Cha Pierre Ruquoy, người Bỉ, là Linh Mục Thừa Sai dòng Khiết Tâm Đức Mẹ MARIA
(Các Cha Scheut). Cha trông coi một giáo xứ ở Mulungushi Agro bên Cộng Hòa
Zambia thuộc đại lục Phi Châu. Nơi đây Cha tiếp nhận 41 trẻ mồ côi cả trai
lẫn gái và hai cụ già. Xin nhường lời cho Cha Pierre Ruquoy.
Vào thời kỳ làm
việc truyền giáo bên Tamayo ở miền Tây Nam Cộng Hòa Dominicana tôi có thói quen đến
dùng bữa tối mỗi Chúa Nhật nơi nhà một gia đình giáo dân. Đối với tôi đây là cách
thức tốt nhất để hiểu biết trực tiếp và tạo mối quan hệ thật gần với con chiên bổn
đạo và chia sẻ một khoảnh khắc quan trọng của cuộc sống.
Thế nhưng, điều không
may là phần lớn các Chúa Nhật ấy tôi thường ngồi một mình nơi phòng ăn trước mâm cơm
và nồi xúp trong khi toàn gia đình chủ nhà ngồi ăn nơi nhà bếp. Tôi hiểu ngay sau
đó rằng, theo phong tục dân Dominicana thì khi một người khách đến nhà ai, người ta
thường để khách ngồi ăn một mình hầu người khách cảm thấy thoải mái dùng hết thức
ăn dọn sẵn trên bàn. Tôi không dễ dầu gì chấp nhận phong tục này! Bởi vì, đối với
tôi, bữa ăn luôn luôn chia sẻ với người khác và ăn uống diễn tả một sinh hoạt cộng
đoàn quan trọng nhất.
Bây giờ ở Zambia này, tôi lại rơi vào cùng hiện tượng.
Cũng giống như bên Cộng Hòa Dominicana, toàn gia đình không có thói quen ngồi chung
một bàn để ăn: người cha ngồi dùng bữa với khách nơi phòng ăn trong khi con cái và
người mẹ ngồi ăn dưới cái chòi dùng làm nhà bếp.
Nhà xứ của chúng tôi hiện
có 45 người: 41 trẻ mồ côi trai và gái, 2 cụ già đơn côi, một nhà giáo dục và tôi.
Theo phong tục ở đây thì tôi phải dùng bữa nơi phòng ăn với Amos - nhà giáo dục -
và hai cụ già trong khi các trẻ mồ côi phải ăn sau chúng tôi.
Dĩ nhiên ngay
từ đầu tôi quyết liệt phá đổ phong tục này. Tôi nhấn mạnh đến sự kiện chúng tôi phải
quây quần bên nhau cùng một bàn ăn để dùng ba bữa sáng-trưa-tối. Một đặc điểm nơi
Phi Châu này là bàn ăn của chúng tôi không có đĩa muỗng nĩa gì hết! Chỉ vỏn vẹn một
mâm thức ăn to tướng đặt giữa bàn ăn. Mọi người cùng dùng tay để bóc thức ăn. Khi
thức ăn là nồi bột bắp thì người ta thấy chi chít các bàn tay như bắt nhau!!!
Ban đầu khi tôi mới áp dụng phong tục này, các trẻ mồ côi tỏ ra ngạc nhiên và ngại
ngùng lúng túng. Chúng rụt rè lo ngại lắm-lét nhìn tôi và giữ thinh lặng suốt bữa
ăn. Dần dần chúng tự nhiên và dạn dĩ hơn. Các bữa ăn trở thành dịp tốt để trao đổi
các vấn đề, chia sẻ niềm vui và các khám phá mới lạ. Dĩ nhiên khách nào đến nhà xứ
chúng tôi cũng đều ngạc nhiên khi thấy đoàn ngũ đông đảo các trẻ mồ côi quây quần
bên tôi để chia sẻ cùng một mâm thức ăn. Và người khách bắt buộc làm y như chúng tôi.
Bữa ăn là suối nguồn sự sống. Ăn cùng một mâm diễn tả tình hiệp nhất sâu đậm và mối
dây huynh đệ chân thành. Khi đọc Phúc Âm theo thánh Luca các tín hữu Công Giáo nhận
ra ngay rằng việc tham dự vào các bữa ăn diễn tả một trong các sinh hoạt đáng chú
ý của Đức Chúa GIÊSU khi Ngài công khai hoạt động tông đồ và rao giảng Tin Mừng. Trong
Phúc Âm theo thánh Luca người ta thấy Đức Chúa GIÊSU dùng bữa 10 lần. Các bữa ăn tạo
thành các cột trụ cho cuốn Phúc Âm và luôn luôn diễn tả một khía cạnh chính yếu của
bí tích Thánh Thể - bữa ăn tuyệt hảo nhất - bữa tiệc ly mà THIÊN CHÚA dâng hiến mạng
sống cho đoàn con.
Để có thể lĩnh hội hình ảnh toàn vẹn về bí tích Thánh Thể
trong Phúc Âm theo thánh Luca, chúng ta phải học hỏi từng bữa ăn của Đức Chúa GIÊSU.
Chẳng hạn, bữa ăn đầu tiên Ngài dùng là bữa tiệc nơi nhà ông Lêvi, người thu thuế
(Luca 5,27-39). Trình thuật Tin Mừng làm nổi bật tầm quan trọng của việc đi theo Đức
Chúa GIÊSU. Bữa tiệc chia sẻ với Lêvi nơi nhà của ông cũng là một trình thuật Thánh
Thể. Nó nhấn mạnh rằng tham dự chân thành vào bữa tiệc cuối cùng của Đức Chúa GIÊSU
đòi hỏi việc hoán cải tâm lòng của mọi thực khách.
Thánh Thể kêu mời người
tội lỗi, nghĩa là mời gọi hết mọi người. Tất cả chúng ta được kêu gọi phải hoán cải,
phải thay đổi tâm lòng, đổi mới lối sống. Thánh Thể đòi hòi một lối sống mới phát
sinh từ mối hiệp thông và tình liên đới với Đức Chúa GIÊSU vây quanh cùng một bàn
ăn. Thế nhưng Phúc Âm theo thánh Luca không phải là tác phẩm duy nhất của Tân Ước
nhấn mạnh tầm quan trọng của việc chia sẻ bữa ăn, cùng dùng bữa chung với nhau:
... ”Vì thế, Ta khuyên ngươi đến với Ta mà mua vàng đã
thử lửa để làm giàu, mua áo trắng để mặc khiến
ngươi khỏi xấu hổ vì để lộ thân thể trần truồng, mua thuốc
để xức mắt cho ngươi nhìn thấy được. Phần Ta, mọi
kẻ Ta yêu mến, thì Ta răn bảo dạy dỗ. Vậy hãy nhiệt thành và hối cải
ăn năn! Này đây Ta đứng trước cửa và gõ. Ai nghe tiếng Ta và
mở cửa, thì Ta sẽ vào nhà người ấy, sẽ dùng bữa với người
ấy, và người ấy sẽ dùng bữa với Ta. Ai thắng, Ta sẽ cho ngự bên Ta trên
ngai của Ta, cũng như Ta đã thắng và ngự bên CHA Ta trên ngai của
Người. Ai có tai, thì hãy nghe điều Thần Khí nói với các Hội
Thánh” (Sách Khải Huyền 3,18-22).