Thiên Chúa luôn trung tín và chờ đợi con người hoán cải trở về với Ngài
Khi đọc giáo huấn của các ngôn sứ, chúng ta thấy dân Israel đã thường xuyên bị cám
dỗ phạm tội, phản bội Giavê và tình yêu của Người để chạy theo tôn thờ các tà thần.
Vì thế các ngôn sứ mắng chửi Israel là người vợ ngoại tình bất trung.
Tuy
Israel lăng loàn như thế, nhưng Thiên Chúa vẫn trung thành với các lời đã hứa với
các tổ phụ xưa kia. Người đánh phạt họ, nhưng với mục đích là để họ hối lỗi hoán cải
trở về với Người. Thiên Chúa chỉ chờ cống hiến cho Israel cơ may mới để bắt đầu lại
cuộc tình với Người. Đó là điều ngôn sứ Hosea viết trong chương 2: ”Ta sẽ trừng phạt
nó vì những ngày của Baal, những ngày nó đốt hương thờ kính chúng, những ngày nó đeo
nhẫn, đeo kiềng chạy theo đám tình nhân của nó, còn Ta thì nó nỡ bỏ quên - sấm ngôn
của Giavê. Bởi thế, này Ta sẽ quyến rũ nó, đưa nó vào sa mạc, để cùng nó thổ lộ tâm
tình. Từ nơi đó Ta sẽ trả lại vườn nho của nó, biến thung lũng Akhor thành cửa khẩu
hy vọng. Ở đó nó sẽ đáp lại như buổi thanh xuân, như ngày nó đi lên từ Ai Cập” (Hs
2,15-17). Vì dân Người, Thiên Chúa sẽ thiết lập một giao ước với cả thú vật đồng hoang,
với chim chóc trên trời, với loài bò sát dưới đất, sẽ ban bình an cho xứ sở và cho
họ sống yên hàn. Người cũng sẽ thiết lập hôn ước mới với họ: ”Ta sẽ lập với ngươi
một hôn ước vĩnh cửu, Ta sẽ lập hôn ước với ngươi trong công minh và chính trực, trong
ân tình và xót thương. Ta sẽ lập hôn ước với ngươi trong tín thành, và ngươi sẽ được
biết Giavê” (Hs 2,21-22).
Ngôn sứ Edekiel cũng khẳng định rằng: ”Nhà Israel
sẽ không còn lìa xa Ta nữa, và sẽ không ra ô uế vì tất cả những tội phản bội của chúng.
Chúng sẽ là dân của Ta và Ta sẽ là Thiên Chúa của chúng” (Ed 14,11).
Bởi vì
phạm tội là khước từ tình yêu của Thiên Chúa nên điều kiện để được ơn tha thứ là thái
độ của con người đáp trả lại tình yêu Thiên Chúa, từ bỏ ý muốn độc lập của mình và
chấp nhận để cho Thiên Chúa yêu thương. Nói tắt một lời, là con người phải khước từ
những gì là nỀn tảng của tội lỗi, trong trường hợp của dân Israel là tội ngoại tình
phản bội Thiên Chúa và mọi thứ tội khác trong đó có tội bất công, khai thác bóc lột,
ức hiếp người nghèo, kẻ góa bụa trẻ mồ côi.
Hoán cải là ơn Thiên Chúa ban,
nhưng nó cũng tùy thuộc nơi ý chí hướng thiện và sự cộng tác của con người. Thiên
Chúa là Mục Tử Nhân Lành luôn đi tìm các chiên lạc. Ngài dẫn dưa dân Israel bị đi
đầy trở về quê cha đất tổ của họ: ”Chính Ta sẽ chăm sóc chiên của Ta và thân hành
kiểm điểm... Ta sẽ kéo chúng ra khỏi mọi nơi chúng đã bị tản mác, vào ngày mây đen
mù mịt. Ta sẽ đem chúng ra khỏi các dân, tập hợp chúng lại từ các nước, và đưa chúng
vào đất của chúng. Ta sẽ chăn dắt chúng trên các núi Israel, trong các thung lũng
và tại mọi nơi trong xứ có thể ở được. Ta sẽ chăn dắt chúng trong đồng cỏ tốt tươi,
và chuồng của chúng sẽ ở trên các núi cao Israel. Tại đó chúng sẽ nằm nghỉ trong chuồng
êm ái, sẽ đi ăn trong đồng cỏ mầu mỡ trên núi non Israel. Chính Ta sẽ chăn dắt chiên
của Ta, chính ta sẽ cho chúng nằm nghỉ - sấm ngôn của Giavê. Con nào bị mất, Ta sẽ
đi tìm; con nào đi lạc, Ta sẽ đưa về; con nào bị thương, Ta sẽ băng bó; con nào bệnh
tật, ta sẽ làm cho mạnh; con nào béo mập, con nào khỏe mạnh, Ta sẽ canh chừng. Ta
sẽ theo lẽ chính trực mà chăn dắt chúng” (Ed 34,11-16).
