Komisioni i ipeshkvijve evropian kërkon një bashkësi evropiane solidare dhe të ndërgjegjshme
Ekonomia shoqërore e tregut është shumë më tepër se një model i thjeshtë ekonomik,
sepse në të ekzistojnë parimet e lirisë, të drejtësisë dhe të solidaritetit. Kështu
pohoi kardinali Reihnard Marx, kryeipeshkëv i Mynihut, e zëvendës president i Komisionit
të Ipeshkvijve të Bashkësisë Evropiane (Comece), në fjalimin e paraqitjes në Bruksel
të dokumentit “Një bashkësi evropiane bazuar mbi solidaritetin dhe përgjegjësinë”.
“ E rrënjosur në parimet filozofike e juridike të anitetiketit greko-romak dhe të
teologjisë biblike” - tha kardinali gjerman – një modeli i tillë “vendos lidhjen ndërmjet
lirisë së tregut, parimit të drejtësisë dhe urdhrit të dashurisë e të bamirësisë”.
Ja disa nga pikat e patundshme të modelit: veprimi i lirë e falas, që ka një domethënie
të madhe për kohezionin shoqëror. Një konkurrim i shëndosh, “për eliminimin e taksave
dhe të detyrimeve, e këndej të reduktimit të borxhit dhe financimi i shpenzimeve të
përditshme”, pa shtrembërime e pa shpërdorime të tregut. “Politika sociale duhet të
jetë e aftë të garantojë mbrojtjen shoqërore dhe drejtësinë pjesëmarrëse të të gjithë
atyre që kanë nevojë”. Pastaj lypet “një administrim më konkret e më i drejtë i burimeve
natyrore dhe lufta kundër pasojave të ndryshimeve klimaterike, që burojnë nga industria
e paskrupullt. Pra, sipas ipeshkvijve evropianë, “një shoqëri nuk mund të funksionojë
vetëm me drejtësinë që imponohet e që kërkohet të respektohet nga qytetarët, por ka
nevojë edhe për hapësirë solidariteti”, për ndihmën e atyre njerëzve që vërtetë janë
në vështirësi e në krizë jete. Ky dokument i ri i ipeshkvijve evropianë, ka një përmbajtje
vërtetë aktuale për situatën e vështirë e të krizës në të cilën gjendemi sot. Shprehja
“ekonomia sociale e tregut” që përdoret kaq shumë nga politika në Bashkimin Evropian,
vjen sidomos na përvoja gjermane. E sipas ipeshkvijve katolikë, duhet ecur pikërisht
kësaj rruge. Po ekonomia sociale e tregut, sipas ipeshkvijve, nuk mund të reduktohet
vetëm në sferën monetare e atë financiare. Kështu, dokumenti ipeshkvnor dëshiron të
jetë një ndihmë për Bashkimin Evropian, e i referohet – në njërën anë - siç është
duke u zbatuar, lirisë së tregut dhe në anën tjetër kërkon që kjo liri të mos shtrembërohet
apo të manipulohet. Sipas dokumentit kishtar, nuk mund të ketë liri veprimi, nëse
anashkalohet etika, nëse anashkalohen ato vlera të solidaritetit njerëzor që vërtetë
janë themelore për çdo shoqëri. Dokumenti i ipeshkvijve evropian përshkon sfidat e
mëdha, e vënë në plan të parë posaçërisht atë që është zanafilla, themeli, rrënjët
e Bashkimit Evropian: rrënjët greko-romake, por edhe teologjia biblike. Me një fjalë,
dokumenti përshkohet nga tërë ajo kulturë që është thesari ynë, thesari i Evropës
sonë në kuptimin e gjerë. Prandaj, në të kemi traditën biblike dhe mësimet e saj mbi
solidaritetin, kemi mendimin filozofik të traditës greke e të traditës romake; domethënien
dhe vlerën e drejtësisë në shoqëri, që vjen nga tradita romake. Të gjitha aspektet
që përbëjnë njerëzimin e Evropës sonë janë të pranishme në dokument e duhet të vlerësohen,
përndryshe, nëse Bashkimi Evropian vendos ti referohet vetëm monedhës euro apo ndonjë
lloji tjetër të natyrës financiare, nuk mund të ketë rrugëdalje e konkretisht nuk
ka të ardhme. Nëse rikuperohet, kjo traditë humaniste, në kuptimin më të plotë të
fjalës, atëherë vërtetë mund të jetë një ndihmë e madhe për të ardhmen e Evropës e
jo vetëm.