Các mầu nhiệm thương và mầu nhiệm vinh quang của Kinh Mân Côi. Mầu nhiệm của Chúa
Kitô mầu nhiệm của con người
Kinh mân Côi hiện nay giúp tín hữu suy niệm 20 mầu nhiệm trong cuộc đời Chúa Giêsu:
sau năm mầu nhiệm của sự vui và năm mầu nhiệm của sự sáng, là năm mầu nhiệm của sự
thương khó cuộc khổ nạn và cái chết của Chúa Giêsu và năm mầu nhiệm sự mừng của vinh
quang.
Đức Gioan Phaolô II viết trong Tông thư Kinh Mân Côi của Đức Trinh
Nữ Maria: Các Phúc Âm gán cho các mầu nhiệm khổ đau của Chúa Kitô một tầm quan trọng
lớn. Từ luôn mãi lòng đạo đức Kitô, đặc biệt trong Mùa Chay, qua việc đi Đàng Thánh
Giá, đã dừng lại trên các lúc đặc biệt của cuộc Khổ Nạn, bằng cách trực giác được
rằng đây chính là tột đỉnh mạc khải của tình yêu và chính đây là suối nguồn ơn cứu
độ của chúng ta. Kinh Mân Côi lựa chọn vài lúc của cuộc Khổ Nạn, bằng cách thuyết
phục người cầu nguyện dán cái nhìn của con tim vào đó và sống chúng. Như thế lộ trình
suy niệm mở ra với vườn Giệtsêmani, nơi Chúa Kitô sống một lúc đặc biệt lo âu trước
ý muốn của Thiên Chúa Cha, mà sự yếu đuối của xác thịt sẽ bị cám dỗ nổi loạn. Chính
tại nơi này Chúa Giêsu đã đặt để tất cả mọi cám dỗ của nhân loại, và trước tất cả
mọi tội lỗi của loài người, để thưa với Thiên Chúa Cha: ”Không phải theo ý con, mà
là theo ý Cha” (Lc 22,42 và song song).
Tiếng ”xin vâng” này của Người lật
ngược tiếng ”không” trong vườn Địa Đàng. Và sự gắn bó ấy với ý muốn của Thiên Chúa
Cha bắt Người phải trả giá mắc mỏ chừng nào, nổi bật từ các mầu nhiệm theo sau, trong
đó có việc leo lên núi Sọ, bị đánh đòn, bị đội mão gai, chết trên thập giá. Người
đã bị ném vào trong sự khước từ lớn lao nhất: Nầy là người!
Trong sự khước
từ đó không chỉ có tình yêu của Thiêm Chúa được vén mở, mà cũng được vén mở chính
ý nghĩa của con người. Này là người: ai muốn hiểu biết con người, phải biết nhận ra
ý nghĩa, nguồn gốc và sự thành toàn của nó trong Chúa Kitô. Thiên Chúa tự hạ mình
xuống vì tình yêu ”cho tới chết và chết trên thập giá” (Pl 2,8). Các mầu nhiệm thương
đưa tín hữu tới chỗ sống trở lại cái chết của Chúa Giêsu, bằng cách đứng dưới chân
thập giá bên cạnh Mẹ Maria để cùng Mẹ bước sâu vào vực thẳm tình yêu của Thiên Chúa
và cảm nhận được tất cả sức mạnh tái sinh của nó (s. 22)
Việc chiêm ngắm gương
mặt của Chúa Kitô không thể dừng lại ở hình ảnh của Chúa chịu đóng đinh. Người là
Đấng Phục Sinh. Từ luôn mãi Kinh Mân Côi diễn tả ý thức này của đức tin, bằng cách
mời gọi tín hữu đi xa hơn sự tối tăm của cuộc Khổ Nạn, để gắn cái nhìn vào vinh quang
của Chúa Kitô trong sự Phục Sinh và Lên Trời. Khi chiêm ngắm Kinh Mân Côi, Kitô hữu
tái khám phá ra các lý do đức tin của mình (x. 1 Cr 15,14), và sống trở lại niềm vui,
không phải chỉ của những người mà Chúa Kitô đã tự tỏ hiện ra: các Tông Đồ, bà Maria
Madalena, các môn đệ làng Emmaus -, nhưng cả niềm vui của Mẹ Maria, là Đấng đã phải
sống một kinh nghiệm không kém sâu đậm về cuộc sống mới của Người Con được vinh hiển.
