(02.04.2010 RV)Sonte, e Premtja e Madhe, në sa ne fillojmë transmetimin
e programit, Benedikti XVI përgatitet për të nisur, në orën 21.15, Udhën tradicionale
të Kryqit në Koloseum. Autor i teksteve, shtypur nga Shtëpia Botuese e Vatikanit,
është Kardinali Kamilo Ruini. Përveç kopjeve të shumta në librari, 15 mijë prej tyre
po shpërndahen në Koloseum, ku mijëra shtegtarë e besimtarë po ndjekin kremtimin e
Udhës së mundimshme të Zotit tonë drejt Kalvarit. Ilustrimet, që pasurojnë librin,
janë riprodhim i Udhës së Kryqit, realizuar në gjysmën e parë të viteve ‘800, nga
piktori Jozef Fuhrih. Ndodhen në Kishën e Shën Gjon Nepomuçenit, në Vjenë.
Kardinali
Ruini propozon temat e dhimbjes e të shpresës. Së pari autori i Udhës së Kryqit
na fton të kujtojmë se Jezusi u kryqëzua për shkak të mëkateve tona, si na e shpjegojnë
Shkrimet e Shenjta, rrëfimet e të cilave i ndjek e gjithë kjo Udhë Kryqi. Prej këndej
buron ftesa tjetër: duhet të pranojmë se e keqja e mëkati banojnë në shpirtin tonë
e se nuk duhen harruar. E edhe ftesa për ta përshkuar Udhën e Kryqit si shtegtim
pendese, dhimbjeje e kthese, që në çastin kur Krishtit ia zhveshin rrobat, e deri
kur e gozhdojnë mbi Kryq. Na takon ne të zhvishemi aty, te këmbët e Kryqit: të zhvishemi
nga përpjekja e kotë për t’u dukur më të mirë se jemi, të zhvishemi nga hipokrizia,
që na shoqëron në udhën tonë të përditshme, të zhvishemi nga gënjeshtra, që i ngatërron
keqas rrugët njerëzore, të ecim me sinqeritet së paku në këtë Udhë, që kërkon shumë,
por edhe premton shumë: premton jetën e pasosur, ëndrra më e bukur e njerëzimit në
shekuj. Udha e Kryqit do të përshkohet në Koloseum, duke ndjekur 14 Stacionet
tradicionale. Nisi me ‘Hyrjen’: “Kur Filipi Apostull iu lut: “Zot, na e trego
Atin”, Jezusi iu përgjigj. “Jam prej kohe me ju e nuk më ke njohur ende? Kush më ka
parë mua, ka parë edhe Atin”. Sonte, në sa shoqërojmë me zemër Jezusin, që ecën
nën peshën e rëndë të kryqit, nuk duhet t’i harrojmë këto fjalë. Edhe kur mbart Kryqin,
edhe kur vdes mbi kryq, Jezusi është Biri i Zotit, është një gjë e vetme me Hyjin
Atë. Duke parë fytyrën e tij të tjetërsuar nga goditjet, nga lodhja, nga vuajtja shpirtërore,
ne shikojmë fytyrën e Atit. Madje pikërisht në këtë çast lumnia e Zotit, drita e tij
tepër e fortë për çdo sy njerëzor, bëhet gjithnjë më e dukshme mbi fytyrën e Jezusit.
Në këtë qenie të mjerë, të cilën Pilati, duke shpresuar se do ta mëshironin, ua tregoi
Judenjve me fjalët: “Ja njeriu” (Gjn 19,5) duket madhështia e vërtetë e Hyjit, ajo
madhështi misterioze, të cilën asnjë njeri nuk mund ta përfytyronte. Por në Jezusin
e Kryqëzuar zbulohet edhe një madhështi tjetër, madhështia jonë, madhështia, që i
përket çdo njeriu, thjeshtë sepse ka një fytyrë e një zemër njerëzore. Shkruan Shën
Andou i Padovës: “ Krishti, që është jeta jote, rri i varur para teje, që ti të shikohesh
në Kryq , si të ishe para një pasqyre. Në se do t’ia ngulësh sytë, do të shikosh menjëherë
sa i madh është dinjiteti yt e vlera jote. Në asnjë vend tjetër njeriu nuk mund të
kuptojë sa vlen, më shumë se kur shikon vetveten në pasqyrën e Kryqit” (Sermone
Dominicales et Festivi III ff. 213-214).
Po, Jezusi,
biri i Zotit, vdiq për ty, për mua, për secilin nga ne, e kështu na dëshmoi konkretisht
sa të mëdhenj e të çmuar jemi para syve të Atit, të vetmit sy që, duke depërtuar përtej
dukjes, shikojnë deri në thellësi të zemrave e të sendeve e na zbulojnë të vërtetën
njerëzore e hyjnore. Duke marrë pjesë në Udhën e Kryqit, t’i lutemi Zotit të na
dhurojë sytë e tij, për ta parë me ta dashurinë e të vërtetën. E kështu, duke u bashkuar
me Të, të bëhemi të lirë e të mirë.
