Phỏng vấn đan sĩ Jean Pierre Schumacher, về cái chết của 7 tu sĩ Trapist tại
Tibhirine bên Algeria cách đây 15 năm (2/2)
Cách đây 15 năm ngày 21-5-1996
bẩy đan sĩ dòng Trapist của đan viện Tibhirine bên Algeria đã bị bắt cóc và bị sát
hại. Đã chỉ có hai tu sĩ thoát chết, trong đó có cha Amédée và thầy Jean Pierre Schumacher,
vì Nhóm Hồi võ trang Algerie tưởng trong tu viên chỉ có từng ấy người. Cuộc sống và
cái chết của cha Christian de Chergé Bề trên đan viện và 6 tu sĩ khác đã được đạo
diễn Xavier Beauvois quay thành phim tựa đề ”Các người của Thiên Chúa”. Cuốn phim
đã được giải thưởng điện ảnh Cesar là một loại Oscar điện ảnh của Pháp, và đã là phim
đem lại nhiều tiền lời nhất năm 2010. Chi phí đóng phim là 100 triệu Euros, nhưng
khi trình chiếu đã thu được 229 triệu Euros.
Sau đây chúng tôi xin gửi tới
qúy vị và các bạn phần hai của bài phỏng vấn thầy Jean Pierre Schumacher về cái chết
của 7 đan sĩ Tibhirine.
Hỏi: Thưa thầy Schumacher, chuyện
gì đã xảy ra vào chiều ngày 7 tu sĩ bị bắt cóc tại đan viện
Tibhirine bên Algeria?
Đáp: Vào chiều hôm đó tôi ở trong phòng
giữ cửa đan viện. Vào khoảng một giờ đêm tôi thức giấc, vì nghe tiếng nói ồn ào trước
cửa chính, vì toán bắc cóc đã vào bên trong. Tôi lại gần cửa sổ và nhìn thấy một người
trong bọn họ đi thẳng lại phòng của thầy Luc. Nhưng đây là điều bất thường, vì khi
họ muốn tìm bác sĩ, thì họ gọi cửa bên ngoài. Và tôi nghe tiếng cha Christian hỏi:
”Ai là trưởng nhóm?” Tôi tự nhủ cha đã thấy họ trước tôi và đã mở cửa cho họ để cho
họ những gì họ muốn. Chừng 15 phút sau tôi nghe tiếng cánh cửa quay ra đường đóng
lại và tôi nghĩ là nhóm người đó đã đi. Một chút sau đó cha Amédée gõ cửa phòng và
nói với tôi: ”Các tu sĩ đã bị họ bắt cóc rồi”. Chắc là họ đã đi ra cửa phía sau tu
viện, bởi nếu không thì tôi đã trông thấy các vị.
Hỏi: Khi ấy thầy cảm
thấy gì?
Đáp: Câu hỏi tôi đặt ra ngay lúc đó là nếu tôi đã nghe
và trông thấy các tu sĩ đi ra thì tôi sẽ làm gì? Ở lại hay chạy theo và cùng đi với
họ? Tôi vẫn chưa có câu trả lời. Nếu đã xảy ra như thế thì thật không dễ mà quyết
định. Nhưng tôi đã có cảm tưởng là mình sẽ chạy theo.
Cha Amédée nói với tôi
rằng họ sẽ không giết các tu sĩ đâu, bởi vì nếu muốn họ đã có thể làm ngay lập tức.
Ban đêm rất khó di chuyển trên núi và bởi vì có một trạm kiểm soát trên đồi gần đó.
Ngoài ra, tu huynh Luc đã 82 tuổi và một tu huynh khác vừa mới được thông tim 6 lần
ở nhà thương về. Đi bộ với những người như thế chắc chắn là không dễ dàng. Chúng tôi
đã nghĩ là họ dùng các vị cho một chuyện gì đó. Trong khi chờ đợi chúng tôi cảm thấy
mình hoàn toàn cô đơn. Thế là cộng đoàn tan rã. Chúng tôi đã hy vọng là nhóm bắt cóc
mau chóng trả tự do cho các tu sĩ, bởi vì nếu họ không trở về thì cuộc sống đan viện
coi như chấm dứt.
