằng các người ly dị không bị vạ tuyệt thông, nhưng biết bao lần họ bị
đối xử như những người bị vạ tuyệt thông. Đây là vấn đề nghiêm trọng. Thượng Hội Đồng
sẽ bàn về gia đình: các phong phú, các vấn đề của gia đình, các giải pháp, việc tiêu
hôn. Cũng sẽ có vấn đề liên quan tới các người đã ly dị tái hôn. Trong tháng thứ hai
triều đại của tôi Đức Cha Eterovic, thư ký Thượng Hội Đồng Giám Mục, đã tới gặp tôi
với ba đề tài mà Hội đồng hậu thượng hội đồng giám mục đề nghị cho Thượng Hội Đồng
Giám Mục tới. Đề nghị thứ nhất rất mạnh mẽ và tốt liên quan tới ”điều Chúa Giêsu Kitô
đem tới cho con người ngày nay”. Nó tiếp tục Thượng Hội Đồng Giám Mục về rao giảng
Tin Mừng. Tôi đã chấp nhận và chúng tôi đã thảo luận một chút về việc cải tổ phương
pháp, và sau cùng tôi nói: ”Chúng ta hãy thêm vào một cái gì đó: điều Chúa Giêsu Kitô
đem tới cho con người và gia đình ngày nay”. Thế rồi tôi đi tham dự phiên họp thứ
nhất của hội đồng, tôi thấy người ta nói tới toàn đề tài, rồi từ từ người ta nói tới
”điều Chúa Giêsu Kitô đem tới cho gia đình” và ”Thượng Hội đồng giám Mục về gia đình”
mà không nhận ra. Tôi chắc chắn là Thần Khí Chúa đã hướng dẫn chúng tôi chọn tựa đề
này, bởi vì ngày nay gia đình cần các trợ giúp mục vụ. Chị Elisabetta, tôi không biết
đã có giải thích rõ ràng một chút không?
Chúng ta còn vài người
trong danh sách nhưng xin mời chị Philipine de Saint Pierre, tân giám đốc đài truyền
hình công giáo Pháp, và chúng tôi cũng chúc mừng chị.
Hỏi: Thưa
Đức Thánh Cha, câu hỏi của con cũng là của nhóm các nhà báo tiếng Pháp. Đức Thánh
Cha có thể cho chúng con biết đâu là các chướng ngại cho việc cải tổ các cơ quan Trung
Ương Tòa Thánh Roma, và hôm nay chúng ta đang ở điểm nào rồi không?
Đáp: Mà chướng ngại đầu tiên là tôi đây chứ ai... Nhưng chúng ta ở điểm tốt, bởi
vì tôi tin rằng tôi không nhớ ngày tháng nhưng ba tháng, phải ba tháng hay ít hơn,
sau ngày tôi được bầu làm Giáo Hoàng đã có Hội đồng 8 Hồng Y được thành lập.
(Cha Lombardi nhắc ngài là một tháng).
À, một tháng sau khi được bầu. Rồi
trong các ngày đầu tháng 7 chúng tôi đã họp nhau lần đầu tiên, và từ đó tới nay chúng
tôi làm việc. Hội đồng làm việc gì? Hội đồng duyệt xét toàn Tông hiến ”Pastor Bonus”
và các cơ quan Trung Ương Roma. Hội đồng đã tham khảo ý kiến với các Hội Đồng Giám
Mục toàn thế giới, với tất cả các cơ quan trung ương Tòa Thánh và bắt đầu nghiên cứu
vài điều. Điều này có thể làm như thế này điều kia làm như thế kia. Nhập vài cơ quan
làm một để giảm nhẹ tổ chức ... Một trong những điểm chìa khóa đã là vấn đề kinh tế.
Và cơ quan kinh tế sẽ trợ giúp rất nhiều. Nó phải làm việc với Phủ Quốc Vụ Khanh,
bởi vì nó là một kết hợp. Mọi người làm việc với nhau. Vào tháng 7 tới chúng tôi có
bốn ngày làm việc với Ủy ban này, rồi vào tháng 9, tôi tin vậy, sẽ có bốn ngày làm
việc nữa. Người ta làm việc khá nhiều. Và người ta chưa trông thấy tất cả các kết
qủa. Nhưng kết qủa kinh tế là kết qủa đầu tiên, bởi vì có vài vấn đề mà báo chí đã
nói tới khá nhiều, và chúng tôi phải xem xét thấy chúng. Các chướng ngại là các chướng
ngại bình thường của toàn tiến trình. Nghiên cứu con đường... Sự tin chắc rất là quan
trọng. Đây là một công việc của sự tin chắc, của việc trợ giúp. Có vài người không
trông thấy rõ vấn đề, nhưng mọi cải tổ đều tạo ra các điều này. Nhưng tôi hài lòng,
thật sự hài lòng. Chúng tôi đã làm việc khá nhiều, và Ủy ban này trợ giúp chúng tôi
biết bao.
Cha Lombardi đã chân thành cám ơn
Đức Thánh Cha quá quảng đại, vì sau chuyến viếng thăm
ngoại thường khiến mọi ngươi cản động như vậy, đã dành cho các nhà báo
gần một giờ phỏng vấn. Cha cầu chúc cuộc gặp gỡ cầu nguyện do Đức Thánh
Cha đề ra đem lại nhiều kết qủa và hòa bình trên thế giới
mà mọi người mong ước. Đức Thánh Cha cám ơn các nhà báo về sự đồng hành
và sự khoan dung. Và ngài xin họ cầu nguyện cho ngài, vì ngài cần nhiều
lời cầu nguyện.