Phỏng vấn Đức Cha Rowan Douglas Williams, Tổng Giám Mục Cantebury
Cách đây 25 năm, Đức Giáo Hoàng Gioan Phaolô II đã triệu tập Ngày liên tôn cầu nguyện
cho hòa bình tại Assisi và mời giới lãnh đạo của các tôn giáo lớn toàn thế giới tham
dự.
Đức Thánh Cha Biển Đức XVI đã tiếp tục con đường đó, và cũng đã mời các
vị lãnh đạo các tôn giáo lớn tụ tập về Assisi ngày 27-10-2011 để lập lại dấn
thân của các tôn giáo trong việc xây dựng hòa bình trên thế giới.
Khoảng 300
vị lãnh đạo đại diện các Giáo Hôi Kitô và các tôn giáo lớn toàn thế giới đã cùng với
Đức Thánh Cha đi trên chuyến xe lửa khởi hành từ nội thành Vaticăng tới Assisi. Tại
Vương cung thánh đường Đức Maria các Thiên Thần, xây trùm trên nhà nguyện Porziuncola,
nơi thánh Phanxicô thành Assisi đã thành lập dòng Phanxicô và qua đời, Đức Thánh Cha
đã cùng các vị cử hành lễ nghi tưởng niệm các cuộc gặp gỡ trước đó, và đào sâu đề
tài của cuộc gặp gỡ lần này là ”Các người hành hương của chân lý, các người hành hương
của hòa bình”.
Nói cho cùng, mỗi một người đều là một người hành hương kiếm
tìm sự thật và sự thiện. Người có tôn giáo luôn luôn bước đi trên con đường tiến về
với Thiên Chúa, từ đó nảy sinh ra khả thể, và còn hơn thế nữa, sự cần thiết nói chuyện
và đối thoại với tất cả mọi người. Trong mức độ cuộc hành hương được sống một cách
chân thực, nó sẽ rộng mở cho cuộc đối thoại với tha nhân, không loại trừ ai, và làm
cho mọi người dấn thân trở thành những người xây dựng hòa bình. Chính vì thế nên ngoài
các vị lãnh đạo, đại diện các tôn giáo lớn, cũng còn có một số nhân vật của thế giới
khoa học và văn hóa được mời tham dự. Tuy không xưng mình là tín hữu của một tôn giáo,
nhưng họ cũng đi tìm kiếm chân lý và ý thức được trách nhiệm chung phải lo cho công
lý và hòa bình trong thế giới này.
Sau bữa ăn trưa thanh đạm, vào ban chiều
Đức Thánh Cha và các vi lãnh đạo tôn giáo đã tham dự chặng cuối cùng của cuộc hành
hương đi bộ từ đền thờ Đức Maria của các Thiên Thần lên đền thờ kính thánh Phanxicô,
nơi có mộ của thánh nhân. Mọi người đã cùng hàng ngàn tín hữu đã tham dự chương trình
cầu nguyện tại quảng trường của đền thờ bên dưới. Trong số các vị lãnh đạo các Giáo
Hội Kitô hiện diện cũng có Đức Cha Rowan Douglas Williams, Tổng Giảm Mục Canterbury,
Giáo chủ Anh giáo.
Sau đây chúng tôi xin gửi tới qúy vị và các bạn một số
nhận định của Đức Cha về ngày liên tôn cầu nguyện cho hòa bình nói trên.
Hỏi: Thưa Đức Tổng Giám Mục Williams, người ta nói rằng
ý tưởng ngày liên tôn cầu nguyện cho hòa bình tại Assisi hồi
năm 1986 đã do một trong những vị tiền nhiệm của Đức Cha
là Đức Tổng Giám Mục Robert Runcie gợi ý cho Đức Giáo Hoàng Gioan
Phaolô II trong chuyến Đức Giáo Hoàng viếng thăm Canterbury hồi
năm 1982, có đúng thế không?
Đáp: Nói thât ra thì
tôi không biết rằng sáng kiến này đã nảy sinh trong cuộc đàm đạo của Đức Tổng Giám
Mục Robert Runcie với Đức Giáo Hoàng Gioan Phaolô II trong chuyến viếng thăm Canterbury
hồi đó. Nhưng sự kiện ngay từ đầu Anh giáo đã tham gia ngày này là điều rất ý nghĩa.
