Leximi i pare (Is 58,7-10) Lexim prej librit të Isaisë profet (Is
58,7-10) Kështu thotë Zoti: “Ndaje bukën tënde me të uriturin, pranoji
në shtëpinë tënde skamnorët e të Pashtëpitë. Kur ta shohësh të zhveshurin, vishe dhe
mos e përbuz farefisin tënd. Atëherë do të zbardhë porsi agimi drita jote, shërimi
yt do të vijë më shpejt para teje do të ecë drejtësia jote e do të përcjellë lavdia
e Zotit. Atëherë do të thërrasësh e Zoti do të të dëgjojë, do ta thërrasësh e ai do
të përgjigjet: »Këtu jam!” Nëse do ta zhdukësh prej mesit tënd zgjedhën gishtin paditës
dhe fjalën e keqe, nëse do t’ia japësh kafshatën tënde të uriturit, nëse do ta ngish
të uriturin, atëherë në errësirë do të shndritë drita jote, terri yt do të jetë porsi
mesdita. Fjala e Zotit
Psalmi 112 (111) Refreni:
I drejti shkëlqen porsi dritë
Lum ai njeri që e druan Zotin, Ka
lindur për të drejtët një dritë në errësirë: I ëmbël është njeriu që përdëllen
e huajon, punët e veta i kryen me ndërgjegje,
Ai askurrë nuk
do të bjerë poshtë. nuk i trembet lajmit të keq. E patrandshme
është zemra e tij me shpresë në Zotin,
Të fortë e ka zemrën,
nuk do të trembet Është dorëdhënë, u fal skamnorëve; drejtësia
e tij qëndron në shekuj të shekujve, balli i tij ngallit për nder.
Leximi
i dytë (1Kor 2,1-5) Lexim prej Letrës së parë të shën Palit Apostull drejtuar
Korintasve Edhe vetë, o vëllezër, kur erdha në mesin tuaj, nuk erdha për
t’ju kumtuar misterin e Hyjit me fjalë të larta e me urti të stërholluar, sepse nuk
desha në mesin tuaj të di tjetër përveç Jezu Krishtit - dhe Atë të kryqëzuar. Edhe
vetë u paraqita në mes jush i ligshtë, me frikë e me tmerr të madh. Fjalët e mia e
predikimi im nuk ishin (fjalime) të stërholluara që mbushin mendjen me fuqi të urtisë
njerëzore, por ishin dëftim i Shpirtit Shenjt dhe i fuqisë, që feja juaj të mos themelohej
në dijen e njerëzve, por në fuqinë e Hyjit. Fjala e Zotit
Ungjilli (Mt 5, 13-16) Lexim prej Ungjillit të Shenjtë sipas Mateut Në
atë kohë, Jezusi u tha nxënësve të vet: »Ju jeni kripa e tokës. Po qe se kripa prishet,
me çka mund të kripet? S’vlen më për asgjë, përveç të hidhet jashtë e ta shkelin njerëzit. Ju
jeni drita e botës. Nuk mund të fshihet qyteti i ngritur në majë të malit. As nuk
ndizet dritëza për ta vënë nën magje, por për ta vënë mbi pishtar për t’u bërë dritë
të gjithëve në shtëpi. Ashtu të shndrisë edhe drita juaj para njerëzve, që t’i shohin
veprat tuaja të mira e ta lëvdojnë Atin tuaj që është në qiell.« Fjala e
Zotit _________________________________________________
Njerëzit
e dritës
Pjesa e Ungjillit është në kontekstin e Lumnive. Ata që janë shpallur
të lumë, nuk janë të tillë vetëm për vete, por edhe për botën: janë kripë dhe dritë
për realitetet tokësore. “Ju jeni drita e botës”. Jezusi ua thotë këto fjalë para
së gjithash besimtarëve, nxënësve të tij, që janë të varfrit, të butët, ata që kanë
uri dhe etje për drejtësi... Ata janë dritë jo aq pse i përkasin Kishës, ose ngaqë
kanë doktrinën e shpëtimit, as sepse janë njerëz të lutjes e besnikë të kultit, por
sepse janë të varfër, të butë, të pastër në zemër dhe punëtorë të paqes... Të shohin
veprat tuaja të mira Leximi i parë e thekson këtë aspekt. Popullit hebre, që ishte
i kujdesshëm për të kryer me përpikëri ritet e kultit, i zënë me rindërtimin e tempullit
të shkatërruar, Hyji i kujton se, më shumë se shkëlqimi i tempullit, i pëlqen strehimi
i të pastrehëve, ndarja e bukës me të uriturin... “Atëherë po, drita jote do të dalë
si agimi”. Nuk mjaftojnë lutja dhe agjërimi. Lutja dhe agjërimi duhet të shoqërohen
me veprimin, në mënyrë që të shndrisë drita juaj në errësirë. Heqja dorë nga ushqimi
ka pak vlerë, nëse nuk ushqen të uriturin. Si mund të bëhet nxënësi konkretisht
kripa e tokës dhe drita e botës e thotë qartë Ungjilli, ku shkruhet: “Të shohin veprat