Hỏi: Các kẻ bắt cóc có phải thuộc nhóm hồi vũ trang Algeria
GIA hay không?
Đáp: Người giữ cổng đan viên đã kể cho tôi nghe
rằng trước hết họ đã gặp ông và nói rằng họ muốn gặp bác sĩ, lấy cớ là họ có hai người
bị thương nặng. Ông ta trả lời rằng các tu sĩ cấm ông ta không được canh cổng đan
viện ban đêm. Và đây là điều thật, để tránh các vấn đề cho gia đình ông ta và cho
chính ông, trong trường hợp xảy ra chuyện không may, như có vụ tấn công đan viện chẳng
hạn... Nhưng nhóm người đó đã năn nỉ. Khi đó ông gác cổng mới ra khỏi mhà ở sân trước
để đến đan viện, nhưng ông đụng một nhóm đã ở bên trong sân rồi. Khi đến trước cửa
lớn ông gặp môt toán khác nữa đã bắt giữ cha Christian. Khi đó cha Christian mới hỏi
ai là người chỉ huy. Một trong những kẻ bắt cóc chỉ vào người đầm đầu và nói: ”ông
này là người chỉ huy, hãy vâng lời ông ta”. Một người khác hỏi ông gác cổng: ”Họ là
7 người phải không?” Ông gác cổng trả lời: ”Ông nói đúng”. Nhưng thật ra chúng tôi
là 9 người tất cả. Chắc chính nhờ thế mà tôi và cha Amédé đã không bị bắt. Vì sau
khi bắt 7 vị họ không lục soát toàn đan viện nữa.
Hỏi: Nhưng riêng
thầy, thì thầy nghĩ sao? Đó đã là quân đội hay
lực lượng GIA?
Đáp: Chúng tôi chỉ biết điều đã xảy
ra cho đan viện. Còn lại chúng tôi cũng thắc mắc như tất cả mọi người. Cuộc điều tra
vẫn tiếp tục. Người canh cổng đan viện đã kể với tôi rằng khi họ đi xuống, thì một
người trong bọn nói với một người khác: ”Hãy đi tìm một cái dây, nó sẽ thấy ai là
tổ chức GIA, bởi vì họ muốn cắt cổ ông ta, nhưng ông đã thoát được.
Hỏi:
Sau nhiều năm như vậy mà người ta đã không
tìm ra lý do của vụ bắt cóc hay sao thưa thầy?
Đáp:
Không ai thấy rõ lý do. Trong một thông cáo phổ biến trên đài phát thánh Medi I, lực
lượng GIA đã đưa ra lý do như sau: ”Người dân theo đạo, khi tiếp xúc với các tu sĩ
này, bởi vì họ có các liên lạc và đã ra khỏi đan viện, mà đáng lý ra họ đã không được
phép làm như vây. Họ đáng chết. Chúng tôi có quyền xử tử họ”. Đấy là một trong các
lý do. Chính những người hồi cuồng tín đã nói điều đó. Sau đó có các lý do khác đã
được thêm vào, nhưng là các giả thuyết, trong khi chờ đợi phán quyết của thẩm phán
điều tra vụ bắt cóc và sát hại các tu sĩ.
Hỏi: Thầy đã sống
cái bí ẩn này như thế nào?
Đáp: Chúng tôi muốn biết
ai đã giết các đan sĩ, và xác họ đã được chôn cất ở đâu. Chúng tôi muốn biết điều
đó, nhưng mọi sự ở đây đều ban bình. Nó không thay đổi gì đối với cái chết của các
người anh em của chúng tôi. Các vị đã chết vì các lý do mà các vị đã lựa chọn ở lại.
Các vị đã sẵn sàng hiến mạng sống cho việc này.
Hỏi: Có thể hy vọng coi
cái chết của các vị là cái chết tử đạo không? thưa thầy
Schumacher?
