Thirrja e dhimbshme e Patrikut dhe shqetësimi i Selisë së Shenjtë për gjendjen në
Siri
Në një intervistë dhënë agjensisë kishtare “Asianews”, Patriku melkit i Antiokisë,
i gjithë Lindjes, i Aleksandrisë dhe i Jeruzalemit, Gregori III Laham i bën thirrje
Bashkimit Evropian të mos lejojë që Siria të bëhet peng e lojës për influencë ndërmjet
SHBA-ve dhe Rusisë. Me dhimbje të thellë, të cilën e ka shprehur edhe në Letrën drejtuar
besimtarëve për kohën e Krezhmëve, Patriku i kërkon Evropës të ndërmarrë çdo nismë,
që mund të shmangë luftën civile në vend. Edhe drejtori i Sallës së Shtypit të
Vatikanit, atë Federiko Lombardi nënvizon se Selia e Shenjtë “e ndjek me shqetësim
tragjedinë siriane, karkaterizuar nga dhuna në rritje e nga vështirësia për të gjetur
zgjidhjen”. Ashtu si Gregori III Laham në Letrën për Krezhmët, atë Lombardi thekson
se Papa lutet për viktimat civile e u kërkon të gjithëve të luten për paqen. Benedikti
XVI e pati përmendur Sirinë, që më 9 janar, në fjalimin e mbajtur para Trupit Diplomatik
të akredituar në Selinë e Shenjtë. Por cila është gjendja aktualisht? Për shkak
të kundërshtimit të Rusisë e të Kinës, nuk u arrit marrëveshja për një rezolutë të
Këshillit të Sigurimit të OKB-së kundër dhunës së presidentit sirian Bashar al-Asad,
duke i hapur kështu rrugën intensifikimit të shtypjes së popullsisë. Gjatë 24 orëve
të fundit janë vrarë rreth 120 vetë. Homsi është qyteti më në shënjestër të trupave
qeveritare, të cilat vetëm sot, kanë shkaktuar 40 viktima. Sekretari i përgjithshëm
i OKB-së, Ban Ki-mun lajmëroi se së shpejti do të fillojë një mision i përbashkët
i Kombeve të Bashkuara dhe i Lidhjes Arabe, e cila sot, u kthye me vëzhguesit e saj
në Siri. Ndërkaq, presidenti amerikan Obama kërkon dorëheqjen e Bashar al Asadit,
duke pohuar se kjo “dhunë e shëmtuar” duhet të marrë fund. Gjermania ka larguar katër
diplomatë sirianë. Të dëgjojmë komentin e profesorit italian të historisë së vendeve
islamike në Universitetin e Kalabrisë, Alberto Ventura: Është e qartë se nëse
nuk ka ndërhyrje të jashtme, të fortë e vendimtare, shtypja mund të vazhdojë, megjithëse
nuk besoj se mund të vazhdojë pa fund. Aktualisht, gjendja është mjaft dramatike,
herët a vonë duhet zhbllokuar. Fatkeqësisht, Siria, në ndryshim nga zona të tjera
të botës arabe, ku ka pasur revolta kohët e fundit, nuk ka burime të mëdha territoriale,
që t’i shtyjnë fuqitë e mëdha të ndërhyjnë. Siria është më tepër një vend, ku po zhvillohet
një lojë ndërkombëtare force, protagonistët e së cilës janë Kina dhe Rusia, që nuk
duan të heqin dorë nga roli i arbitrit, kundër SHBA-ve dhe Evropës. Kemi edhe praninë
e protagonistëve më të vegjël, që kërkojnë të jenë gjithnjë e më shumë të pranishëm,
si Irani, por sidomos, Turqia. Në këtë moment, Ankaraja është një aktore e re si nga
pikpamja ekonomike, ashtu edhe nga ajo politike, sepse ka hequr dorë nga aleanca e
saj e vjetër me Izraelin dhe dëshiron të luajë në zonë, rolin që fatkeqësisht, i është
mohuar prej kohe. Turqia ka propozuar një konferencë ndërkombëtare për Sirinë.
Sipas jush, a do të pranohet ky propozim e nëse po, çfarë pasojash mund të ketë? Do
të ishte mirë të pranohej e do të ishte edhe nxitje për politikën aktuale turke, e
cila po tregon se parimet islamike – ato, të cilave u referohet partia aktualisht
në pushtet – dhe garancitë e lirive demokratike mund të bashkëjetojnë në një shtet,
ku respektohet laiciteti. Pra, nga njëra anë, Turqia sheh drejt Evropës, nga
ana tjetër, drejt botës arabe… Eksperimenti turk, i cili pa dyshim, ka dritëhijet
e veta, mund të jetë model i mirë për shumë vende islamike, që përfshihen në revolucionet
e sotme. Ajo që po ndodh në Tunizi, në Egjipt e në Libi, jo gjithnjë na lë të qetë.
Kur ranë regjimet e këtyre vendeve dhe u bënë zgjedhje të lira, pamë se partitë fitimtare
– po mendoj më shumë për partinë e Vëllezërve Myslimanë në Egjipt, se sa për partinë
islamike në Tunizi – nuk japin garanci demokratike, por planifikojnë skenarë, që mund
të bëhen tepër shqetësues, sidomos për bashkësitë e vogla jo myslimane, të pranishme
në këto vende. Bashkëjetesa ka qenë gjithnjë paqësore, sidomos në Egjipt, derisa gjendja
ndërkombëtare nuk zgjoi fondamentalizma e radikalizma, që nganjëherë, kanë sjellë
ndeshje. Revoltat arabe nuk kishin karakter fetar: të krishterë e myslimanë bashkëpunuan
krah për krah për të rrëzuar regjimin e Mubarakut, por menjëherë pas kësaj, nisën
problemet. Pakica e krishterë nuk ndihet më e qetë. Impagjinoni ç’mund të ndodhë në
Siri, ku konfesionet e krishtera dhe pakicat e ndryshme janë të shumta, prandaj mund
të shpërthejë një kaos etnik e fetar i pakontrollueshëm. Në këtë kuptim, ka rëndësi
mesazhi, që po jep Turqia. Presidenti amerikan, Barak Obama i kërkoi homologut
të tij sirian të japë dorëheqjen… Nuk besoj se Asadi mund të frikësohet nga
kjo. Siç e kemi parë e siç ka ndodhur edhe me Gedafin, përgjigjja e tij është se ekziston
një komplot ndërkombëtar, i organizuar nga fuqitë e mëdha perëndimore për të përmbysur
këto regjime. Madje, kërcënon se mund të vijë në fuqi fondamentalizmi islamik… Është
skenari, që e kemi parë në Libi e që na ripropozohet edhe këtu. Sigurisht janë personazhe,
sisteme pushtetore, që nuk bëjnë hap mbrapa para kërcënimeve, pavarësisht se bëhen
nga vende me autoritet, si SHBA-të.