Qyteti italian Sulmona!

(04.07.2010 RV)Sulmona, 180 kilometra larg nga Roma, është qyteti kryesor, ndërmjet 108 bashkish në provincën e Akuilës: territor i gjërë, që bën pjesë në zonën e Abruceve. Ndodhet në luginën, e cila përshkohet nga përroi Vela e lumi Gicio, 406 metra mbi nivelin e detit, vetëm 69 kilometra larg tij. Komuna e Sulmonës shtrihet në një zonë prej 58, 33 kmk e numëron rreth 25 mijë banorë.
Qytet i rafinuar, i fortë e krenar për të kaluarën e vet të lashtë, e cila ndjehet fort kur shkel në rrugët e rrugicat e tij, përplot me erën e mirë të bonbonave, të famshme në mbarë botën. Legjenda tregon se qyteti u themelua nga Solimo, hero që iku së bashku me Enean pas rrënimit të Trojës nga grekët. Këtu, në vitin 43 para Krishtit, lindi poeti i madh latin, Publio Ovidio Nasone, që krijoi këngë të pavdekshme edhe për vendlindjen, të cilën e kujton me fjalët: “Vendlindja ime është Sulmona, fort e pasur me ujëra të kulluara e të akullta, nëntëdhjetë milje larg Romës”.
Në Mesjetë këtu lulëzuan mjeshtritë, sidomos ajo e punimit të stolive të çmuara, për të cilën u ngrit edhe një shkollë e posaçme. Madhështia e së kaluarës së largët e të afërt duket qartë edhe në arkitekturën e vendit, sidomos në ujësjellësin, simbol i prosperitetit të kohës kur u ndërtua, rreth viteve 1256.
Sulmona gjatë shekujsh kaloi nga dora në dorë: mbretër e princër gjysëm të harruar, sunduan mbi fatet e saj. Pas dy luftërave botërore, me gjithë shkatërrimet, që pësoi e valën e emigrantëve, që u larguan nga vendlindja, Sulmona vijon të punojë, të dërsijë, të ruajë legjendat, historinë, traditat, identitetin vet e, sidomos, fenë e krishterë. Ruan edhe traditat popullore në kremtimin e festave fetare e civile, siç janë, për shembull, ritet e Pashkëve, gara me kuaj e shumë manifestime muzikore, artistike, teatrore e kinematografike, që kanë jehonë ndërkombëtare e që i japin të drejtën të njihet si “Siena e Abruceve”.