Phỏng vấn Linh Mục Christoph Theobald, về kiểu sống Kitô trong thế giới ngày
nay
Ngày 19-5-2010 Linh Mục Christoph Theobald, dòng Tên người Pháp, đã thuyết
trình tại Đại sứ quán Pháp cạnh Tòa Thánh ở Roma về đề tài ”Công Đồng Chung Vaticăng
II hôm qua và hôm nay”. Buổi thuyết trình do nhật báo công giáo Pháp ”La Croix” và
nguyệt san ”Études” của dòng Tên tổ chức, nhân dịp kỷ niệm 100 năm thành lập nguyệt
san ”Recherches de Science religieuse - Nghiên cứu Khoa học tôn giáo”, mà cha Theobald
hiện là Giám đốc.
Cùng thuyết trình trong dịp này có Đức Hồng Y Georges Cottier,
thần học gia Phủ Giáo Hoàng. Hai vị điều hợp buổi thuyết trình là cha Dominique Greiner,
dòng Đức Mẹ hồn xác lên trời, chủ bút mục tôn giáo của nhật báo La Croix và cha Pierre
de Charentenay, dòng Tên, chủ bút nguyệt san ”Études”. Linh Mục Théobald sinh tại
Koeln bên Đức, nhưng hiện là giáo sư tại trung tâm Sèvres bên Paris. Cha là tác giả
của nhiều sách đã được dịch sang tiếng Ý chẳng hạn như cuốn ”Thông truyền Tin Mừng”
và ”Mạc khải”. Từ hơn 30 năm nay cha tìm câu trả lời cho các vấn nạn liên quan tới
sự đa diện của các kiểu sống trong thế giới ngày nay, tính cách duy nhất của kiểu
sống Kitô, tính cách đáng tin cậy của Chúa Kitô nằm tại điểm nào, và trong xã hội
ngày nay tính cách đáng tin cậy của Kitô hữu là tại đâu, Tin Mừng có thể đánh động
trái tim con người thời nay như thế nào?... Các suy tư của cha được cô đọng trong
bộ sách hai cuốn tựa đề ”Kitô giáo như kiểu sống. Một kiểu làm thần học trong thời
hậu tân tiến” mới được dịch ra tiếng Ý, do nhà xuất bản Dehoniane phát hành.
Sau đây chúng tôi xin gửi tới qúy vị và các bạn bài phỏng vấn cha Christoph Theobald,
về bộ sách nói trên.
Hỏi: Thưa cha, tại sao cha lại chọn
tựa đề ”Kitô giáo như kiểu sống” cho bộ sách hai cuốn
này?
Đáp: Trước hết ý niệm kiểu mẫu quy chiếu về vẻ đẹp, chẳng
hạn như khi chúng ta nhắc tới kiểu kiến trúc gô tích hay kiểu kiến trúc roman. Nhưng
chúng ta cũng nói tới kiểu sống. Vì hai lý do đó, xem ra đây là một ý niệm bề ngoài
hay đẹp để nói về căn tính Kitô, về chính nòng cốt của Kitô giáo. Ý niệm kiểu mẫu
cho phép trông thấy tính cách toàn vẹn của đức tin Kitô từ quan điểm đức tin, từ quan
điểm cuộc sống của mọi Kitô hữu. Triết gia Maurice Merleau-Ponty đã đề cập tới kiểu
sống như là biểu tượng cho một kiểu sống trong thế giới. Có thể nhìn Kitô giáo qua
kiểu nói như sau: trong việc theo Đức Giêsu thành Nagiarét Kitô giáo đề nghị một kiểu
sống trong thế giới một cách rất chuyên biệt. Ý niệm kiểu sống cũng cho phép hấp thụ
được một cách tốt đẹp hơn căn tính của Công Đồng Chung Vaticăng II, được Đức Giáo
Hoàng Gioan XXIII và Đức Giáo Hoàng Phaolô VI coi như là một công đồng mục vụ. Công
Đồng này đã không thêm chân lý vào những điều tín hữu tin, nhưng đã suy tư về tính
cách toàn vẹn của chiều kích Kitô trong thế giới ngày nay.
Hỏi: Một kiểu
đề cập như thế tìm hiểu biết Kitô giáo như là một
thực tại luôn mới mẻ, có đúng thế không thưa cha?
Đáp: Vâng, đúng vậy, luôn luôn mới mẻ và luôn luôn sinh động. Trước hết chúng
tôi rất gắn bó với truyền thống, trong ý nghĩa tích cực của việc thông truyền. Như
Chúa Giêsu là Đấng đã trao ban sự sống mình cho loài người trong Bí Tích Thánh Thể,
chúng ta cũng được mời gọi qua các giai đoạn lịch sử, bước vào trong cử chỉ nền tảng
luôn luôn là của Chúa đó. Đồng thời cử chỉ này phóng thích óc sáng tạo nơi chúng ta,
để có một Kitô giáo thích ứng với mền văn hóa trong đó chúng ta sống, với tất cả sự
triệt để của nó.
Hỏi: Khi nêu bật tính cách đặc biệt trong
lối sống của Chúa Kitô, cha minh nhiên ý niệm về sự tiếp đón thánh thiện,
có đúng thế không?
Đáp: Nếu phân tích những gì mà các văn
bản tường thuật trên mức độ đầu tiên - và tôi nghĩ tới Phúc Âm thánh Luca và cả sách
Công Vụ nữa chẳng hạn - chúng ta nhận ra trong đó một loại hiếu khách rộng mở. Chúa
Giêsu thường được mời ăn uống với các người tội lỗi và đĩ điếm. Biết bao nhiêu chuyện
xảy ra chung quanh các bữa ăn như thế. Tuy nhiên, Chúa tiếp đón một cách bất thình
lình những người đến gặp gỡ Ngài. Toàn cung cách sống của Ngài là tiếp đón cởi mở.