Giavê Thiên Chúa không
chỉ chăn dắt và săn sóc đoàn chiên Israel, nhưng Người còn thay đổi trái tim của họ
nữa, Ngôn sứ Edekiel viết trong chương 36 như sau: ”Bấy giờ Ta sẽ đem các ngươi ra
khỏi các dân tộc, sẽ quy tụ các ngươi lại từ khắp các nước, và sẽ dẫn các ngươi về
đất của các ngươi. Rồi Ta sẽ rảy nước thanh sạch trên các ngươi và các ngươi sẽ nhận
biết chính Ta là Giavê - sấm ngôn của Giavê là Thiên Chúa - khi Ta biểu dương sự thánh
thiện của Ta nơi ngươi ngay trước mắt chúng. Ta sẽ ban tặng các ngươi một qủa tim
mới, sẽ đặt thần khí mới vào lòng các ngươi. Ta sẽ bỏ đi qủa tim bằng đá khỏi thân
mình các ngươi và sẽ ban tặng các ngươi một qủa tim bằng thịt. Chính thần trí của
Ta, Ta sẽ đặt vào lòng các ngươi. Ta sẽ làm cho các ngươi đi theo thánh chỉ, tuân
giữ các phán quyết của Ta và đem ra thi hành.” (Ed 36,24-27).
Cùng với một
con tim mới và một tinh thần mới là những gì Thiên Chúa đã hứa là vùng đất được chúc
phúc và mọi hoa trái của nó: ”Các ngươi sẽ cư ngụ trong đất Ta đã ban cho tổ tiên
các ngươi. Các ngươi sẽ là dân của Ta, Còn Ta, Ta sẽ là Thiên Chúa các ngươi. Ta sẽ
cứu các ngươi khỏi mọi ô uế. Ta sẽ gọi lúa mì tới và cho nó tăng thêm nhiều. Ta sẽ
không để các ngươi phải chịu cảnh đói kém. Ta sẽ cho trái cây và hoa mầu đồng ruộng
tăng lên nhiều, để các ngươi không còn bị ô nhục trước mặt chư dân về nạn đói kém
nữa. Bấy giờ các ngươi sẽ nhớ lại lối sống xấu xa và hành vi bất hảo của các ngươi.
Các ngươhi sẽ khinh tởm chính bản thân mình, vì các tội lỗi và những điều ghê tởm
của các ngươi. Không phải vì các ngươi mà Ta hành động - sấm ngôn của Giavê là Thiên
Chúa - hãy biết rõ như thế. Các ngươi phải lấy làm thẹn thùng xấu hổ về lối sống của
các ngươi, hỡi nhà Israel” (Ed 36,27-32).
Sự tái thiết mà Thiên Chúa ban cho
dân Israel là sự tái thiết toàn diện: trong cuộc sống của tâm hồn, trong tinh thần
và trong cuôc sống ngoài xã hội: ”Vào ngày Ta thanh tẩy các ngươi sạch mọi tội lỗi,
Ta sẽ cho các thành thị có người cư ngụ và các chốn điêu tàn sẽ được tái thiết. Xứ
sở hoang tàn sẽ được cày cấy, sau khi đã là chốn hoang tàn trước mắt mọi người qua
lại. Người ta sẽ nói: ”Đất này mới đây bị tan hoang, nay đã nên như vườn Eden; các
thành thị đổ nát hoang tàn, bị phá hủy, nay trở nên pháo đài có người cư ngụ. Bấy
giờ chư dân còn sống sót ở chung quanh các ngươi sẽ nhận biết chính Ta là Giavê, Đấng
tái thiết những gì bị tàn phá và dựng lại những gì đã bị phá đổ” (Ed 36,33-36).
