Më 15 mars 1989, në prag të festës së Shën Jozefit, në një nga spitalet e Bronx-it
në Nju-Jork, në moshën 74 vjeçare, nga një sëmundje e gjatë dhe e pashërueshme, kaloi
në jetën e pasosur meshtari shqiptar mons. Zef Oroshi. Ky prift i përkushtuar, tërë
jetën ia kushtoi Zotit e popullit, qe punëtor i palodhur në shërbim të Fesë e të Atdheut.
Me besimtarët katolike të gjithë shqiptarët e detyruar të jetojnë në SHBA si emigrantë,
dom Zef Oroshi ndau me ankthet, dhimbjet, por edhe qëndresën e shpresat. Qe bashkatdhetar
i nderuar i diasporës shqiptare në SHBA, atdhetar e antikomunisti i vendosur, fetari
i përkushtuar në misionin e tij meshtarak. Mbrojti e kultivoi vlerat ungjillore, vlerat
burrnore të bukura shqiptare në demokracinë më të madhe të botës, në shoqërinë e lirë
siç ishte e është ajo amerikane. Dom Zef Oroshi themeloi pra bashkësinë e parë katolike
shqiptare e hapi Kishën katolike “Zonja e Shkodrës” në Nju Jork të SHBA-së. Dom
Zef Oroshi, lindi më 23 nëntor 1912, në vendin ku jeta dhe dielli lindte e perëndonte
në hapësirën krenare të Sarajave të Gjonmarkut të Mirditës, aty ku në oborrin e Kishës
së Abacisë së Oroshit e kaloi fëmijërinë dhe në shkollën e saj e mësoi për herë të
parë abetaren e gjuhës së ëmbël shqipe. Pas mësimeve fillestare, Zef Oroshi vijon
studimet në Seminarin Papnor të Shkodrës. Më 1937 shkon në Romë kuvijon studimet e
larta të filozofisë e të teologjisë pranë Universitetit Papnor ‘Urbaniana’ të “Propaganda
Fides” dhe më 23 mars 1940 shugurohet meshtar dhe kthehet në Shqipëri . Në
Atdhe si meshtar i ri shërbeu si sekretar i Abatit të Mirditës Mons. Frano Gjinit
, po kështu shërbente si meshtar në bashkësinë Kishtare në Ungrej. Me 1951, ndërsa
po kremtonte Meshën Shenjte në Kishën e Ungrejt të Lezhës, njerëz të regjimit komunist,
anti-fetar e anti-shqiptar, hyjnë në Kishë për ta arrestuar, por me ndihmën e besimtarëve
kaloi nga dera e pasme e Kishës dhe u arratis në mal, ku qëndroi tetë muaj në një
dimë të egër. I kërkuar e rrezikuar me jetë kudo nga forcat e sigurimit komunist,
meshtari i guximtar Pagëzoi me dorën e tij fëmijën e fundit në Atdheun e pushtuar
nga komunistët dhe u detyrua të largohej… Po në këtë vit dom Zefi në pyllin e
Molungut në fashatin Berzane, papritmas e duke rrezikuar me jetë, kremtoi Meshën e
Mundimeve të Jezu Krishtit Zot e Shpëtimtar të Dielën e Larit me dafina, për 14 luftëtarët
e lirisë, të cilët kishin vendosur të luftonin deri në pikën e fundit të gjakut kundër
vendosjes së regjimit komunist e ateist në Shqipëri. Pasi detyrohet të ikën nga Vendlindja,
dom Zef Oroshi kalon në Jugosllavi, e këtu në fillim ia regjistrohet për të vazhduar
studimet në Beograd, por më pas kalon në Itali, ku mbaroi doktoratën në teologji e
histori, duke studiuar nga afër veprimtarinë e Kishave katolike në Irlande gjatë shekullit
12-të. Gjatë veprimtarisë së tij meshtarake në Romë dom Zef Oroshi punoi me emigracionin
shqiptar që largohej nga vendlindja për të shpëtuar nga persekutimi i regjimit komunist,
e ndihmoi ata që të pajiseshin me dokumente dhe leje për ato shtete ku ata dëshironin
të shkonin, sipas rregulloreve e ligjeve të kohës në Shtetet demokratike si Italia
e të tjera. Dom Zef Oroshi qe studiues i pasionuar i Biblës, Shkrimit të Shenjtë.
