“100 пытанняў – 100 адказаў”. Ці ёсць доказы неўваскрасення Езуса?
Вечарам 30 сакавіка
1980 г. ў супрацоўніка іерусалімскага Музея Ракфеллера прафесара Юзэфа Гата зазваніў
тэлефон. “Прафесар, прыязджайце хутчэй, мы наткнуліся на старажытную магілу!”, - паведаміў
голас у слухаўцы. Для навукоўцы гэты выезд быў абавязковым, бо ў Іерусаліме, кожная
археалагічная знаходка павінна быць зафіксавана і задакументавана ў прысутнасці адпаведнага
спецыяліста. Асабліва гэта тычыцца старажытных магіл – артадаксальныя яўрэі патрабуюць,
каб рэшткі памерлых былі перапахаваны, бо іх супакой з’яўляецца сакральным. Прафесар
Гат, запісаў адрас дзе была знойдзена магіла і паабяцаў прыехаць праз 15 хвілін. Ён
узяў з сабой блакнот, маленькі фанарык і ключы ад машыны. Праз некаторы час ён пад’язджаў
да Усходняга Тальпіота – паўднёвага раёна Іерусаліма, дзе яго чакалі некалькі рабочых.
Знойдзеная
імі магіла, як і многія іншыя, знаходзілася ў пячоры. Яе разны франтон сведчыў, што
яна належала мясцовай заможнай сям’і. Калі Гат увайшоў унутр цёмнага памяшчання, ён
не быў асабліва здзіўлены знаходцы. Тут быў пакой квадратнай формы. Уздоўж адной з
яго сценаў цягнулася доўгая лава, на якой традыцыйна намашчалі алеем і закручвалі
ў тканіны целы памерлых. Па баках знаходзіліся шэсць тунеляў у якіх размяшчаліся дзесяць
асарыяў – асаблівых яўрэйскіх пахавальных саргафагаў зробленых з камення. Прафесар
Гат так і запісаў “дзесяць асарыяў, ці дакладней дзевяць, бо адзін з іх быў разбіты”.
Праз
некалькі дзён калегі навукоўцы зрабілі фотаздымкі на месцы знаходкі, а парэшткі памерлых
былі перапахаваны на моглілках. Дзевяць асарыяў былі перавезены ў архіў Музея Ракфеллера.
На пяці з іх былі напісаны імёны памерлых: Марыя з Марыямены; Ехуда, сын Ешуа; Матя;
Ёсэ. Гэта былі вельмі распаўсюджаныя ў старажытнасці імёны і ў іх не было нічога незвычайнага.
Толькі апошні саргафак выклікаў усмешку археолага. На ім было напісана: “Ешуа, сын
Ехасефа” – “Езус, сын Юзэфа”. “Калі гэтыя знаходкі патрапяць у рукі журналістаў з
жоўтай прэсы, для нас наступіць сапраўднае пекла. Для прэсы мяне на працы няма”, -
сказаў прафесар Гат сваёй сакратаршы. Праз некаторы час, аднак, аб знаходцы ўсе забылі.
Але праз 14 гадоў узгадалі журналісты і сцэнарысты. На падставе інфармацыі аб саргафагу
з іменем “Езус, сын Юзэфа” падцверджанай “спецыялістамі”, яны каналы “BBC” i “Discovery
Chanel” знялі некалькі фільмаў і праграм аб альтэрнатыўнай гісторыі жыцця Хрыста –
нібыта Езус быў звычайным чалавекам, які памёр і быў пахаваны, а ніякага уваскрасення
не было – бо археолагі знайшлі яго парэшткі ў саргафагу.
Аб знаходцы стала
шырока вядома дзякуючы “Каталогу яўрэйскіх асарыяў”, апублікаваным Музеем Ракфелера
ў 1994 г. У ім былі змешчаны фотаздымкі і 895 старажытных саргафагаў, 220 з якіх былі
падпісаны. З 160 саргафагаў належалі мужчынам. Сярод іх было 26 з іменем Сымон, 19
- Юзэф, 18 – Іуда, 16 – Лазар, 12 – Ян і 11 – Езус. З 80 жаночых асарыяў 20 належалі
жанчынам з іменем Марыя, 11 – Марта і 8 Саломэ.
