2011-07-15 13:24:35

ԷՋ ՄԸ ՀԱՅ ԵՐԱԺՇՏՈՒԹԵՆԷՆ


Հայ Ջութակահարուհի Անահիտ Ցիցիկեան
Հայազգի Անահիտ Ցիցիկեան՝ միջազգային ճանաչման արժանացած առաջին հայ ջութակահարուհին է: Ըլլալով արուեստի գագաթնակէտին հասած մենակատար, որ համերգներով հանդէս եկած է աշխարհի շուրջ 100 քաղաքներու մէջ, միաժամանակ ան շուրջ 40 տարի հանդիսացած է Հայաստանի պետական երաժշտանոցի Փրոֆէսսէօր, եւ լրագրող՝ ունի 300-է աւելի յօդուածներ, ու հեղինակ է թէ' ձայնասփիւռի եւ թէ' հեռուստատեսիլի հաղորդումներու: Անոր հետ մէկտեղ ան ամբողջ կեանքին ընթացքին զբաղած է գիտական գործունէութեամբ, ան վերականգնած և ներկայացուցած է հայկական կատարողական արուեստի համակարգուած պատմութիւնը: Հայազգի մեծ արուեստագէտը՝ Անահիտ Ցիցիկեան իր կեանքի վերջին 20 տարիները նուիրած է, հայկական երաժշտութեան հնագոյն պատմութեան հիմնական հետազօտութիւններուն, ըստ էութեան հիմնելով հայկական երաժշտագիտութեան նոր ուղղութիւն մը` երաժշտական հնագիտութիւնը:
Անահիտ Ցիցիկեան ծնած է 1926-ի՝ օգոստոս 26-ին, Ռուսիոյ Լենինկրատ (այժմ Սան Բետերպուրկ) քաղաքը, ծառայողի ընտանիքի մէջ: Վեց տարեկանէն սկսած է Ջութակ նուագել: Իր ուսուցիչներն էին տաղանդաւոր երաժիշտներ՝ Գրիգորի Գինզբուրգ, իսկ աւելի ուշ` փրօֆ. Լև Ցեյտլինը: Հայրենական Մեծ պատերազմի սկզբը ան տեղափոխուած է Հայաստան: Չնայած որ՝ Անահիտը ստիպուած եղաւ լքել Լենինկրատը 15 տարեկանին, այդ քաղաքը իր դրոշմը թողեց իր ողջ կերպարի ձևաւորման վրայ, թէ' որպէս մարդ, և թէ' որպէս երաժիշտ` կատարողի նուրբ ճաշակն ու անկեղծութիւնը, խնամքով, հոգատար մօտեցումը դէպի պատմական ժառանգութիւնը, մեղմ, յարգալից վերաբերմունքը ընկերներու, պաշտօնակիցներու եւ ուսանողներու հետ:
1946-1950 տարիներուն ուսած է Երևանի պետական երաժշտանոցին մէջ (փրօֆ. ԿարպԴոմբաևի դասարանը), արժանացած Ստալինեան կրթաթոշակի: 1954-ին աւարտած է Մոսկուայի պետական երաժշտութեան հիմնարկը (ղեկ. Կոնստանտին Մոստրաս): Համերգային գործունէութիւնը սկսած է դեռևս դպրոցական տարիներէն, ունեցած մենահամերգներ ու նուագած՝ սիմֆոնիկ նուագախումբի հետ: 1961-էն Հայաստանի Պետական ֆիլհարմոնիայի մենակատար է: Հանդhս եկած է Խորհրդային Միութեան շատ մը քաղաքներու մէջ, նաեւ աշխարհի 27 երկրներու մէջ: Ունի 4 սկաւառակ “Մելոդիա” Համամիութենական ձայնագրման ֆիրմայով։ Հայազգի ջութակահարուհիի նուագացանկին մէջ առանձին տեղ գրաւած էին ժամանակակից հայ երաժշտահաններու ստեղծագործութիւնները: Յաճախ ան կը հանդիսանար այդ ստեղծագործութիւններու համահեղինակը, խմբագիրն ու առաջին կատարողը:
1950 ին սկսած է դասաւանդել Երևանի Պետական երաժշտանոցին մէջ, հիմնած և դասաւանդած 3 նոր նիւթեր. Աղեղնային արուեստի պատմութիւնը, Հայկական կատարողական արուեստի պատմութիւնը և Մանկավարժական փորձուսումը:
Սկսած ուսանողական տարիներէն աշխուժ կերպով զբաղած է գիտահետազօտական գործունէութեամբ մի քանի ասպարէզներու մէջ, ինչպէս. աղեղնային կատարողական արուեստի, գործիքագիտութեան և երաժշտական հնագիտութեան, որու հիմնադիրը հանդիսացած է ան Հայաստանի մէջ: Բազմիցս մասնակցած է միջազգային երաժշտագիտական գիտաժողովներու: Անահիտ Ցիցիկեան կը տիրապետէր 5 լեզուներու, կը դասախօսէր անգլերէն, ֆրանսերէն, գերմաներէն լեզուներով, ունէր շարք մը հրապարակումներ թէ Հայաստանի և թէ արտերկրի մէջ:
Իր ստեղծագործական գործունէութեան ընթացքին Անահիտ Ցիցիկեան ունեցած է 1000-է աւելի համերգներ, իրականացուցած՝ 60 հիմնական ձայնագրութիւններ, հեղինակ է շուրջ 300 յօդուածներու ու զեկուցումներու, ռատիօ և հեռուստահաղորդումներու: Ան անդամ էր շարք մը տեղական և միջազգային կազմակերպութիւններու, յիշենք անոնցմէ. Հայաստանի երաժշտահաններու միութեան, Խորհրդային Միութեան երաժշտական ֆոնտը, Հայաստանի թատերական գործիչներու ընկերութիւնը, Հայաստանի լրագրողներու միութիւնը, Խ.Միութեան կանանց կոմիտէն, Արտասահմանի հետ կապերու հայկական կոմիտէն, Խորհրդային Միութեան Գիտութեան Ակադեմիա, “Համաշխարհային մշակոյթի պատմութեան” խորհուրդը, “Երաժշտական հնագիտութիւն” միջազգային գիտական ընկերակցութիւնը (“World Archaeology”) և այլն…
Անահիտ Ցիցիկեան եղած է Խորհրդային Միութեան Հայաստանի վաստակաւոր արուեստագիտուհի 1967-ին, արուեստագիտութեան թեկնածու 1970-ին, ու փրօֆէսսէօր 1982-ին: Հայազգի տաղանդաւոր արուեստագիտուհի Անահիտ Ցիցիկեան մահացած է Երևանի մէջ 2 մայիս 1999-ին ։








All the contents on this site are copyrighted ©.