Życiorys Sługi Bożej Matki Zofii z Maciejowskich Czeskiej
Jest postacią wyjątkową w dziejach polskiego życia zakonnego i szkolnictwa. Żyła w
czasach, kiedy oświata dziewcząt nie była czymś powszechnym, tym bardziej w wypadku
ubogich.
Urodziła się w roku 1584. Jej rodzice Mateusz Maciejowski i Katarzyna
z domu Lubowiecka należeli do średniozamożnej szlachty małopolskiej. Posiadali dobra
w okolicach Krakowa. Posiadali także dwie kamienice przy ul. Szpitalnej w Krakowie.
Doczekali się licznego potomstwa. Pięciu synów i czterech córek. Wychowali je w religijnej
atmosferze. Zofia była trzecim w kolejności dzieckiem. W 16. roku życia została wydana
za mąż za Jana Czeskiego, dziedzica miejscowości Czechy koło Słomnik. Po sześciu latach
małżeństwa Zofia została bezdzietną wdową. Pomimo młodego wieku, urody, zamożności
oraz starań o jej rękę, nie wyszła po raz drugi za mąż. Dalsze swe życie poświęciła
pełnieniu dzieł miłosierdzia, świadomie włączając się po Soborze Trydenckim w nurt
odnowy życia religijnego w Polsce poprzez dzieło kształcenia i wychowywania młodych
pokoleń. Czasy, w jakich przyszło jej żyć były trudne. Był to okres wojen, epidemii,
powodzi, nieurodzajów, głodu a tym samym dużej śmiertelności ludzi. Pozostawały osierocone
dzieci, często bez opieki i środków do życia. Zofia Czeska postanowiła zająć się dziewczętami
zwłaszcza osieroconymi i pochodzącymi z ubogich rodzin. Otworzyła dla nich swój dom
przy ul. Szpitalnej w Krakowie, w którym mogły nie tylko zamieszkać i otrzymać opiekę,
ale także uczyć się. W budynku tym zorganizowała w latach 1621-1627 szkołę wraz z
internatem i nazwała to miejsce Domem Panieńskim Ofiarowania Najświętszej Maryi Panny.
Była to pierwsza w Polsce formalnie zorganizowana szkoła dla dziewcząt, posiadająca
odpowiednie struktury organizacyjne, gdyż w tych czasach do szkół uczęszczali tylko
chłopcy. Natomiast istniejące przy niektórych klasztorach żeńskich wychowanie i nauczanie
dziewcząt miało charakter niewielkich prywatnych pensji dostępnych dla zamożniejszych
rodzin. Zorganizowany przez Zofię Czeską Instytut zatwierdził biskup krakowski Marcin
Szyszkowski 31 maja 1627 r., a następnie potwierdził go w imieniu Stolicy Apostolskiej
nuncjusz Honorat Visconti 24 maja 1633 r. Instytut zyskał aprobatę także króla Władysława
IV dnia 30 czerwca 1633 r.
Chcąc zapewnić trwałość swemu dziełu Zofia Czeska
założyła nowe na ziemiach polskich zgromadzenie zakonne Sióstr Ofiarowania Najświętszej
Maryi Panny, popularnie zwane prezentkami, od łacińskiego słowa „praesentatio” – ofiarowanie.
Matka Zofia wybrała Maryję w tajemnicy Ofiarowania za Patronkę swego dzieła oraz wzór
najdoskonalszego oddania się Bogu. Według przekazów apokryficznych Maryja jako dziecko
została przez rodziców przedstawiona w świątyni i ofiarowana Bogu. Liturgiczne wspomnienie
tego wydarzenia Kościół obchodzi 21 listopada. Jest to święto patronalne Zgromadzenia
Sióstr Prezentek.
Matka Zofia Czeska zmarła w opinii świętości w wieku 66
lat dnia 1 kwietnia 1650 r. Została pochowana w kościele Mariackim w Krakowie, gdzie
do dziś spoczywają jej doczesne szczątki. Natomiast czaszka przechowywana jest w bocznej
kaplicy kościoła św. Jana Sióstr Prezentek w Krakowie.
Dzieło Matki Zofii Czeskiej
trwa do dziś. Kontynuują je siostry prezentki – jej duchowe córki. Prowadzą dwa gimnazja,
dwa licea i dwa internaty w Krakowie i Rzeszowie, a także 4 przedszkola, dom dziecka,
zajmują się dziećmi specjalnej troski. W kilkunastu miejscowościach w Polsce prowadzą
w szkołach katechizację a także zaangażowane są w prace parafii głównie jako zakrystianki.
Podejmują również wszelkie inne prace zgodne z charyzmatem Zgromadzenia. Posługują
także Ojcu Świętemu w Watykanie, pracują w Rzymie i na Ukrainie.