Đáp: Một vài người đã làm, nhưng đây không phải là
tâm tình của chúng tôi. Chúng tôi đã không ước mong như vậy, và chúng tôi cũng không
sống tại đó cho điều này. Chúng tôi đã ở trong bàn tay của Thiên Chúa. Chính vì thế
mà khi sống tình trạng tâm hồn đó, các anh em của chúng tôi đã chết. Tôi phải thừa
nhận và nói rằng chúng tôi đã không bị chấn động một cách thái qúa. Dĩ nhiên, biến
cố này để lại dấu vết, nó gây ra đau đớn... Nhưng người ta biết tại sao. Chúng tôi
tất cả đã sẵn sàng cho điều này! Cuộc sống chỉ là một cuộc vượt qua, trong một cách
thế này hay cách thế khác nó chấm dứt. Sau đó chúng ta đi đến với Chúa.
Hỏi: Cuốn phim của nhà đạo diễn Xavier Beauvois đã được
linh hứng bởi sự hy sinh của các tu sĩ, có thể là men hòa giải giữa các tín hữu kitô
và các tín hữu hồi không, thưa thầy?
Đáp: Chắc chắn
rồi. Gương của các tu sĩ, trong tương quan của họ với người hồi giáo, cho thấy người
ta có thể trở thành anh em thật sự với nhau, một cách sâu đậm, chứ không phải chỉ
là điều hời hợt bề ngoài. Một cách sâu đậm trước mặt Thiên Chúa. Một vài người đã
sống điều này. Và đây không phải là chuyện hiếm. Khi các tín hữu kitô trông thấy họ,
họ nhận ra rằng các tín hữu hồi cũng là người như các người khác. Một vài người rất
tốt: người ta nhận ra các giá trị của sự tiếp đón, lịch thiệp, và ân cần. Cũng như
các giá trị của sự hiệp nhất với Thiên Chúa, của lời cầu nguyện hàng ngày. Các tín
hữu hồi có các tương quan với Thiên Chúa đôi khi rất gây ngạc nhiên, và họ là các
gương mẫu đích thật đối với các tín hữu kitô chúng ta. Có một người hồi bạn của cha
Christian, đã hy sinh mạng sống cho cha, nói với cha rằng: người kitô không biết cầu
nguyện... Họ có lòng bác ái, họ rất có tinh thần phục vụ, nhưng cha không thấy họ
cầu nguyện bao giờ. Nhiều tín hữu kitô có thể hiểu được anh ta.
Hỏi: Thầy
có cảm thấy sự thù ghèt hay cay đắng sau vụ sát hại 7 tu sĩ của
đan viện Tibhirine không? Và thầy giải thích thái độ đối
nghịch của vài người hồi đối với các kitô hữu như
thế nào?
Đáp: Không. Tôi không có các tâm tình ấy. Các thái
độ cứng cỏi ấy đến từ những người hồi cuồng tín. Còn các người hồi đích thực thì nói:
chúng tôi không phải như vậy. Họ xấu hổ vì những gì đã xảy ra cho 7 tu sĩ của đan
viện. Đó không phải là tôn giáo. Đàng khác, người ta đã không biết chúng tôi đủ. Người
ta nhận thức chúng tôi qua những kẻ bạo lực và điều này tạo ra một khuynh hướng co
cụm trong những người giống nhau và sợ hãi các giao tiếp. Giải pháp cho vấn đề đó
là phải vun trồng tình bạn, cả khi có nguy cơ bị lừa đi nữa.
Hỏi: Bị lừa
sao?
Đáp: Vâng. Có người nói tới sự trao đổi hai chiều, nhưng người
ta thấy ít hay không thấy gì xảy ra cả: tại các nước tây âu các tín hữu hồi được phép
xây đền thờ, trong khi tại các nước hồi giáo các kitô hữu không được phép xây nhà
thờ...
Hỏi: Người ta hay tố cáo các kitô hữu là ”khù khờ”
trước người hồi. Thầy có đồng ý không?
Đáp: Đây không phải là vấn đề. Chúng tôi gặp nguy cơ vì trung thành với đức tin.
Phúc Âm có viết: ”Các con hãy yêu thương nhau như Thầy đã yêu thương các con”. Rất
thường khi chúng ta bị thiệt thòi. Cần phải nhớ điều đó. Nhưng cũng xảy ra là có phản
ứng. Và khi xảy ra như vậy, thì đó là tương tác hai chiều, và việc thừa nhận nhau
có thể dẫn đi xa lắm.