Përktheu në gjuhën shqipe “Katër Ungjijt dhe Punët e Apostujvet” nga Besëlidhja e
Re. Këtë vepër të rëndësishme e tejet të nevojshme për bashkësinë katolike shqiptare,
dom Zef e shkroi, siç pohon në parathënie “ per dobì shpirtnore e morale të lexuesavet,
dhe nji ndihmesë e përvujtë gjuhës shqipe”. Në këtë kryevepër të tij, sikur pohon
në hyrje atë Zef Valentini, dom Zefi në vazhdim me traditën e nisur që me dom Gjon
Buzukun e të tjerë “njij të tillës punë ka dashtun me i u vù, me pregatitjen shkencore
të nevojshme e me njaq ndihmë librash sà duhen, përkthyesi i ynë. Ai (dom Zefi) çështjen
prej anës së vet e preu tue zgjedhun nji gjuhë të përbàme me elementa mjaftë të përdoruna
e të kuptueshme për çdo shqiptàr, veç rrallë e me arsye tue kërkuem ndonji shprehje
të veçantë e cila, por, mund të kuptohet mjaftë lètas, nemose tue mbajtë kontekstin
para sysh. Po shka mà fort na gëzon – në nji kohë si e jona kùr gjithkund kërkohet
rindërtimi i njaj gjuhe të përbashkët, ekumenike, ndër krahina të ndryshme të Kështenimit,
sidomos kùr piqen në nji kòm të vetëm – àsht se ketë përkthim, jo mà pak e ndoshta
dishka mà tepër se përkthimin gegërisht të Kristoforidhit mund ta kuptojë çdo shqiptàr,
gegë a toskë, latin o bizantin, e se prandej ai mundet m’u bà truesë e vegël nierzore
e hyjnore shoqnimi. Përkthimi ka dalë, për sà mund të gjikohet në temel të dijenìs
së soçme të Dhiatës së Ré, i përpikët. Besoj se edhé mjaftë i gjashëm me stilin e
origjinalit”. Në aspektin kishtar e fetar dom Zef Oroshi bashkëpunoi
me të gjithë meshtarët e rregulltarët shqiptarë të diasporës si dom Prenk Ndrevashaj,
edhe ai meshtar i diasporës shqiptare në Detroit të SHBA-së, me françeskanin atë Adrea
Narkaj, me bashkëpunëtorin e ngushtë e ndihmësin, dom Rrok Mirdita, që më 1993 emërohet
kryeipeshkëv i Tiranës. Në fushën atdhetare e kulturore dom Zef Oroshi bashkëpunoi
shumë me shkrimtarin prof. Ernest Koliqin, prof. Karl Gurakuqin, atë Zef Valentinin,
dom Prek Ndrevashen e shumë personalitete tjera. Përveç veprës së përmendur 'Kater
Ungjijt dhe Punet e Apostujve” dom Zef Oroshi përktheu në gjuhën shqipe një doracak
me uratë “Visarthi Shpirtnuer”, “Ungjillin e Shen Mateut” si drejtoi për
shumë vite revistën “Jeta Katolike.” Me ardhjen e tij ne SHBA ne vitin 1962,
pa humbur kohe dom Zef Oroshi nisi punën për afrimin e bashkimin e komunitetit shqiptar
në SHBA e posaçërisht në Nju Jork, duke krijuar së pari Lidhjen Katolike Shqiptare
në Amerike dhe pas shtatë vitesh arriti që Natën e Shenjtë të Krishtlindjes së vitit
1969 me kremtimin e Meshës së Shenjtë të përuronte Kishën e parë katolike shqiptare
në Amerikë, atë të “Zonjës së Shkodrës” . E vërtetë dom Zef Oroshi luftoi shumë
për mbrojtjen dhe organizimin e bashkësisë shqiptare të diasporës pa dallim e pa përjashtim,
pati marrëdhënie vëllazërore me Kishën ortodokse shqiptare të themeluar nga peshkopi
shqiptar Fan Noli, me bashkësinë islame shqiptare të diasporës amerikane e me të gjithë
ata që vepronin për të mirën e kombit shqiptar e për Atdhe.. Më tepër për jetën
dhe veprimtarinë meshtarake e atdhetare të dom Zefi Oroshi, është shkruar një libër
nga Zef Pergega me titullin “Vigan në Krisht e Vatan” 2003.