Cùng với việc Lên Trời sự vinh quang này đặt để Chúa ở bên hữu Thiên Chúa Cha, và
chính Mẹ cũng sẽ được nâng lên vinh quang này với việc Hồn xác lên Trời, và bởi đặc
ân rất đặc biệt Mẹ đạt trước số phận dành cho tất cả mọi người công chính với sự phục
sinh của thân xác. Sau cùng được đội triều thiên vinh quang - như xuất hiện trong
mầu nhiệm vui cuối cùng - Mẹ rạng ngời như Nữ Vương các Thiên thần và các Thánh, là
việc thực hiện trước và tột đỉnh điều kiện cánh chung của Giáo Hội.
Ở trung
tâm lộ trình vinh quang của Con và của Mẹ, Kinh Mân Côi đặt trong mầu nhiệm thứ ba
lễ Ngũ Tuần cho thấy gương mặt của Giáo Hội như gia đình được quy tụ với Mẹ Maria,
được làm sống trở lại bởi việc đổ tràn đầy Thần Khí, sẵn sàng cho sứ mệnh loan báo
Tin Mừng. Việc chiêm ngắm mầu nhiệm này cũng như các mầu nhiệm vinh quang phải đưa
tín hữu tới chỗ luôn ý thức sinh động hơn về cuộc sống mới của họ trong Chúa Kitô,
bên trong thực tại của Giáo Hội, một cuộc sống mà cảnh Chúa Thánh Thần hiện xuống
là ”hình ảnh” lớn lao. Như thế các mầu nhiệm vinh quang dưỡng nuôi nơi các tín hữu
niềm hy vọng của mục đích cánh chung, mà chúng ta tất cả đều đang bước tới như là
các thành phần của Dân Thiên Chúa lữ hành trong lịch sử. Điều này không thể không
thúc đẩy họ tới một chứng tá can đảm của ”tin vui”, trao ban ý nghĩa cho toàn cuộc
sống của họ. (s. 23).
Từ các mầu nhiệm sang Mầu Nhiệm: con đường của Mẹ Maria.
Các chu kỳ suy niệm mà Kinh Mân Côi đề nghị chắc chắn không được đầy đủ, nhưng nhắc
lại điều nòng cốt, bằng cách dẫn đưa tâm hồn tới chỗ nếm hưởng một sự hiểu biết về
Chúa Kitô; sự hiểu biết ấy liên tục kín múc nơi suối nguồn tinh tuyền của văn bản
tin mừng. Mỗi một đường nét riêng biệt trong cuộc đời Chúa Kitô, như được các thánh
sử kể lại, rạng ngời Mầu Nhiệm vượt qúa mọi sự hiểu biết (x. Ep 3,19). Đó là Mầu Nhiệm
của Ngôi Lời nhập thể, trong đó ”cư ngụ tất cả thiên tính sự tràn đầy một cách xác
thể” (Cl 2,9). Vì thế Sách Giáo Lý của Giáo Hội Công Giáo nhấn mạnh đến thế trên các
mầu nhiệm của Chúa Kitô, bằng cách nhắc lại rằng ”tất cả trong cuộc đời của Đức Giêsu
đều là dấu chỉ Mầu Nhiệm của Người”. Việc ra khơi của Giáo Hội trong Ngàn năm thứ
ba được đo lường trên khả năng của các Kitô hữu ”bước vào trong sự hiểu biết toàn
vẹn mầu nhiệm của Thiên Chúa, nghĩa là của Chúa Kitô, trong đó dấu ẩn tất cả các kho
tàng của sự khôn ngoan và của khoa học” (Cl 2,2-3). Lời cầu mong của thư gửi các tín
hữu Êphêxô được hướng tới từng tín hữu đã được rửa tội: ”Ước chi Chúa Kitô nhờ đức
tin ở trong tim anh em và như thế được đâm rễ và xây dựng trên đức mến, anh em có
thể ... hiểu biết tình yêu của Chúa Kitô vượt mọi sự hiểu biết, để anh em được tràn
đầy tất cả sự toàn vẹn của Thiên Chúa” (Ep 3,17-17).
Kinh Mân Côi phục vụ
lý tưởng này, bằng cách cống hiến ”bí mật” giúp rộng mở một cách dễ dàng hơn cho một
sự hiểu biết sâu xa và lôi cuốn về Chúa Kitô. Chúng ta có thể nói đó là con đường
của Đức Maria. Đó là con đường gương sống của Đức Trinh Nữ thành Nagiarét, là phụ
nữ của đức tin, sự thinh lặng và lắng nghe. Đó vừa là con đường của một lòng sùng
mộ Đức Mẹ được linh hoạt bởi ý thức về tương quan không thể phân rẽ được gắn liền
Chúa Kitô với Mẹ Rất Thánh của Người: các mầu nhiệm của Chúa Kitô, trong một nghĩa
nào đó, cũng là các mầu nhiệm của Mẹ Maria, cả khi Mẹ không bị liên lụy một cách trực
tiếp, vì chính sự kiện Mẹ sống vì Chúa và cho Chúa. Khi khiến cho các lời của thiên
sứ Gabriel và của bà Elidabét trở thành lời của chúng ta, chúng ta cảm thấy được thúc
đẩy luôn tìm kiếm Mẹ Maria một cách mới mẻ, giữa vòng tay và trái tim của Mẹ, “hoa
trái được chúc phúc của lòng Mẹ” (x. Lc 1,42) (s. 24).
