Atë Zef Valentini e vlerësimi tij në Shqipëri

Një prej figurave më të shquara kishtare, albanologjike e historike Atë Zef Valentini, jezuit, u dekorua më 8 majin e kaluar, pas vdekjes, me Urdhrin “Gjergj Kastrioti Skënderbeu” nga Presidenti Shqipërisë, Bamir Topi, për kontributin tejet të rëndësishëm si historian, albanolog, teolog, filozof e studiues i shquar. Në ceremoninë e organizuar në Tiranë pranë Presidencës në Tiranë, Kreu i Shtetit Shqiptar theksoi se At Zef Valentini jetoi në një kohë të vështirë për Shqipërinë dhe shqiptarët, përjetoi nga afër të gjitha ngjarjet historike që shoqëruan hedhjen e themeleve të shtetit shqiptar, eksperimentimet me sistemet qeverisëse, përfshirë pushtimet e huaja dhe vendosjen e sistemit komunist. “Me një formim profesional elitar, At Valentini pati një angazhim direkt më se 20-vjeçar në jetën publike e kishtare shqiptare dhe gati 30-vjeçar nga Italia, duke qenë njëherësh një mësues shembullor, studiues i aftë dhe krijues me kontribute të mëdha në dokumentimin e historisë dhe traditës zakonore ende të panjohur sa duhet për Shqipërinë dhe shqiptarët. Ai ishte njëherësh krijues dhe përkthyes, historian dhe filozof, një personalitet fetar dhe publik, albanolog dhe figurë e përmasave të larta akademike. Valentini është themelues e drejtues i “Qendrës Ndërkombëtare të Studimeve Shqiptare” në Universitetin e Palermos, dhe për vite të tëra një nga emrat më të spikatur të mbrojtjes dhe promovimit të kulturës shqiptare në botë”, tha Topi.
Sipas tij, figura e tij nuk u zbeh nga përpjekja e sistemit totalitar për të shuar dhe denigruar atë dhe personalitete të tjera të shquara me veprimtari atdhetare dhe shkencore. Veprat e tij u lanë në hije, ashtu siç regjimi veproi me Fishtën, Koliqin dhe mendimtarë të tjerë të kalibrit të lartë të së njëjtës periudhë. “Në trashëgiminë e tij akademike Zef Valentini ka lënë një numër të madh veprash shkencore, me vlerë të jashtëzakonshme historike dhe politike.
Kërkimet e tij shkencore mbi historinë e hershme shqiptare, historinë e të drejtës zakonore dhe ligjeve të traditës, aktet juridike të periudhës veneciane apo kohës së Skënderbeut, si dhe studime të tjera të avancuara ballkanologjike e bizantine, – janë një pasuri e madhe kombëtare, një kontribut me vlera të rralla, një thesar mendimi e kërkimi për brezat e sotëm, për njohjen më të mirë dhe më profesionale të periudhave të hershme historike të shqiptarëve dhe organizimeve të tyre politike, juridike dhe shoqërore. Kjo krijimtari e bën At Zef Valentinin të veçantë, e dallon atë nga figurat e tjera krijuese të së njëjtës tematikë dhe e bën veprën e tij të denjë për t’u nderuar sot edhe zyrtarisht, me Urdhrin “Gjergj Kastrioti Skënderbeu””, tha Topi. Sipas tij, duke i nderuar këto personalitete ne bëjmë gjysmën e punës, gjysma tjetër kërkon një reflektim shoqëror për t’u dhënë mundësi brezave më të rinj të njohin nga afër trashëgiminë e tyre profesionale, veprat e tyre krijuese.
Në ceremoni, dhënia Urdhrit “Gjergj Kastrioti Skënderbeu” atë Zef Valentinit, iu dorëzua sivëllezërve të tij jezuitë, që sot janë të pranishëm në Shqipëri e vijon misionin që pat ndërpre ai. E një ndër jezuitet e pranishëm më 8 majin e kaluar ishte edh atë Mario Imperatori, Drejtor i Institutit Filozofik e Teologjik pranë Seminarit ndërdioqezan në Shkodër. Ta dëgjojmë intervistën që realizoi dom David Gjugja me të mbi këtë ngjarje kushtuar figurën poliedrike të atë Zef Valentinit.........