Ambasadori Rrok Logu bashkëpunimi mes Vatikanit e Shqipërisë i jashtëzakonshëm
(03.5.2010 RV)Siç dihet, marrëdhëniet diplomatike ndërmjet Vatikanit e Shqipërisë
janë vendosur më datën 7 shtator 1991 në rang Nunciature Apostolike për Selinë e Shenjtë
dhe Ambasade për Shqipërinë. Që nga ky çast e deri më sot marrëdhëniet diplomatike
e bashkëpunimi ndërmjet dy Shteteve është përforcuar e zgjeruar në fusha të ndryshme.
Këtë më së miri dëshmojnë arritjet që janë bërë gjatë këtyre viteve si edhe ngjarjet
e ditëve të fundit, si takimi që u mbajt në Vatikan ndërmjet Prefektit të Arkivit
Sekret të Vatikanit, imzot Serxho Paganos me Drejtoreshën e Arkivave të Shtetit të
Shqipërisë në Tiranë, dr. Nevilla Nika dhe vizita e ministrit të Shëndetësisë të Shqipërisë
dr. Petrit Vasili në Vatikan e takimi i tij me Sekretarin e Selisë së Shenjtë për
Marrëdhëniet me Shtetet, kryeipeshkvin imzot Domenik Mamberti. Mbi këto
marrëdhënie të mira e bashkëpunim të rëndësishëm ndërmjet Vatikanit e Shqipërisë
të dëgjojmë Ambasadorin e Shqipërisë pranë Selisë së Shenjtë, zotin Rrok Logu që është
edhe ideatori e kultivuesi i këtyre marrëdhënieve e nismave që janë ndërmarr, në mikrofonin
e Radio Vatikanit. Zoti Rrok Logu cili është vlerësimi juaj..... Selia
e Shenjtë dhe Shqipëria: ja një pasqyrë e shkurtër e 19 vjetëve të historisë së marrëdhënieve
diplomatike ndërmjet Selisë së Shenjtë dhe Shqipërisë
Është një lidhje
historike, e pazgjidhshme, që pushton thuajse një gjysëm shekulli nën papninë Gjon
Palit II e vijon të forcohet nën papninë e Benediktit XVI. Duke qenë përherë një
nga gjymtyrët më të ligshta të Kishës universale, Papa Gjon Pali II, ashtu si parardhësit
e Tij e si pasardhësi, Papa Ratzinger, e ka rrethuar gjithnjë Kishën katolike në Shqipëri
me atë kujdes që tregojnë prindërit për fëmijën e vogël. Gjon Pali II ka qenë
përherë i gatshëm ta mobilizojë Kishën universale në ndihmë të Shqipërisë e të shqiptarëve,
si dhe të ndërmjetësojë vazhdimisht pranë bashkësisë ndërkombëtare për fatet e vendit
të shqiponjave e jo më pak, të Kosovës. E kjo gatishmëri u vërejt e gjatë papnisë
së Benediktit XVI.
Por, të ndjekim një kronikë të shkurtër, që flet
vetë: - 3 shtator 1951: Sekretaria e Shtetit të Qytetit të Vatikanit vendosi
që Radioja e papës të flasë edhe në gjuhën shqipe. Udha e saj nisi me: "Udhën e Krygjës",
për të ndjekur pastaj hap pas hapi, për 26 vjet me radhë Papën e ardhur nga larg,
që u ul në fronin e papnisë më 26 qershor 1967. - Më 5 tetor 1960, gjatë
vizitës në Otranto të Italisë, Papa Gjon Pali II nga brigjet e përtejme të Adriatikut,
i drejtoi popullit shqiptar mesazhin e tij të parë të dashurisë atërore dhe të kujdesit
për grigjën e vogël të martirizuar të katolikëve, nën thundrën e diktaturës komuniste.