tuaja të mira dhe t’i japin lavdi Atit tuaj që është në qiell”. Ardhjen e mbretërisë
së Hyjit nuk e dëshmojmë vetëm me fjalë, por duke e jetuar personalisht, duke u angazhuar
me të tjerët e për të tjerët. Nxënësi duhet të shkrihet e të depërtojë thellë në botë,
për t’i dhënë shije botës e për të futur në botë tharmin e Krishtit. Kur pagëzohet
një fëmijë, pagëzuesi u jep prindërve të të pagëzuarit një qiri të ndezur tek qiriu
i pashkëve. Krishti i ringjallur është drita. I pagëzuari është i ndriçuari, që ka
hyrë në vdekjen dhe ringjalljen e Krishtit. Atë e pret angazhimi për të jetuar me
dritë. Veprat e dritës janë veprat e shpirtit të Shenjtë, prandaj nuk krenohet, nuk
mburret e nuk kërkon lavdinë personale.
Ku është sot drita e shpëtimit?
Ungjilli flet për kripën pa shije, që nuk shërben për asgjë tjetër, përveçse
për t’u hedhur e për t’u shkelur nga njerëzit. Flet për dritën e fshehur nën magje.
Kjo na shtyn ta provojmë cilësinë e kripës sonë të krishterë sot dhe të vërejmë me
çfarë mjetesh e fshehim dritën e Ungjillit. Konkretësia e Isaisë nuk na lejon as të
luajmë, as ta interpretojmë si të duam Fjalën e Hyjit. Sot në botë ka qindra milionë
njerëz që vuajnë nga uria. Numri i tyre është gjithnjë në rritje, sepse kështu do
logjika e ftohtë dhe e egër e sistemit ekonomik çnjerëzor, që grumbullon pasuri mbi
pasuri në shtëpitë e atyre që janë të ngopur dhe zhvesh e zhvat të shtypurit e të
mjeruarit. Nëse i hedhim një sy hartës së urisë në botë, hartës së mjerimit dhe të
shtypjes, nuk mund të mos na vijë turp. Vendet me traditë të krishterë gjenden në
anën e pasurisë dhe të mirëqenies.
Shenjë apo pengesë?
Atëherë
lind pyetja mos vallë edhe ne të krishterët e ushqejmë këtë sistem të padrejtë e shtypës
të të dobëtëve dhe të të varfërve? Varfëria e botës së tretë dhe gjeografia e vendeve
të pazhvilluara nuk mund të shpjegohen me mospasjen e teknikës, as duke folur për
përtacinë e pashërueshme të njerëzve të këtyre vendeve, por me shfrytëzimin shumëshekullor
të lëndëve të para, me nënshtrimin me dhunë të një race tjetër, me tregtinë ndërkombëtare
të ushtruar me shantazhe, me “ndihmat” ndërkombëtare, që nuk janë gjë tjetër, por
vetëm pastrim magazhinash nga gjërat e tepërta. Atëherë mbetet pyetja: drita e Krishtit
a ndriçon ende në këtë botë, apo mos duhet të ecim drejt një tjetër bote, më të ndriçuar? Bashkësia
e krishterë e ditëve tona rrezikon ta fshehë dritën e Krishtit pas qelqeve të errësuar
nga pluhuri i shekujve. Mungesa e dëshmisë së përbashkët, mosinteresimi për ta shprehur
bashkarisht fenë, larja e duarve nga faktet me të cilat nuk kemi të bëjmë drejtpërdrejt,
mbrojtja pa u menduar e rendit të vendosur, e pengojnë bashkësinë tona që ta çlirojë
dritën. Duhet të mendohemi mirë, që strukturat të mos bëhen pengesa ose kundërdëshmi
nga ana e Kishës. E mendimet duhet të prodhojnë veprime, me urti e me vlerë, pa shkatërruar
asgjë të dobishme dhe duke u kujdesur për farën e së mirës, që Hyji ka mbjellë kudo
në botë. ***********************
Pjesa e Ungjillit të sotëm, nga Mateu,
vjen menjëherë pas Lumnive. Lumnitë përvijojnë profilin shpirtëror të nxënësve të
Jezusit. Ai ka ardhur për të shpallur praninë e Mbretërisë së Hyjit mes njerëzve,
që realizohet falë misterit të mishërimit të tij dhe fillon të hyjë brenda nesh, nëse
bëhemi të varfër në shpirt: “Lum të varfrit në shpirt, sepse e tyre është mbretëria
e Hyjit” (Mt 5,3). Mbretëria e Hyjit është mbretëria e lumnisë. Ajo nuk ndërtohet
me anë të forcës, por është vepër e dashurisë së Zotit. Në Krishtin Hyji vjen pranë
njerëzve, që, sipas logjikës së botës, janë të dobët, dhe i shpall të lumë. Këta janë
të varfrit, të pikëlluarit, të butët, ata që janë të uritur e të etur për drejtësi,
të mëshirshmit, të pastrit në zemër, të përndjekurit dhe viktimat e dhunës së pushtetit.
