Krishtlindja, në kryevepra proze: “Plaku orgurmirë” (Emisioni VI)
Vijojmë me rubrikën “Krishtlindja, në kryevepra proze” (Emisioni VI). I kushtohet
fillimeve të kremtimit të Vitit të Ri në trojet tona. Po lexojmë së bashku historinë
e Plakut ogurmirë e të kremtimit të tij, ashtu si kallëxohet në Lumë, marrë nga “Zakone
e doke”, mbledhur nga Atë Donat Kurti ofm:
“Quhej “Plaku ogurmirë”, Plaku i
Vitit të Ri, në disa vise tona veriore, ku që në thellësi të shekujve, nisi tradita
e kremtimit të ditës së parë të Vitit të Ri. E edhe e Natës së fundit të vitit të
vjetër, a “Nata e Plakut ogurmirë”. Ishte ajo festë, që në Gjermani kremtohej si Nata
e Shën Nkollit; në Itali, si Nata e Ujit të Bekuar e pastaj, në mbarë botën, si Nata
e Vitit të Ri. Një burrë shtatlartë, i bëshem e i mençur, vishej si plak, me rrobet
më të mira. Kombëtare, kuptohet. Ngjyroste fytyrën. Vinte mustaqe e vetulla të bardha,
me shtëllunga leshi e bëhej njeri tjetër. Askush nuk mund ta njihte. Plaku kishte
pas vetes një djalosh të pashëm e të bukur, të veshur si nuse. Merrte një bisht lope
e nusen pas vetes e, i prirë nga një tupan, delte e shëtiste nëpër fshat, shtëpi më
shtëpi. Të gjithë ia hapnin portat. Plaku e nusja kërcenin valle të hijshme, rrethuar
nga fshatarët, që rrihnin shuplakat e qeshnin me lot. Pastaj, duke u afruar tek sheket,
qypat e arkat, ku ruheshin ushqimet, u jepej çka të lypnin. Shtëpi më shtëpi, priteshin
me gëzim të madh e s’mbetej njeri pa i mbushur me dhurata. E kështu ata mblidhnin
një mori dhantish e, të ngarkuar me to, ktheheshin në lagjen e e vet. Të nesërmen,
me ndihmë të shokëve, përgatisnin drekën më të begatë të vitit, në të cilën mund të
merrte pjesë kushdo. Edhe shtegtarët e panjohur, që u kishte rënë udha në atë vend,
ku kremtohej festa e madhe. Në mes të fshatit zjenin kazanet me mish, me pilaf, me
hallvë... E, të gjithë së bashku shtroheshin rrethas në sofra, me këngë, llafe , kërcime
e lojë. Si ju duket kjo skenë e lashtë shqiptare e Natës së Plakut ogurmirë, pa
asnjë njeri të vetmuar, asnjë të uritur... Sepse Plaku orgurmirë shpërndante, si
dhuratë, gjithçka që i dhurohej.