Në homelinë e Meshës shenjte, kushtuar martirizimit të të krishterëve në shekuj, Papa
sensibilizoi mbarë botën me fjalët: “E kështu sot nuk mund të mos e hedh vështrimin
përtej detit, ku Kisha heroike në Shqipëri tronditet thellë nga persekutimi i gjatë,
por edhe pasurohet nga dëshmia e martirëve të saj: ipeshkvij, meshtarë, rregulltarë
rregulltare e besimtarë të thjeshtë”. - Më 6 maj 1988 një grup shqiptarësh
të diasporës së Amerikës shtegtuan drejt Romës për t’u takuar me Gjon Palin II. Ishte
takimi i parë i drejtpëdrejtë i Karol Wojtylës me shqiptarët - shumica të ikur nga
atdheu për t’i shpëtuar diktaturës: shtegtimi fillon më 5 maj, me arritjen e shtegtarëve
të largët. Më 6 maj – audienca në sallën Klementine në Vatikan; fjalimi
programatik i Papës dhe lutja drejtuar Zojës së Këshillit të Mirë për popullin shqiptar.
- 1989: vizita e parë e Nënë Terezës në Shqipëri.
1990 kremtimi
i Meshëve të para të pas diktaturës komuniste ateiste: - 4 nëntor 1990 –
kremtohet Mesha e parë në varrezën e Rrëmajit në Shkodër; -11 nëntor 1990
– kremtohet Mesha solemne në kapelën e varrezave të Rrëmajit. - 17 tetor 1990:
Përurohet në Shkodër seminari ndërdioqezan “Zoja e Këshillit të Mirë”. - 2
qershor 1991: Në solemnitetin e Korpit të Krishtit kremtohet Mesha solemne me
procesion e kryesuar nga Imzot Ercole Lupinaçi, anëtar i delegacionit të Selisë së
Shenjtë në Shqipëri; - 7 shtator 1991: Rivendosen marrëdhëniet diplomatike në
rang nunciature apostolike për Selinë e Shenjtë dhe ambasade për Shqipërinë; -
22 prill 1993: Ambasadori i parë i Shqipërisë pranë Selisë së Shenjtë Willy
Kamsi paraqet letrat kredenciale pak ditë para shtegtimit të Papës Gjon Pali II drejt
Shqipërisë; Nunc i parë apostolik emërohet prelati indian, Imzot Ivan Dias.
-
25 prill 1993 - Papa Gjon Pali II viziton Shqipërinë, duke u ndaluar në Shkodër
dhe Tiranë: gjatë vizitës i dhuron Kishës së martirizuar hjerarkinë e re të pasdiktarurës-
katër ipeshkvij të rinj: Imzot Frano Illinë, Imzot Rrok Mirditën, Imzot Robert Ashtën
dhe Imzot Zef Simonin. - 26 nëntor 1994 - Ati i Shenjtë krijon
kardinalin e parë shqiptar, Hirësinë e tij, Mikel Koliqin. - 27 maj 1995: -
organizohet shtegtimi i madh i shqiptarëve ne Gjenacan me rastin e 100 vjetorit te
shpalljes se Zojës se Këshillit te Mirë, Pajtore të Shqipërisë dhe mbarë popullit
shqiptar. - 17 nëntor 1995 – ipeshkvijtë e ish-Jugosllavisë, ndërmjet të
cilëve Imzot Nikë Prela, ipeshkëv i dioqezit Shkup-Prizren, takohen me Papën Gjon
Pali II në Vatikan: flitet për kontributin e posaçëm që duhet të japin katolikët përmes
përvojës së faljes e të pajtimit. - 7 dhjetor 1996 - Shenjtëria e Tij Gjon
Pali II riorganizon dioqezat e Kishës katolike në Shqipëri: themelon Dioqezën e Rrëshenit
(Mirditë) në vend të abacisë së Oroshit dhe emëron si të parin Ipeshkëv të Rrëshenit
dhe administrator apostolik të dioqezës së Lezhës, Atë Angelo Massafrën OFM, asokohe