Nëse, sipas logjikës së botës, këta njerëz janë në kufijtë e shoqërisë, si barrë e
saj, sipas logjikës së Hyjit, këta janë në qendrën e mbretërisë, që ai e shpall të
pranishme mes nesh. Ky është fillimi i Ungjillit sipas Mateut, ku Jezusi u drejtohet
të vetëve dhe botës, për t’u treguar udhën e së vërtetës, me anë të fjalëve dhe mësimeve,
por më vonë, nga fundi i tregimit ungjillor, vërejmë se mësimi i vërtetë i Krishtit
është ai i mundimeve, vuajtjeve dhe vdekjes në kryq, prej ku shpall faljen dhe e themelon
mbretërinë mbi hirin e jo mbi forcën. Njeriu bëhet i lum jo për faktin se është i
pikëlluar, i mëshirshëm, i butë, i përndjekur dhe viktimë e drejtësisë së korruptuar,
por sepse në këtë gjendje të tij takon Krishtin, i cili e merr përdore njeriun dhe
ecën me të, gjer në thellësitë e vdekjes. Është vetëdija për praninë e Krishtit ajo
që ia jep lumninë njeriut dhe i hap dyert e një mbretërie tjetër, krejtësisht të ndryshme
nga mbretëritë e kësaj bote. Kjo vetëdije është besimi, feja se, duke ndjekur Krishtin
gjer në vdekje, do të gjejmë, përtej vdekjes, plotësinë e jetës. Falë kësaj vetëdije,
falë fesë, kjo plotësi e jetës vërshon në shpirtin e besimtarit qysh para vdekjes,
prandaj, duke mos pasur më frikë nga vdekja, njeriu që ndjek Krishtin nuk ka më frikë
as nga bota, por jeton në botë si shenjë e dukshme e një bote të re. Në Ungjillin
sipas Gjonit, Jezusi thotë se nxënësit e tij janë në botë, por nuk i përkasin botës.
Lidhja me Krishtin na jep një përkatësi tjetër dhe vetëm falë kësaj lidhjeje është
e mundur të rrimë në botë, pa u përpirë nga bota. Pra, Jezusi është ai që ka ardhur
nga Hyji, për të na shpëtuar nga bota pa Hyjin. Duke pranuar shpëtimin e tij, të
krishterët rrinë në botë jo më si viktima të mekanizmave të saj të mbrapshtë, por
si ruajtësit e saj të vërtetë dhe ndriçuesit e errësirës së saj. Këtë u thotë Jezusi
nxënësve në Ungjillin e sotëm: “Ju jeni kripa e tokës” (Mt 5.13) dhe “Ju jeni drita
e botës” (Mt 5,14). Bota ka bukuritë dhe joshjet e veta, por nuk ia arrin kurrë
ta shuajë tërë etjen e njeriut për bukuri e jetë. Në kërkim të shuarjes së kësaj etjeje,
njerëzit mund të pinë sa të duan nga kupa e botës, por nuk do t’u mjaftojë, sepse
në thellësitë e njeriut gjendet, që nga krijimi, aftësia dhe nevoja për të ndenjur
me Hyjin e vërtetë e jo me gjithçka që shikojmë si hyj dhe e adhurojmë derisa të na
zhgënjejë, për t’u nisur përsëri në një tjetër kërkim, e kështu pa fund, si endacakë
në kërkim të lumnisë. Krishti është burimi i lumnisë. Kush pi në atë burim, me
anë të fesë, rri në këtë botë jo për ta shfrytëzuar botën, por për ta ruajtur nga
prishja, për t’i dhënë shije e për ta ndriçuar. Ju jeni kripa e tokës! Kripa,
në lashtësi, përdorej për të ruajtur ushqimet nga prishja. Në mes të një bote të korruptuar,
të krishterët duhet të jenë si kripa. Tundimi për t’u përshtatur me botën, për ta
zbutur Ungjillin ose për ta zëvendësuar me një doktrinë fetare, që mbështetet disi