Hỏi: Theo Đức Tổng Giám Mục, ngày liên tôn cầu nguyện cho hòa bình lần
thứ 25 hồi cuồi tháng 10 vừa qua tại Assisi có tầm quan trọng nào?
Đáp: Tôi tin rằng đã không có ai chờ đợi một vài thay đổi phát xuất trực
tiếp từ những cuộc gặp gỡ như vậy. Trong trường cuộc họp tại Assisi cũng thế. Nhưng
nếu không đề nghị các cuộc gặp gỡ như vậy trong bầu khí hiện nay, thì sẽ là một điều
rất tiêu cực. Điều quan trọng nhất là sứ điệp mà cuộc gặp gỡ muốn nói lên: đó là ”chúng
tôi sẵn sàng gặp gỡ nhau, chúng tôi sẵn sàng làm việc chung với nhau”. Và đây là một
trong những điều cho phép các tín hữu kitô, do thái và hồi giáo hội họp với nhau và
đưa ra các tuyên ngôn liên quan tới những gì có thể góp phần cho hòa bình và hòa giải.
Điều này có ảnh hưởng trên tình hình, cả khi đã không có đề tài trực tiếp nào được
đề ra.
Hỏi: Gương sống của thánh Phanxicô thành Assisi gặp
gỡ Sultan hồi giáo có là mô thức quan trọng đối với việc tiến tới với
tín hữu hồi hay không, thưa Đức Cha?
Đáp:
Giai thoại ấy đã được kể lại trước nhiều người. Chẳng hạn mục sư Olav Fykse Tveit,
Tổng Thư Ký Hội Đồng Đại Kết các Giáo Hội Kitô, đã nhắc tới biến cố này trong bài
phát biểu của mình. Nhưng mục sư không phải là người duy nhất.
Nhiều tu sĩ
Phanxicô cũng đã nhắc tới cuộc gặp gỡ này của thánh Phanxicô với Sultan hồi giáo.
Đây là một biến cố biểu tượng cho việc chấp nhận các liều lĩnh vì tình yêu đối với
hòa bình và sự hòa giải, mà thánh Phanxicô và các tu sĩ của dòng đã luôn luôn tận
tụy thăng tiến, và điều này phải được mọi kitô hữu lưu tâm. Cho rằng tương quan giữa
các tín hữu kitô và các tín hữu hồi đang trở thành tồi tệ là điều không đúng. Nhưng
cần phải gia tăng các nỗ lực đối thoại, kể cả với các khynh hướng mà chúng ta coi
là cuồng tín hay bạo lực đi nữa.
Hỏi: Thưa Đức Tổng Giám
Mục Williams, cần phải làm gì để bảo đảm cho các cuộc
gặp gỡ loại này đem lai kết qủa? Đâu là phương thế tốt
nhất giúp đạt được hiệu qủa thích hợp?
Đáp: Cần phải hoạt động trên bình diện địa phương. Cũng có các tài liệu
được Tòa Thánh Vaticăng công bố mới đây, trong đó có tài liệu của Hội Đồng Tòa Thánh
Công Lý và Hòa Bình liên quan tới các thách đố tài chánh trên thế giới. Tài liệu nhấn
mạnh tầm quan trọng cùng nhau làm việc và sự cần thiết của việc làm chứng chung. Nhưng
hoạt động trên bình diên địa phương vẫn luôn luôn là điều ưu tiên trong mọi trường
hợp.
Hỏi: Trong cuộc họp tại Assisi có tình thân hữu mới nào nảy sinh giữa
Anh giáo và các tôn giáo khác, và cả giữa Do thái giáo và Hồi giáo hay không
thưa Đức Cha?
Đáp: Khó mà có thể nói thay cho các
người khác. Tôi đã quan sát các cuộc nói chuyện trong các bữa ăn và tôi thấy rằng
nhiều nhân vật của các tôn giáo rất khác biệt trao đổi với nhau. Thật là điều quan
trọng, khi có cả rabbi David Rosen từ Giêrusalem tới; ông là người đã luôn luôn rất
cởi mở trong các tương quan liên bản vị. Riêng phần tôi, tôi đã củng cố thêm được
một số tình bạn khác. Thật là một vinh dự lớn cho tôi được đi trên cùng chuyến xe
lửa tới Assisi với Đức Thượng Phụ Bartolomaios I và một số các vị lãnh đạo khác, có
thể nói chuyện lâu với các vị, cũng như nói chuyện với Đức Thánh Cha Biển Đức XVI
trong bữa ăn trưa, và nhớ lại tất cả các mối dây nối kết cũng như một số các việc
điều hành và các tổ chức hay hiệp hội như cộng đoàn Bose, cộng đoàn Taizé, cộng đoàn
Thánh Egidio và các thành viên phong trào Tổ Ấm. Tất cả đều là các nhóm mà tôi có
các liên lạc hạnh phúc, và tôi rất thích ở với các nhóm ấy.
Hỏi: Trong
bài phát biểu của ngài tại Assisi, Đức Thánh Cha Biển Đức
XVI đã nhắc tới nạn khủng bố và cuồng tín. Có người cho rằng
những kẻ lèo lái lạm dụng tôn giáo cho các lợi lộc chính trị riêng tư đáng
lý ra phải đến tham dự cuộc gặp gỡ liên tôn cầu nguyện cho hòa
bình tại Assisi. Làm sao để có thể đến với những
người này và đem lại hòa bình, thưa Đức Tổng Giám
Mục Canterbury?
Đáp: Cần phải tìm ra những người có thể
làm cho họ lắng nghe, tôi không nói tới người đi nước đôi, xỏ chân trong hai chiếc
giầy, nhưng nói tới người đáng được tin cậy để khiến cho một loại truyền thông nào
đó có thể thực hiện được. Có các nhân vật như thế, và chắc chắn phương thế tốt nhất
để có thể đến được với họ là các cuộc gặp gỡ quốc tế lớn, được mọi giới truyền thông
chú ý. Nhưng tôi nghĩ câu hỏi mà tất cả chúng ta cần phải trả lời, đó là làm thế nào
để sử dụng các cuộc tiếp xúc kitô, hồi giáo, ấn giáo và bất cứ tôn giáo nào khác của
chúng ta, để tạo ra các liên lạc với những người không tới tham dự, hay không được
mời tham dự, và bảo đảm làm sao để họ không hoàn toàn bị chặt đứt khỏi các khung cảnh
quy chiếu khác, dù họ là những người tự do hay được soi sáng, cuồng tín hay bạo lực,
hay cho dù chúng ta muốn định nghĩa họ thế nào đi nữa.
Hỏi: Thưa
Đức Tổng Giám Mục Williams, người ta đã nói rằng
trong ngày liên tôn cầu nguyện cho hòa bình này tại Assisi, các tín hữu hồi chỉ
được đại diện một cách giảm thiểu, vì các căng thẳng
với Tòa Thánh Vaticăng liên quan tới các tín hữu kitô copte bên Ai Cập,
và cuộc tranh luận do đại học hồi giáo Al Azhar khơi dậy
hồi đầu năm nay, có đúng thế không?
Đáp:
Tôi không chắc là sự kiện này có liên quan tới tình hình tại Ai Cập. Một số các nhân
vật quan trong của Hồi giáo đáng lý ra đã hiện diện tại cuộc gặp gỡ ở Assisi, nhưng
vào phút chót họ đã hủy bỏ việc tham dự. Và đó đã là điều thật đáng tiếc.
Hỏi: Cũng có người lo lắng rằng các tương quan giữa tín
hữu kitô và tín hữu hồi có thể trở thành tồi tệ hơn. Riêng Đức Cha thì
Đức Cha nghĩ sao?
Đáp: Tôi không nghĩ rằng trên bình
diện toàn cầu chúng ta sẽ gặp nguy cơ đó. Tôi đã nói chuyện với các giới chức của
Hội Đồng Tòa Thánh đối thoại liên tôn để tìm hiểu lượng định của các vị liên quan
tới giai đoạn mà chúng ta đang trải qua hiện nay. Thật tình mà nói, tôi tin rằng chúng
ta đang ở trên cùng diểm mà chúng ta đã ở trong qúa khứ. Có lẽ người ta đã tạo ra
một chút ồn ào vậy thôi, còn dấn thân xây dựng các tương quan giữa Kitô giáo và Hồi
giáo vẫn rất là mạnh mẽ, chứ không thuyên giảm.