Këshilltar i Provinçës Françeskane Shqiptare dhe Famullitar i Troshanit; ndërsa si
administrator apostolik të Shqipërisë së Jugut, emëron Atë Hil Kabashin, OFM, asokohe
kapelan i besimtarëve shqiptarë në Gjermani. - Papa Gjon Pali II shuguron ipeshkvij
të rinj: Imzot Mark Sopin, ipeshkëv i Kosovës më 6 janar 1996 në bazilikën
e Shën Pjetrit në Vatikan; Imzot Angelo Massafrën, më 6 janar 1997 në bazilikën e
Shën Pjetrit në Vatikan; Imzot Hil Kabashin më 6 janar 1997 në bazilikën e Shën Pjetrit
në Vatikan. - 28 mars 1998 - Imzot Angelo Massafra emërohet kryeipeshkëv
metropolit i Shkodrës, duke zënë vendin e Monsinjor Illisë, pas vdekjes dhe më 29
qershor 1998 merr nga duart e Papës Gjon Pali II në Vatikan palion e kryeipeshkvit
metropolit; - më 10 korrik 1998 Imzot Zef Gashi emërohet kryeipeshkëv i
Tivarit; shugurohet më 19 shtator 1998, në bazilikën e Shën Pjetrit në Vatikan; -
Maj 1998 – Kardinali Jozef Tomko, Prefekt i Kongregatës për Ungjillëzimin e
Popujve, viziton Shqipërinë, takohet me përfaqësuesit më të lartë të Kishës në vend,
vlerëson rolin e Kishës në procesin e zhvillimit të vendit dhe bekon Kishën e Zojës
së Këshillit të Mirë të saporindërtuar. - Maj 1999: Ambasadorët e vegjël
të Paqes, mbledhës të gëzhojave vrasëse të revoltës së 1997-tës, për të bërë me to
Këmbanën e Paqes, priten në audiencë nga Papa Gjon Pali II. - 25 janar 2001:
Papa zhvendos Selinë kryeipeshkvnore nga Kisha e Shën Luçisë në Durrës në katedralen
e Shën Palit të Tiranës. - 2 deri më 4 shkurt 2001 - vizita "ad Limina"
e ipeshkvijve të Shqipërisë më 12 deri më 17 shkurt 2001 - e ipeshkvijve të Kosovës
në Vatikan: takimi me Papën Gjon Pali II. - 8 - 12 nëntor 2002: kardinali
Crescenzio Sepe, Prefekt i Kongregatës për Ungjillëzimin e Popujve viziton Shqipërinë:
më 9 nëntor takohet me Konferencën Ipeshkvnore të Shqipërisë; më 10 nëntor kryeson
Meshën në katedralen e Shkodrës, ku hap procesin dioqezan për beatifikimin e 40-martirëve,
shumica viktima të diktaturës dhe viziton dioqezin e Sapës; më 11 nëntor kremton në
Bajzë e në Lezhë; - 23 mars 2002: Marrëveshja ndërmjet Selisë së Shenjtë
dhe Republikës së Shqipërisë për rregullimin e marrëdhënieve reciproke, në 11 nenet
e së cilës Republika e Shqipërisë garanton lirinë për të shpallur e për të praktikuar
në publik fenë katolike, të drejtën e Kishës katolike për t’u organizuar dhe për të
kryer misionin e saj, njohjen e zotësisë juridike të personave ligjor për entitete
të tilla të Kishës katolike të cilët janë parashikuar në të drejtën kanonike, etj. -
23 prill 2003: i dërguari i posaçëm i Shenjtërisë së Tij, Papës Gjon Pali II,
kardinali Ivan Dias, kryeipeshkëv i Bombeit, merr pjesë, në emër të Shenjtërisë së
Tij, në kremtimet që organizoi Kisha katolike me rastin e përkujtimit të 10-vjetorit
të vizitës së Papës Gjon Pali II në Shqipëri dhe i sjell kishës katolike e mbarë popullit
