Okruchy Ewangelii: dwudziesta dziewiąta niedziela zwykła

Oddajcie (…) Bogu to, co należy do Boga

Słuchaj:

1. Pytanie o stosunek do władzy świeckiej zachowuje ciągle swoją aktualność. Tam gdzie jest jakaś społeczność, tam potrzebny jest ład i potrzebni są ci, którzy sprawują władzę. Człowiek jednak jest słaby, a władza, nawet niewielka, może go deprawować. Podwładni, gdy zauważają, że są źle traktowani i wykorzystywani, wcześniej czy później, zaczynają się buntować, nie płacić podatków i szukać sposobów obalenia sytemu. Pokazuje nam to wyraźnie historia zarówno naszego kraju jak i innych narodów, które próbują się wyzwolić spod panowania dyktatorów. Ileż tragedii i ofiar przyniosły systemy totalitarne dwudziestego wieku! Ile nadużyć, niesprawiedliwości i przemocy dostrzegamy również dzisiaj w niektórych państwach, które nie liczą się z godnością człowieka i jego prawami!

Ale i w systemach demokratycznych nie brakuje pytań i wątpliwości moralnych. Czy chrześcijanin ma szanować władzę i płacić podatki dla państwa, które popiera aborcję, eutanazję, rozwody i związki homoseksualne? Jak odnosić się w jakimś kraju do rządu, który obiecuje złote góry, a następnie łatwo zapomina o tym i uprawia politykę propagandową, próbując wykazać jak dobrze się żyje jego mieszkańcom?

2. W czasach Jezusa sprawa była równie skomplikowana, bo naród wybrany był pod okupacją rzymską. Płacić uczciwie podatki oznaczało, przynajmniej w jakiejś mierze, uznawać i wspierać okupanta. Faryzeusze zdecydowali zatem wykorzystać ten kontekst i wystawić Jezusa na próbę. Ich zresztą nie tyle interesowało jak mają się zachować w odniesieniu do okupanta, lecz to, jak Jezus rozwiąże kłopotliwą kwestię.

„«Nauczycielu, wiemy, że jesteś prawdomówny i drogi Bożej w prawdzie nauczasz. Na nikim Ci też nie zależy, bo nie oglądasz się na osobę ludzką. Powiedz nam więc, jak Ci się zdaje? Czy wolno płacić podatek Cezarowi, czy nie?» Jezus przejrzał ich przewrotność i rzekł: «Czemu Mnie kusicie, obłudnicy? Pokażcie Mi monetę podatkową». Przynieśli mu denara. On ich zapytał: «Czyj jest ten obraz i napis?» Odpowiedzieli: «Cezara». Wówczas rzekł do nich: «Oddajcie więc Cezarowi to, co należy do Cezara, a Bogu to, co należy do Boga»” (Mt 22,16-21.)

Słuchacze nie spodziewali się tego typu odpowiedzi. Ewangelista dodaje, że po słowach Jezusa, „zmieszali się i zostawiwszy Go, odeszli” (Mt 22,22). Podziwiali pewnie Jego mądrość, bo doskonale wyszedł z zastawionej na Niego pułapki. Jednak wyjaśnienie było ogólne i nie łatwe w konkretnym zastosowaniu.

3. Słowa Chrystusa doczekały się w ciągu wieków wielu komentarzy i wyjaśnień. Chrześcijanie bowiem żyją w określonym systemie społeczno-politycznym, który, jako dzieło ludzkie, nie jest doskonały i ulega zmianom. Jakże jesteśmy wdzięczni Bogu za upadek komunizmu w Polsce i w wielu innych krajach świata, ale czy jesteśmy w pełni usatysfakcjonowani tym porządkiem, który mamy aktualnie?

Wyznawcy Chrystusa, zarówno w przeszłości jak i w czasach obecnych, próbują głosić i realizować idee zgodne z ich wiarą, ale nie zawsze starcza im sił i środków do osiągnięcia celu; nie zawsze też oni sami stają na wysokości zadania.

Św. Ambroży, zabierając głos w tej sprawie, precyzował, że władza pochodzi od Boga, ale jej wykonywanie jest ludzkie. Władza jest potrzebna i nie możemy zaprzeczać wszystkiemu, co niesie ze sobą ludzki porządek społeczno-polityczny. Z drugiej jednak strony, trzeba wykazywać daleko posuniętą ostrożność i krytyczność. Nawet gdyby nam gazety, radia i programy telewizyjne mówiły, że jest bardzo dobrze, że jest duży postęp ekonomiczny i ład w sferze moralnej, a nasza osobista obserwacja prowadziłaby do wniosku, że jest inaczej, trzeba słuchać głosu sumienia. Swoją postawą w życiu codziennym przyczyniamy się do rzeczywistego wzrostu duchowego i ekonomicznego kraju albo go utrudniamy.

Starajmy się więc pracą i osobistym wysiłkiem przyczyniać się do rozwoju narodu, przede wszystkim do szerzenia w nim wiary, prawdy, dobra i sprawiedliwości. Oddając państwu należne powinności, musimy jednak pamiętać przede wszystkim o Bogu i Jego prawach.

ks. Waldemar Turek