Fjala e Aleksandër Xhuvanit në varrimin e Gjergj Fishtës
Zotnij të ndershëm
Si
vetëtimë u-perhap an’e kand të Shqipnisë lajmi i idhët i vdekjes së poetit t’onë kombëtar
At Fishtës dhe e mahnitun mbetet sot mbarë bota shqiptare, tue kujtue emnin zâmadh
t’auktorit të Lahutës së Malcisë, që ka këndue, si dikur Omeri, burrnin’e besën e
fisit t’onë, që ka ndezë zemrat e Shqiptarëvet, si dikur Tirteu i vjetërsisë.
E
me të drejtë i kanë thanë Fishtës Tirteu i Shqipnisë, se sikurse ai me elegjit’ e
tij ndezi zemrat e Spartanëvet për luftë, njashtû edhe epopeja e Lahutës, odet edhe
elegjit’e Mrrizit të Zanavet e të poezivet të tjera kanë mbjellë në zemër të djelmnisë
s’onë dashunin e pamasë për truellin e të parëvet dhe për gjuhën amtare. Nji këto
dy ideale, atdhedashtënija dhe ruejtja e gjuhës si dritën e synit, lavrimi e përparimi
i saj kanë qenë polat, rreth së cilëvet shtrihej gjithë vepra e çmueshme e Fishtës.
E s’ka kush tjetër veç neve arsimtarëvet që kemi pasë e kemi ndëpër duer edhe ua kemi
mësue nxanësvet poezit’e tij, që e çmon mâ mirë veprën zâmadhe të Fishtës, e cila
si nji far i math dritëdhanës ka ndriçue mendjen e djelmënisë s’onë, si nji Ungjill
shkëndimath morali ka zbutë e ka edukue zemrën e saj.
Nuk ka qenë pra Fishta
për ne vetëm nji poet kombëtar epik, lirik, dramatik e satirik, por edhe nji edukator
i rinisë s’onë. Nuk kanë mësue e shijue nxanësit e shkollavet t’ona vetëm artin e
tij poetik, bukurin’e harmonin’e vargut, rrjedhshmnin’e dlirsin’e stilit e të gjuhës
së tij, që âsht nji thesar i pashterun frazeologjije e leksikologjije të kulluet,
por kanë thithë prej veprës së tij, si nji nektar të hyjnueshëm të bletës attike,
idealet mâ të nalta të njerëzimit: urtinë, burrninë, besën, drejtësinë e dashuninë
për të mirën, të bukurit, të drejtën e të vërtetën. Nuk jam unë, o burra, i premë
sot që të mund të thuri imne për veprën lavdimadhe të At Fishtës. Âsht historija që
ka për të zbukurue faqet e saj me emnin zâmath të tij; âsht letërsija e jonë që do
të mburret për veprat e tij grat-plota e të pavdekshëme; janë Zanat e malevet t’ona,
që ai ua përcillte vallet me lahutën e tij, që kanë me këndue me katrime kumbim-randa
deri te froni i Empirit, veprën e kangatorit zâ-ambël të tyne; âsht djelmënija shqiptare
që ka për t’u-ushqye e për t’u-vaditë me manën hyjnore të tij; së mramit âsht Shqipnija
mbarë, Gegë e Toskë, malsi e qyteta, që do të kujtojnë, deri sa të ndrisë e diellit
rrota, emnin e njenit prej bijvet të mëdhej të saj, që e deshi, e lavdoi dhe e nderoi
për gjithë jetën. Na të gjithë lavdimtarë të veprës së tij, shokë e nxanës të tij,
të pikëlluem e të mallëngjyem thellë, kah kujtojmë veprat e tij, fjalët e ambëla e
plot atdhedashtëni e këshillat e tij, le t’i lutemi Fuqimadhit Perëndi, që t’i caktojë
pranë fronit nji vend të meritueshëm, si në kët dhe, prej kah të vijojë me i lutë
për lumnin e Shqipnisë.
Shkoder 31 dhjetor 1940
Nga Ardian Klosi
ne gazeten SHEKULLI me 14.03.2010