Qendër historike, fetare e kulturore e Betlehemit, ku të krishterët sot janë tepër
pak (kalë kaluar nga 90% në 20%), Bazilika konsiderohet si Kisha më e lashtë e botës.
Ndërtesa e parë kishtare u ngrit nën kujdesin e Kostandinit (326). Në vitin 540 Perandori
Justinian e zbukuroi me një dysheme prej mozaiku. Më 614, hordhitë persiane të Kosroes
hynë në bazilikë, por nuk e cënuan fare, sepse në afreskun e fasadës panë Tre Mbretërit
me veshje persiane. Në vitet e para të pushtimit arab, krerët myslimanë e respektuan
shumë kultin e krishterë; kalifi Omar vinte të lutej në vendin shenjt të Marisë, Nënës
së Profetit Isa, siç quhet Jezusi në Kuran. Në epokën e Kryqëzatave, bazilika arriti
kulmin e shkëlqimit. Për zbukurimin e saj punuan si mbreti i Jeruzalemit, ashtu edhe
Perandori i Kostandinopojës. Qe periudhë e shumëlumtur në marrëdhëniet ndërmjet Kishës
latine e asaj greko-ortodokse. Në vitin 1187, pas rënies së mbretërisë latine, Sulltan
Saladini e respektoi bazilikën, e cila u rihap për kultin disa vjet më vonë, me detyrimin
për të paguar një haraç. Në vitin 1347 këtu u vendosën françeskanët, që zunë vendin
e Kanonikëve të Shën Agostinit si në Bazilikë, ashtu edhe në Shpellë. Duke nisur
nga shekulli XVI, marrëdhëniet ndërmjet greko-ortodoksëve e françeskanëve bëhen herë
të ndera e herë miqësore, në përkim me marrëdhëniet ndërmjet Sulltanit Otoman e Republikave
detare italiane. Dekreti otoman i shekullit të kaluar i dha fund grindjeve, duke
vendosur ‘Statu quo’-në për disa shenjtërore, në pritje të zgjidhjes përfundimtare,
që nuk është arritur akoma. Bashkëpronarë të sotëm të Bazilikës janë greko-ortodoksët,
armeno-ortodoksët e latinët. Kompleksi monumental i ndërtesave kishtare, zemër të
cilave është Bazilika e Lindjes së Zotit, mbulon një hapësitë prej 12 mijë metrash
katrore e përfshin, përveç Bazilikës, kuvendin latin (veri), grek (jug-lindje) armen
(jug-perëndim) dhe Kishën e Shën Katerinës, ku kremtohet sipas ritit romak. Shpella
e Betlehemit, poshtë Bazilikës, pronë e françeskanëve, është e ndarë në dy pjesë:
Elteri i Lindjes së Krishtit, i grekëve, dhe Elteri i Grazhdit, (Shpella e Mbretërve
Dijetarë), i latinëve.