shqiptar, mesazhin e Atit të Shenjtë. Këto kremtime shënojnë kulmin e Vitit 1993 shpallur
nga ipeshkvijtë shqipfolës Vit Jubilar, me rastin e 300-vjetorit të Kuvendit të Arbënit,
që na kujton lidhjet shekullore të pakëputura të popullit shqiptar me papët e Romës; -
Romë, 19 tetor 2003 – Nënë Tereza Gonxhe Bojaxhiu shpallet e Lume në Vatikan nga Papa
Gjon Pali II. - 14 nëntor 2004 – Papa Gjon Pali II u krijon mërgimtarëve
shqiptarë në Itali mundësinë të mblidhen në një kishë për të përmbushur nevojat e
tyre shpirtërore në gjuhë shqipe: përurohet për besimtarët shqipfolës, Kisha e Shën
Gjonit të mullagave në lagjen romake Trastevere. - 11 janar 2005: Papa
Gjon Pali II i drejton përshëndetjen pjesëmarrësve në Sinodin Ndërheparkial të Heparkive
të Arbëreshëve të Italisë: asaj të Lungros në Kalabri, të Horës së Arbëreshëve në
Sicili dhe murgjërve të Abacisë së Grottaferratës, ku u zhvillua Sinodi ndërherparkiak,
i cili nisi më 15 tetor 2004, për të përfunduar pas tre muajsh, më 14 janar 2005.
- 25 janar 2005 – Gjon Pali II miraton riorganizimin e dioqezave të Kishës
katolike në Shqipëri, si vijon: - ngre në rangun e Selisë metropolite, Kryedioqezën
e Tiranë-Durrësit, duke e ndryshuar kështu emërtimin aktual Kryedioqeza e Durrës-Tiranës
e duke i caktuar si sufragane Dioqezën e Rrëshenit dhe Administraturën Apostolike
të Shqipërisë së Jugut; - i bashkëngjet Dioqezën e Pultit, Kryedioqezës Metropolite
të Shkodrës, që emërtohet Kryedioqeza e Shkodër-Pultit, duke lënë si sufragane të
të njëjtës Kryedioqezë, dioqezën e Lezhës e të Sapës. - 18 mars 2005 – Imzot
Mirditës i dorëzohet bula papnore për kthimin e kryedioqezës së Tiranë-Durrësit në
seli metropolite. - 25 janar 2006: Papa Benedikti XVI, në vijim të riorganizimit
të hjerakisë së Kishës katolike në Shqipëri emëron tre ipeshkvij të rinj: Imzot Dodë
Gjergjin, ipeshkëv i Sapës, Imzot Otavio Vitalen, ipeshkëv i Lezhës dhe imzot Kristofor
Palmierin, ipeshkëv i Rrëshenit. - 22 – 25 prill 2006: Imzot Giovani Lajolo,
Sekretar i Vatikanit për marrëdhëniet me shtetet viziton Shqipërinë, për t’i shprehur
popullit shqiptar afërsinë e Papës Benedikti XVI. Takohet me presidentin e Shqipërisë,
Alfred Moisiun, kryeministrin Sali Berisha, ministrin e jashtëm, Besnik Mustafaj dhe
me autoritetet më të larta shtetërore, duke vërtetuar ecurinë e kënaqshme të marrëdhënieve
ndërmjet Selisë së Shenjtë dhe Shqipërisë; kremton Meshën shenjte në Katedralen e
Tiranës e në atë të Shkodrës, takohet me përfaqësues të bashkësisë myslimane dhe me
kryepeshkopin ortodoks, Fortlumturinë e Tij Anastasios Janullatos. Gjatë vizitës,
meshtarët dhe besimtarët shqiptarë shprehin dëshirën e zjarrtë që Papa Benedikti XVI
të pranojë ftesën e autoriteteve shtetërore shqiptare për të vizituar Shqipërinë. -
7 korrik 2006: Benedikti XVI emëron ipeshkëv-ndihmës të Kryedioqezës së Tiranë-Durrësit,
Atë Gjorgj Frendon.