Tình yêu và lòng thương xót của Thiên Chúa còn đi xa hơn nữa. Người cho Israel ơn
tìm kiếm Người: ”Ta sẽ cho nhà Israel ơn này nữa là được tìm kiếm Ta; Ta sẽ cho chúng
thành một đoàn người đông đảo. Như bầy chiên người ta đưa vào thánh điện, như bầy
chiên ở Giêrusalem vào các dip lễ, các thành thị đổ nát cũng sẽ đầy ắp những đoàn
người như vậy. Bấy giờ người ta sẽ nhận biết chính Ta là Giavê” (Ed 36,37-38).
Sự phục sinh trên đây của dân Israel được ngôn sứ Edekiel miêu tả trong chương 37.
Thiên Chúa chỉ cho ngôn sứ thấy một cánh đồng xương khô và ra lệnh cho ông gọi gió
bốn phương tới. Người sai Thần Khí của Người nhập vào các bộ xương khô ấy, khiến cho
da thịt chúng mọc lên lành lặn và chúng trở thành một đạo binh đông đảo hùng dũng.
Dân Israel than thở: xương cốt họ đã khô, hy vọng của họ đã tiêu tan, họ đã rồi đời,
nhưng Thiên Chúa phán với họ: ”Hỡi dân Ta, này chính Ta mở huyệt cho các ngươi và
đưa các ngươi lên khỏi huyệt và đem các ngươi về đất Irael. Các ngươi sẽ nhận biết
chính Ta là Giavê, khi Ta mở huyệt cho các ngươi và đưa các ngươi lên khỏi huyệt,
hỡi dân ta. Ta sẽ đặt thần khí của Ta vào trong các ngươi và các ngươi sẽ được hồi
sinh. Ta sẽ cho các ngươi định cư trên đất các ngươi. Bấy giờ các ngươi sẽ nhận biết
Ta là Giavê, Ta đã phán và Ta làm” (Ed 37,11-14). Thế rồi cảnh chia rẽ nội bộ cũng
sẽ chấm dứt: hai vương quốc Israel miền bắc và Giuđa miền nam sẽ lại hiệp nhất với
nhau.
Trong chương 31 ngôn sứ Giêrêmia cũng diễn tả cùng sự thay đổi này và
gọi nó là giao ước mới: ”Này sẽ đến những ngày - sấm ngôn của Giavê - Ta sẽ lập với
nhà Israel và nhà Giuda một giao ước mới, không giống như giao ước Ta đã lập với cha
ông chúng, ngày Ta cầm tay dẫn họ ra khỏi đất Ai Cập; chính chúng đã hủy bỏ giao ước
của Ta, mặc dầu Ta là Chúa Tể của chúng - sấm ngôn của Giavê - Nhưng đây là giao ước
Ta sẽ lập với Israel sau những ngày đó - sấm ngôn của Giavê. Ta sẽ ghi vào lòng dạ
chúng, sẽ khắc vào tâm khảm chúng Lề Luật của Ta. Ta sẽ là Thiên Chúa của chúng, còn
chúng sẽ là dân của Ta. Chúng sẽ không còn phải bảo nhau, kẻ này nói với người kia:
”Hãy học cho biết Giavê”, vì hết thảy chúng từ người nhỏ đến người lớn, sẽ biết Ta
- sấm ngôn của Giavê. Ta sẽ tha thứ tội ác cho chúng và không còn nhớ đến lỗi lầm
của chúng nữa” (Gr 31,31-34).
Trong tình yêu và lòng thương xót của Người
Thiên Chúa nhận chịu mọi thiệt thòi và tha thứ hết mọi tội lỗi cho Israel.
Đó cũng là điều Thiên Chúa làm đối với từng người trong gia đình nhân loại qua Đức
Giêsu Kitô. Chúa Giêsu là Mục tử Nhân Lành (Ga 10,1-18). Ngài sẽ cho mọi người thấy
lòng thương xót đó của Thiên Chúa, khi nói với người đàn bị bắt qủa tang phạm tội
ngoại tình: ”Tôi cũng vậy, Tôi không lên án chị đâu! Thôi, chị cứ về đi và từ nay
đừng phạm tội nữa!” (Ga 8,11).