Ինչպէս
որ Քրիստոս ազգի մը մենաշնորհը չէ, Քրիստոսի Եկեղեցին ալ ազգի մը մենաշնորհը չէ:
3. Քրիստոսի Եկեղեցին առաքելական է: Առաքելականութեան մեկնակէտը ՔրիստոսնԷ: Քրիստոս
իր հիմնած Եկեղեցին շարունակելու իրաւունքն ու պատասխանատուութիւնը յանձնեց միայն իր
առաքեալներուն, առաքեալներն ալ իրենց հերթին` իրենց հիմնած Եկեղեցիներուն: Այսպէս` Ս.
Յակոբ հիմնեց Երուսաղեմի Եկեղեցին, Ս. Պետրոս` Հռոմի Եկեղեցին, Ս. Մարկոս` Աղեքսանդրիոյ
Եկեղեցին, Ս. Պօղոս` յունական Եկեղեցին, իսկ Ս. Բարթողիմէոս եւ Թադէոս` Հայոց Եկեղեցին,
ըստ մեր աւանդութեան: Առաքեալներէ հիմնուած այս Եկեղեցիներն ալ իրենց հրթին ուրիծ Եկեղեցիներ
հիմնեցին, ինչպէս Հայ առաքելական Եկեղեցին հիմնեց Աղուանից Եկեղեցին: Բայց Առաքելական
Եկեղեցի ըլլալ`կը նշանակէ ո՛չ միայն առաքեալի մը կողմէ հիմնուած ըլլալ, այլ նաեւ առաքեալներուն
վարդապետութեան ու աւանդութիւններուն շարունակութիւնը պահպա-նել: 4. Քրիստոսի Եկեղեցին
սուրբ է: Ս. Հոգիին ներգործումով` Եկեղեցին թէ՛ ինք սուրբ եւ սրբութեան աղբիւր է, թէ՛
իր հաւատացեալները կը սրբացնէ Ս. Խորհուրդներով (Մկրտութիւն, Դրոշմ, Ապաշխարանք, Ս. Հաղորդութիւն,
Հիւանդաց օծում, Կարգ Քահանայութիւն, Պսակ), իր քարոզներով ու խրատներով:
Եկեղեցիին
երեք իշխանութիւնները
Ս. Եկեղեցին իր աստուածային Հիմնադրէն ժեառանգած է երեք
իշխանութիւն. ուսուցանելու, Ս. Խորհուրդները մատակարարելու, հաւատացեալները առաջնորդելու
կամ հովուելու: Եկեղեցիին մէջ սոյն երեք իշխանութիւնները ստացան առաքեալները, իսկ այժմ
անոնց յաջորդ` եպիսկոպոսները: Անոնք պատասխանատուներն են Եկեղեցիին դաւանաբանական ուղղափառութեան:
Անոնց կը մնայ վճռել, թէ նորելուկ վարդապետութիւններէն ո՞ր մէկը ուղիղ է, ո՞ր մէկը շեղած:
Քննարկենք այս երեք իշխանութիւնները:
Ուսուցանել- Քրիստոս իր վարդապետութեան
աւանդը յանձնեց իր առաքեալներուն երբ անոնց յանձնարարեց որ ,երթան աւետարանեն ամբողջ
տիեզերքըե, ուսուցանեն համայն մարդկութեանը: Առաքեալներն ալ այս աւանդը փոխանցեցին իրենց
անմիջական յաջորդներուն, ապա եպիսկոպոսներուն: Եկեղեցին իր այս ուսուցումը կը կատարէ
նախ ընթացիկ միջոցներով, ինչպէս քարոզներով, մամուլով, հրատարակութիւններով, հաղորդամիջոցներով
եւ հաւաքներով: Եկեղեցին ուսուցանելու իր իշխանութիւնը կը գործադրէ նաեւ բացառիկ ու հանդիսաւոր
միջոցներով, այսինքն` հայրապետական կոնդակներով, ազգային ժողովներով, սիւնոդոսներով կամ
տիեզերական համաժողովներով, որոնց ընթացքին առնուած որոշումները պարտադիր կը դառնան նոյն
միութեան անդամ բոլոր Եկեղեցիներուն: Խորհուրդները մատակարարել- Եկեղեցին ունի մարդուս
հոգեւոր կեանքը սնուցող, անոր հոգին սրբացնող յատուկ միջոցներ, որոնք Ս. Հոգիին շնորհքներն
են, որոնք հաւատացեալներուն կը մատակա-րարուին Ս. Խորհուրդներուն միջոցով: Անոնք եօթը
հատ են. Մկրտութիւն, Դրոշմ, Ս. Հաղորդութիւն, ապաշ-խարութիւն, Պսակ, Հիւանդաց օծում,
Կարգ Քահանայութիւն: Այս եօթը սուրբ խորհուրդները կ’օգնեն քրիս-տոնեայ հաւատացեալին անոր
կեանքին զանազան հանգրուաններուն` իր հաւատքը ապրելու, Քրիստոսի պատուիրանները գործադրելու,
իր մանկութենէն մինչեւ մահ: Այս Խորհուրդները մատակարարելու իշխանութիւնը վերապահուած
է եկեղեցական կարգ ունեցողներուն կամ ձեռնադրուած անձերու, որոնք իրենց ձեռնադրութեան
շնորհիւ` մասնակից կը դառնան Ս. Խորհուրդները մատակարարելու` առաքեալներծէն ժառանգած
իշխանութեան: