Më 28 nëntor kalendari kujton shën Teodrën, abateshë
Më 28 nëntor kalendari kujton shën Teodrën, abateshë Ndërmjet shumë shenjtoreve
me emrin Teodora, që do të thotë ‘dhuruar nga Zoti’, spikasin dy shenjtore perandoresha
të Lindjes, Teodora (vdekur në vitin 548) bashkëshorte e perandorit Justinian, dhe
Teodora (vdekur në vitin 867) gruaja e perandorit Teofil, që të dyja të kremtuara
nga kulti i Kishës bizantine. Por sot përkujtohet një Teodorë tjetër, ndoshta-ndoshta
me gjak shqiptar. Është fjala për Teodorën abateshë, për të cilën dimë vetëm aq, sa
shkruan Martiriologu Romak: “E lindur pranë Rozanos, në Kalabri, Shën Teodora,
abateshë, ishte dishepulle e Shën Nilit e mësuese e jetës murgare”. Hamendësojmë
se Shenjtorja mund të ishte me gjak arbëresh, duke u nisur, së pari, nga fakti se
Rozano Kalabro, ku lindi, margaritar i detit Jon, është qytet historik, i pasur me
art e kulturë greko-bizantine, e sidomos, me codex purpureus, ndërmjet të cilëve,
kodiku i lashtë bizantin, që përmban Ungjillin, realizuar në faqe të zbukuruara me
ar e argjend, pa shok në botë. E gjithë kjo kulturë ishte e është karakteristike
edhe për arbëreshët. E më pas, nisemi nga fakti se Shën Nili, abat, që në Martiriologun
Romak figuron me origjinë greke e themelues i Abacisë, të populluar deri më sot me
murgjër arbëreshë, të Grotaferratës, ishte mësues i vërtetë feje pikërisht për arbëreshët
e arbëreshet. E prej këndej, mund të ketë qenë mësues i shenjtërisë edhe për Shenjtoren,
që përkujtoi sot Kisha katolike.