Mầu Nhiệm của Chúa
Kitô, mầu nhiệm của con người. Trong chứng tá năm 1978 về Kinh Mân Côi như là lời
kinh được yêu mến nhất của tôi, tôi đã diễn tả một ý niệm mà tôi muốn lập lại. Hồi
đó tôi đã nói rằng lời cầu đơn sơ của Kinh Mân Côi đập nhịp cuộc sống con người.
Dưới ánh sáng các suy tư đã được khai triển cho tới nay về các mầu nhiệm của Chúa
Kitô, thật không khó đào sâu quan hệ nhân chủng học này của Kinh Mân Côi. Một quan
hệ triệt để hơn lúc mới xem ra rất nhiều. Ai chiêm ngưỡng Chúa Kitô bằng cách lần
theo các chặng cuộc sống của Người, thì không thể không nhận được nơi Chúa chân lý
về con người. Đó là khẳng định lớn của Công Đồng Chung Vaticăng II, mà ngay từ đầu
Thông điệp ”Đấng Cứu Độ con người” biết bao lần tôi đã lấy làm đối tượng cho huấn
quyền của tôi: ”Thật ra, mầu nhiệm con người chỉ được thực sự soi sáng trong mầu nhiệm
của Ngôi Lời nhập thể” (GS 22). Kinh Mân Côi giúp rộng mở cho ánh sáng này. Khi bước
theo con đường của Chúa Kitô, trong đó con đường của con người ”được thâu tóm”, vén
mở và cứu chuộc, tín hữu tự đặt mình trước hình ảnh của con người thật. Khi chiêm
ngưỡng việc sinh ra của mình, nó học biết tính cách thánh thiêng của sự sống; khi
nhìn vào thánh Gia Nagiarét, nó học sự thật nguyên thủy của gia đình theo chương trình
của Thiên Chúa; khi lằng nghe Thầy mình trong các mầu nhiệm cuộc sống công khai của
Người, nó kín múc được ánh sáng giúp bước vào trong Nước Chúa; và khi đi theo Người
trên con đường Núi Sọ, nó học biết ý nghĩa của khổ đau cứu rỗi. Sau cùng, khi chiêm
ngưỡng Chúa Kitô và Mẹ Người trong vinh quang, nó trông thấy điểm tới mà mỗi người
trong chúng ta được mời gọi, và để cho mình được Chúa Thánh thần chữa lành và biến
đổi. Như thế, có thể nói rằng mỗi một mầu nhiệm của Kinh Mân Côi, khi được chiêm ngắm
tốt đẹp, đều dãi ánh sáng trên mầu nhiệm của con người.
Đồng thời, nó trở
thành điều tự nhiên, khi đem vào cuộc gặp gỡ này với nhân tính thánh thiện của Đấng
Cứu Chuộc biết bao nhiêu các vấn đề, tấn kích, mệt nhọc và dự án ghi dấu con đường
đời sống chúng ta. ”Hãy trút bỏ cho Chúa sự mệt nhọc của ngươi và Người sẽ cho ngươi
sự trợ giúp” (Tv 55,23). Suy niệm Kinh Mân Côi có nghĩa là trao phó các mệt nhọc của
chúng ta cho con tim xót thương của Chúa Kitô và của Mẹ Người. Hai mươi lăm năm sau,
khi nghĩ tới các thử thách đã không thiếu cả trong việc thực thi sứ vụ Phêrô nữa,
tôi cảm thấy phải nêu bật, hầu như là một lời mời gọi nồng nhiệt gửi tới tất cả mọi
người, để họ cũng lấy đó làm kinh nghiệm riêng: phải, đúng thật là Kinh Mân Côi ”đập
nhịp của cuộc sống nhân loại” để hòa hợp nó với nhịp đập cuộc sống của Thiên Chúa,
trong sự hiệp thông vinh quang của Thiên Chúa Ba Ngôi, là số phận và là ngưỡng vọng
của cuộc sống chúng ta”.