Atë Justin Rrota ofm në përvjetorin e lindjesDuke shfletuar kalendarin historik më
17 shkurt, përkujtojmë përvjetorin e lindjes së françeskanit shqiptar Atë Justin
Rrotës. Atë Justin Rrota lindi më 17 shkurt 1889 në Shkodër. Mësimet e para i
mori në Shkodër, kurse ato teologjike në Klagenfurt të Austrisë. Atë Justin Rrota
ishte një ndër françeskanët më të shquar shqiptarë. Kontributi i tij ishte i madh
për studimin e gramatikës shqipe e të historiografisë tonë letrare. Atë Justin Rrota
ishte i pari që më 1929 solli në Shqipëri tri kopje të fotografuara të Mesharit të
don Gjon Buzukut të vitit 1555 nga e vetmja kopje që ruhet në Bibliotekën Apostolike
të Vatikanit. Atë Justin Rrota qe profesor në Troshan dhe pas vitit 1921 në gjimnazin
“Illyricum” në Shkodër. Por meshtari françeskan-profesor u shqua edhe si mësimdhënës
i aftë, studiues i paepur duke botuar artikuj dhe studime shkencore me pseudonimet
Iris, Patër Ndou dhe Viator. Fillimisht shkrimet e para Rrota i botoi në revistat
“Zani i Shna Ndout” dhe “Hylli i Dritës”, të cilat u përkasin disiplinave të gjuhësisë
dhe të letërsisë. Është ndër botuesit e parë të teksteve për shkollat e mesme. Në
vitin 1940, Instituti i Studimeve Shqiptare në Tiranë e zgjedh anëtar të tij në cilësinë
e lëvruesit të gjuhës. Kontributi i Atë Justinit ishte i shumanshëm, posaçërisht
për studimin e gramatikës shqipe, të sintaksës, morfologjisë, të historiografisë
sonë letrare, e në veçanti për njohjen dhe studimin e autorëve tanë të vjetër, si
për Buzukun, Matrangen etj. Siç thamë ai qe i pari që më 1929 solli në Shqipëri tri
kopje të fotografuara të Mesharit të don Gjon Buzukut nga Biblioteka Apostolike e
Vatikanit. Atë Justin Rrota qe rregulltar françeskan tejet i durueshëm, i dashur dhe
i përshpirtshëm, i dhënë mbas punës e uratës, gjithnjë për Fe e Atdhe.
Ja
diçka nga veprat e Justin Rrotës 1.Don Gjon Buzuku (1555), pjesë të zgjedhura
e të komentuara për shkolla të mesme, botuar në Hylli i Dritës VI, pastaj në Shkodër
1930 dhe 1938, në Shkrimtarët Shqipëtarë Tiranë 1941. 2.Ma të para kopje të fotografueme
të Buzukut, Nëndori II, Tiranë 1941, n.3, faqe 76. 3.Hulumtime dhe shënime mbi
Gjon Buzukun, Buletin 3, Tiranë, 1956:173188. 4. Rreth gramatikologjisë shqipe,
Shkodër 1923, 1933. 5.Letratyra shqipe, Shkodër 1925, 1934, 1936, 1944. 6.Analizimi
i rasave t'emnit, Shkodër 1931. 7.Sintaksi i shqypës, Shkodër 1932, 1942, 1944. 8.Për
historinë e alfabetit shqyp, Shkodër 1936, Prishtinë 1968. 9.Don Lukë Matranga,
shkrimtari ma i vjetri i italoshqiptarvet, Shkodër 1931, 1939. 10.Rreth votrës
I, novela shkodrane, Shkodër 1945.
Atë Justin Rrota ka botuar edhe libra të
tjerë me përmbajtje fetare e shpirtërore, si dhe studime të shumta filologjike e gramatikore
në revistat e fletoret e kohës si Hylli i Dritës, Zani i Shna Ndout, Bijat e Zojës
etj me emër të plotë. Në dorëshkrim janë Gjuha e shkrueme shqipe (850 faqe), Monografia
e plotë e gramatikës, leksikologjisë, fonetikës, e morfologjisë në gjuhën shqipe (dorëzuar
Institutit të Gjuhësisë në Tiranë). Studime janë botuar edhe pa emër të tij nga pseudogramatikologët
e kohës. Vdiq dhe u varros në Shkodër më 21 dhjetor 1964.