në Ungjill, i ka munduar gjithmonë të krishterët dhe Kishën. “Ju jeni kripa e tokës,
por nëse kripa e humb shijen...”. Të krishterët janë si kripa në atë masë në të cilën
rrinë të bashkuar me Krishtin. Ai i jep shije jetës sonë, gëzimit dhe dhimbjes, madje
edhe vdekjes. Nëse e humbim bashkimin me Krishtin e gjallë, humbim shijen e kripës
dhe kripa, që nuk ka shije, “nuk shërben për asgjë, përveçse për t’u hedhur e për
t’u shkelur nga njerëzit”. Jezusi e ka parashikuar rrezikun e nxënësve të tij për
t’u përshtatur me botën, sikurse ka parashikuar edhe rrjedhojat: hedhjen tej dhe shkeljen
nga njerëzit. Nganjëherë gënjehemi se, duke u përshtatur me botën, e bëjmë Ungjillin
më të kuptueshëm e Kishën më tërheqëse. Pikërisht atëherë e humbim shijen. Humbim
shijen e kryqit, shijen e dashurisë së mëshirshme, shijen e shpresës, që nuk është
e themeluar në aftësitë tona, por në premtimet e Zotit, shijen e lutjes dhe shijen
e veprave të mira. Kur kisha shndërrohet në një shoqëri të kësaj bote, nuk shërben
për asgjë, përveçse për t’u hedhur e për t’u shkelur nga njerëzit. Ju jeni drita
e botës! “Nuk ndizet llamba, për ta vënë nën magje, por përmbi shandan, që të bëjë
dritë për të gjithë ata që janë në shtëpi” (Mt 5,15). Nëse tundimi i parë, lidhur
me kripën, është ai i përshtatjes me botën dhe i humbjes së shijes, tundimi i dytë
i të krishterëve është ai i turpit nga bota dhe i fshehjes. E dimë se logjika e ungjillit
është krejtësisht ndryshe nga logjika e botës, e dimë edhe se duam të ndjekim logjikën
e ungjillit, por nuk duam që të tjerët ta dinë, prandaj e jetojmë fenë në fshehtësi.
Kush përqafon Krishtin bëhet dritë. Jezusi e përshkruan botën si shtëpinë e njerëzve,
ku mungon drita. Është e vërtetë se shpesh herë njerëzit mund të kenë frikë nga drita,
sepse kanë shumë gjëra për të fshehur, por drita e Krishtit është drita e dashurisë
së mëshirshme të Hyjit, që i lan papastërtitë e botës. Jezusi e ndriçon jetën jo duke
vënë në dukje mëkatet tona, por duke na i falur ato, në mënyrë që ta themelojmë jetën
tonë të re mbi faljen e tij. Nuk ndizet llamba për ta vënë nën magje. Bota nuk
e duron dritën e Krishtit, prandaj e përndjek Kishën. Një Kishë e trembur nga bota
është një Kishë e fshehur nën magje. Në këtë shtëpi të madhe të njerëzimit, që është
bota, Kishat tona, në vend që të jenë vatra ku ndizemi me dritën e Krishtit, për ta
përhapur në botë, shpesh herë kthehen në magjen ku takohemi vetëm me njeri-tjetrin.
Kripë dhe dritë janë të krishterët, por jo vetëm për vete. Sikurse ekzistenca
e Krishtit është ekzistencë për të tjerët (Krishti ka lindur për ne, ka vuajtur për
ne, ka vdekur për ne), edhe jeta e të krishterit është jetë për të tjerët. Jetë që
buron nga Ati, u dhurohet të tjerëve, e kthehet tek Ati, në këtë qarkullim të mrekullueshëm
të dashurisë, që e gjejmë të shprehur në Ungjillin e sotëm me këto fjalë të Jezusit:
“Kështu të shndrisë drita juaja par njerëzve, që t’i shohin veprat tuaja të mira e
t’i japin lavdi Atit tuaj që është në qiell” (Mt 5,16).