Паводле прыблізных статыстычных
дадзеных адносна 80 тыс. жыхароў Іерусаліма магчымасць знайсці “Езуса, сына Юзэфа”
была прыкладна адна з 240. Трэба ўлічваць, што гэтыя дадзеныя грунтуюцца толькі на
тых магілах, якія падпісаны – яны звычайна належалі багатым сем’ям, якіх у Іерусаліме
было толькі каля 50.
Езуса Хрыста на працягу жыцця называлі “Езусам з Назарэта”,
для таго, каб адрозніваць ад Яго цёсак. На таблічцы, якую напісаў Пілат, Ён названы
“Езусам з Назарэта, каралём юдэяў”. У сваім родным горадзе яго называлі “сын цесляра”.
Так было прынята называць людзей у старажытным Ізраэле: на Айчыне – па бацьку, а на
чужыне – па месцы паходжання. Іншыя прыклады: “Іўда Іскарыёт”, “Юзэф Арыматэйскі”,
“Сымон Кірынеец”, “Марыя Магдалена”. Тое, што на магіле знойдзенай у раёне Тальпіот
усе імёны былі падпісаны імем па бацьку сведчыць аб адным: пахаваныя былі жыхарамі
Іерусаліма.
Канешне, для тых, хто больш-менш ведае Новы Запавет вядома, што
Святая Сям’я была беднай: Юзэф быў рамеснікам, ён ахвяроўваў у святыні галубоў, як
рабілі бедныя, а не ягнятаў – як заможныя, а сам паходзіў з Назарэта. Як магла бедная
назарэтская сям’я быць пахаванай у багатай магіле ў Іерусаліме?
Акрамя таго,
немагчымым было б тое, каб вучні Езуса прапаведвалі вечнае жыццё ўслед за Тым, хто
быў пахаваны непадалёк у падпісаным саргафаку. Немагчыма, каб сінедрыён, фарысеі і
ворагі Хрыста не ведалі дзе яго магіла. Немагчыма, каб дзясяць мужчын былі гатовы
аддаць жыццё за гэты падман і казаць, што “быў забіты Творца жыцця, але Бог Яго уваскрасіў
і мы таму сведкі”. Трэба адзначыць, што сведкаў гэтага было нашмат больш.
Аб
тым, што Езус не меў сваёй уласнай магілы вядома таксама з тэкстаў Святога Пісання.
Менавіта таму, яго цела было пахавана ў “новай магіле” члена сінедрыёна Юзэфа Арыматэйскага,
якая знаходзілася на гары Сіон, недалёка ад Галготы. Гэта месца шанавалася хрысціянамі
з самых першых стагоддзяў. У ІІ ст. імператарар Адрыян, каб абразіць хрысціян, пабудаваў
над ім храм Венеры, а на Галгоце ўстанавіў статую паганскай багіні прыгажосці. Гэтыя
пабудовы былі разбураны ў перыяд праўлення імператара Канстанціна. А на іх месцы быў
пабудаваны храм Уваскрасення з Гробам Пана, якія штогод наведваюць тысячы пілігрымаў.
Кожны
год, звычайна перад Пасхай, пераважна ў англасаксонскіх медыя з’яўляюцца фільмы і
перадачы, якія ставяць пад сумнівы боскасць Езуса. Гаворка ідзе пра знойдзеныя магілы
Хрыста, сакрэтныя Евангеллі, рэканструкцыі вобразу Пана, на якіх Ён чамусці нагадвае
раннюю стадыю неандэртальца, а не Сына Божага. Існуе цэлая індустрыя, якая стварае
альтэрнатыўную гісторыю хрысціянства – праект, які мае мала супольнага з рэчаіснасцю
, аднак нягледзячы на гэта расвіваецца насустрач сваёй мэце.
Паводле кнігі
Міхаэля Хэзэмана "Contro la Chiesa" падрыхтаваў Аляксандр Панчанка