O Katechizmie w Roku Wiary 3

Poznanie Boga

Możemy poznać Boga jedynie własnymi siłami? Odpowiedź na w ten sposób postawione pytanie może być „tak” lub „nie” w zależności od tego, jak rozumiemy słowo „poznać”. Nie możemy wykazać istnienia Boga na sposób dowodu empirycznego lub matematycznego, który by zmuszał innych do jego przyjęcia, ponieważ Boski Absolut nie może być sprowadzony do jakiegoś systemu pojęć, w ramach którego coś udowadniamy. Z drugiej strony możemy poznać Boga, w tym sensie, że – jak czytamy w 31 numerze Katechizmu – mamy „«spójne i przekonujące argumenty», które pozwalają osiągnąć prawdziwą pewność. Innymi słowy, jedną rzeczą jest, że ktoś, wychodząc od stworzenia, może dojść do poznania Boga Stwórcy, a inną rzeczą, możliwość przekonywującego przekazania takiego poznania drugiej osobie.

Dlatego Katechizm nie tyle mówi o „wykazaniu” istnienia Boga, ale o Jego „poznaniu”. Z tego samego powodu lepiej nazywać różne argumenty „drogami do Boga” niż „udowadnianiem Boga”.

Katechizm odnosi się do Księgi Mądrości, w której znajdujemy mocne słowa: „Głupi już z natury są wszyscy ludzie, którzy nie poznali Boga: z dóbr widzialnych nie zdołali poznać Tego, który jest […]. Bo z wielkości i piękna stworzeń poznaje się przez podobieństwo ich Stwórcę” (13,1-5). Jasno wypowiada się na ten temat także Sobór Watykański I: „Matka Kościół utrzymuje i naucza, że naturalnym światłem ludzkiego rozumu można z rzeczy stworzonych na pewno poznać Boga”.

Zaproszeni przez Katechizm do poznania Boga możemy podjąć pewne duchowe ćwiczenie, które znajdujemy w „Ćwiczeniach Duchowych” Ignacego z Loyoli. Chodzi o to, by „zwrócić uwagę na to, jak Bóg przebywa w stworzeniach: żywiołom daje istnienie, roślinom – życie i rozwój, zwierzętom – czucie, a ludziom – rozum (nr 235). Może zawołamy wtedy razem z psalmistą: Stworzenie głosi chwałę Boga (por. Ps 19,1).

Ks. Dariusz Kowalczyk SJ