Đây là một đề tài nền tảng trong bối cảnh chung của Kinh Thánh. Chúng ta tìm thấy
nó ở ngay đầu sách Kinh Thánh, nếu chúng ta nghĩ tới gương mặt của tổ phụ Abraham
và bà Sara trong sách Sáng Thế.
Vào cuối sách Kinh Thánh, trong thư gửi giáo
đoàn Do thái hay diễn từ về chức Linh Mục của Chúa Giêsu, chúng ta tìm thấy cùng đề
tài này, với lời nhắn nhủ tuyệt vời sau đây: ”Anh em đừng quên lòng hiếu khách; khi
thực thi điều đó một vài người đã tiếp đón các thiên thần mà không biết”; lời này
ám chỉ cảnh tổ phụ Abraham tiếp đón ba người khách lạ là các sứ giả và là chính Thiên
Chúa. Bên cạnh lý do kinh thánh này, cần phải nhấn mạnh rằng bối cảnh hiện nay đã
thúc đẩy nhiều nhà tư tưởng suy nghĩ về lòng hiếu khách. Nếu thúc đẩy lòng hiếu khách
đến tột độ, xem ra nó là một mâu thuẫn, vì chúng ta không biết được người mình tiếp
đón là một người bạn hay là một kẻ thù. Trong nghĩa này, có thể hiểu được sự thánh
thiện của Đức Giêsu thành Nagiarét, nghĩa là Người có một kiểu tiếp đón hoàn toàn
vô điều kiện đối với bất cứ ai đến gặp Người. Theo tôi, trong tương quan với Kinh
Thánh và với triết lý, đây là một kiểu tới gần tính cách duy nhất của gương mặt Đức
Giêsu.
Hỏi: Trong tác phẩm của cha, người ta mạnh mẽ cảm
thấy nhu cầu trao đổi với tư tưởng triết học mới
đây. Đây là một khía cạnh quan trọng của quan niệm thần học hay sao
thưa cha?
Đáp: Vâng, tôi tin như thế. Tôi đã tìm tiến tới gần chính
căn tính của Chúa Giêsu Kitô, Con Thiên chúa - hay như Phúc Âm thánh Gioan nói - Đấng
Thánh của Thiên Chúa, bắt đầu từ sự nhậy cảm của con người thời nay. Đối với tôi,
đó là một nhiệm vụ ưu tiên. Đồng thời tôi cũng duy trì mạnh mẽ việc lo lắng quy chiếu
các khẳng định Kitô học cao cả nhất, mà chúng ta đã nhận được từ truyền thống Kitô.
Từ một kiểu tương tự trong việc tiếp cận với sự thánh thiện duy nhất, chắc chắn có
thể hiểu rằng Thiên Chúa là Đấng ba lần Thánh, thông truyền cho chúng ta sự thánh
thiện của Ngài qua Đức Giêsu thành Nagiarét; và Ngài mời gọi chúng ta ngồi vào bàn
tiệc sự tiếp đón của Ngài. Đây là cách thế diễn tả đức tin muôn thuở, nhưng qua các
kiểu diễn tả theo sự nhậy cảm ngày nay.
Hỏi: Thưa cha Theobald,
cha phân tích vấn đề sự đáng tin cậy của kiểu sống
Kitô. Đây có phải là khía cạnh cần được tái khám phá hay không?
Đáp: Trong tất cả mọi môi trường sống của xã hội ngày nay, nói chung người ta
rất đòi hỏi đối với vấn đề của sự đáng tin cậy. Vì thế tôi đã tìm cách duyệt xét vấn
đề một cách nghiêm chỉnh. Nói cho cùng, sự đáng tin cậy của Chúa Kitô là cái gì rất
đơn sơ, bởi vì người dân vùng Galilea đã tiếp nhận Chúa như là một người đáng tin
cây. Trước hết, Chúa Kitô là Đấng đã luôn luôn nói lên những điều Ngài nghĩ, và đã
làm những gì Ngài nói. Đây là điều kiện đầu tiên của sự trung thực, hòa hợp với chính
mình.
Điều kiện thứ hai là trong thái độ đối đầu với các tương quan. Luật
vàng giúp chúng ta hiểu điều này: tất cả những gì các con muốn người khác làm cho
các con, thì hãy làm điều đó cho họ. Điều này đòi hỏi phải có một thái độ hết sức
đặc biệt, mà Chúa Kitô đã sống trọn vẹn sâu thẳm cho tới cùng: đó là khả năng tự đặt
mình vào chỗ người khác với lòng thương xót và sự thiện cảm, mà không rời khỏi chỗ
của mình. Đương nhiên là điều kiện này bị đe dọa một cách nặng nề, khi người khác
là kẻ thù. Điều này cũng có thể xảy ra từ bên trong nhóm các môn đệ: bằng chứng là
gương mặt của Giuđa. Và chính tại đây có một điều kiện thứ ba của sự đáng tin cậy,
nghĩa là sự thay đổi tương quan hướng tới cái chết. Sách Khải Huyền diễn tả điều đó
một cách tuyệt diệu khi nói về các Kitô hữu rằng ”họ đã yêu thương sự sống đến độ
sợ hãi cái chết”. Họ đã noi gương Chúa Kitô, là Đấng đã tự trao nộp sự sống của mình
cho người khác. Nhưng có thể bước vào sự hiệp thông với Ngài và chấp nhận cái không
đáng tin cậy của mình, đồng thời tuyên xưng ước muốn ngày càng trở nên đồng hình dạng
với Ngài hơn. Theo tôi, điều này xem ra có thể khiến cho Kitô giáo ngày càng trở thành
đáng tin cây hơn.