Rubrika Shembëlltyrat IV: A është Jezusi autori i shembëlltyrave?
(18.07.2010 RV)Kur flasim për shembëlltyrat, ose kur i lexojmë, pyetja më delikate
është: “Shembëlltyrat i tregoi Jezusi gjatë jetës së tij tokësore, apo u krijuan nga
të krishterët e parë e nga ugjilltarët, duke u nisur nga dëshmitë e besimtarëve, që
i kishin dëgjuar me veshët e tyre? Përgjigjja e kësaje pyetjeje, sipas mendimit të
shumicës së studiuesëve më seriozë, është se dolën nga goja e vetë Jezusit. E kjo,
sepse janë tejet origjinale, bëjnë përshtypje të thellë e të menjëhershme, kanë një
gjallëri të pazakontë e arrijnë, me mjetet më të thjeshta, të shpjegojnë misteret
më të mëdha, si ai i Zotit e i mbretërisë së tij. E kush tjetër, veç Krishtit,
Rabì, mësuesit, që i linte njerëzit me gojë hapur, sepse i mësonte si ai që ka autoritet
e jo si skribët (Mk 1,22), mund t’i ketë krijuar këto brilante, që nuk vjetrohen
kurrë? Pa dyshim që edhe mund të kenë pësuar ndonjë ndryshim, mund të jenë prekur
në rrjedhë shekujsh. Më parë nga Kisha e lashtë, e më pas edhe nga ungjilltarët. Mund
të jetë modifikuar ndonjë element i shembëlltyrave të Jezusit, për t’ia përshtatur
çastit kur tregoheshin e nevojave shpirtërore të besimtarëve. Shembëlltyrat paraqiten
në dy forma kryesore. Forma e parë është ajo, që nis me një figurë njerëzore, pa
asnjë hyrje. Shembëlltyra e mbjellësit nis me: “Mbjellësi doli për të hedhur farën...”;
e vreshtarit me: “vreshtari mbolli një vresht”, e kështu me radhë: huadhënësi që kishte
dy borxhlinj; një njeri, që zbriste në Jeruzalem nga Jeriko; një burrë, që kishte
dy djem etj. Forma e dytë dallohet nga e para, sepse nis me një dativ, ashtu
si shumica e shembëlltyrave rabinike: ”Me çka mund ta krahasojmë mbretërinë e Hyjit?
Ose me ç’krahasim mund ta paraqesim? Ajo i përngjet kokrrës së senapit....(Mk 4-30)… Tetë
shembëlltyra përfundojnë befas, pa kurrnjë shpjegim. Jezusi ua lë dëgjuesve detyrën
të nxjerrin përfundime. Ndërsa në disa raste të tjera, përfundojnë me një shpjegim
fare të shkurtër. E pikërisht tek shpjegimi duhen kërkuar ndryshimet e mundshme ndërmjet
rrëfimeve fillestare, dalë nga goja e vetë Jezusit, e atyre, që u zgjëruan e u shpjeguan
pastaj nga ungjilltarët. Një zgjërim të tillë e gjejmë sidomos tek alegoria e gurit,
që ndërtuesit e qitën jashtë përdorimit e që, pastaj, u bë guri i këndit. Po prekje
e modifikime të tilla nuk ia kanë ndryshuar kuptimin shembëlltyrave të Jezusit. Janë
ashtu si i tregoi Zoti përballë turmave dymijë vjet më parë. Kur i lexojmë, dëgjojmë
zërin e Tij, ndonëse nuk janë gjithnjë ipsissima verba – fjalë për fjalë, pa ndryshimin
më të vogël, ashtu si i tha ato ditë, kur u predikonte turmave! E nuk duhet harruar
edhe se një pjesë e mirë e shembëlltyrave mbyllin një kapitull të Ungjjve, duke përfunduar
me fjalët kuptimplote, aktuale për të gjitha kohët: “Kush ka veshë, të dëgjojë!”.