Pas Shenjës së Kryqit e një heshtjeje
të thellë, vijon Lutja e Papës:
“O Zot Hyj, Atë i gjithëpushtetshëm, ti
di gjithçka, ti e shikon nevojën e pamasë për Ty, që fshihet në zemrën tonë. Na
e jep të gjithëve përvujtërinë ta pranojmë se kemi nevojë për Ty, shumë nevojë! Çliroje
mendjen tonë nga pretendimi i gabuar e qesharak, se mund ta sundojmë, pa Ty, misterin,
që na rrethon anembanë. Çliroje vullnetin tonë nga fodulleku, foshnjarak e i
pathemeltë, që na shtyn të besojmë se mund ta ndërtojmë vetë, pa Ty, lumturinë
tonë e kuptimin e jetës sonë. Bëje depërtues e të sinqertë syrin e zemrës
sonë, për ta parë, pa hipokrizi, të keqen që kemi në shpirt. E, në dritën
e Kryqit e të Ringjalljes së Birit tënd të vetëm, jepnae edhe sigurinë se,
të bashkuar me Të edhe ne mund të fitojmë mbi të keqen, duke i shpallur
luftë me të mirën. O Zot Jezus, na ndihmo të ecim me këtë shpirt, pas Kryqit
tënd. Amen.
Ndërsa ndjekim Krishtin në udhën e dhimbjeve, shpalosen
para nesh faqet ungjillore të Mundimeve. Na kujtojnë se e kaluara lidhet ngushtë me
të sotmen, se tallja e përbuzja, me të cilën ushtarët e trajtojnë Krishtin, vijojnë
në mijëra faqe të historisë njerëzore e të kronikës së përditshme, përplot me dhunë
e shpërdorime. Na kujtojnë mizorinë e njeriut, që është i zoti të bëjë krime të shëmtuara,
të pabesueshme, kur mbrapshtia e zemrës e shndërron dritën e së mirës, që banon në
shpirtin e tij, në terrin e dëshirave të parrëfyeshme, të shfrenuara, që fyejnë arsyen
dhe dinjitetin njerëzor. Njerëzimi vijon të pësojë, si Krishti në kryq. Atë
e shanë dhe e pështynë, sepse e quajtën të mundur. E kjo i ka ngjarë e i ngjet çdo
të munduri, që nga Krishti e këndej. Krishti mbeti vetëm, me kurorën e gjembave
mbi krye, si mijëra njerëz që ecin në gjurmët e Tij, në hapësirë e kohë. U mohua
e u tradhtua nga një dishepull, duke e ditur se do të mohohej e do të tradhtohej.
Prej këndej, shpirti iu torturua më shumë se korpi. Tufani fizik përgatiste atmosferën
e tufanit të brendshëm, të mundimit shpirtëror, të torturës psikike të të mohuarit Ai
ecën drejt Kalvarit, i rrethuar me një atmosferë dhimbjeje, torture, pritjeje, nervoziteti,
në të cilën ka pak, fare pak mëshirë. Në këtë çast Krishti është Mjeshtër i dhimbjes. Ecën
e rrëzohet, i përtallur, por jo tallës; i mohuar, por jo mohues; i akuzuar, por jo
akuzues. I paditur e i dorëzuar nga Juda e i mohuar tri herë nga Pjetri. E pas
çdo mohimi, i thellohet dhimbja e tortura, për ligështinë e brendshme të njeriut.
Deri te kënga e këndezit, simbol i mirëfilltë i mohimit e i tradhtisë. Këtu ndahen
dy botët: bota e Kryqit - e bota e jetës pa ideale të larta, fisnike, e cila e përjashton
dhimbjen, sepse e banuar nga skllevër e bij skllevërish, që nuk e meritojnë lirinë,
meqë nuk e duan e nuk janë të zotët ta fitojnë, pasi të jenë mbërthyer në kryq. Këtu
ndahen dy botët: bota e të gozhduarve, nga ajo e gozhduesve!
Për kardinalin
Ruini, t’i meditosh Mundimet e Krishtit, do të thotë të kuptosh edhe se Jezusit iu
desh të duronte dhimbje të forta fizike, dhimbje të tmerrshme, të padurueshme, deri
në frymën e fundit. E kjo nuk mund të mos e tmerrojë edhe njeriun, që i mediton,
që e shikon veten në vend të Zotit, të gozhduar. Por nga kryqëzimi buron një ngushëllim
i madh për njeriun që ka dhimbje, të cilat nuk mund t’i lehtësojë as me metodat e
sotme të mjekësisë moderne. Jezusi e pranoi dhimbjen fizike, duke u bërë solidar
me gjithë familjen njerëzore, posaçërisht me njerëzit, që e dinë mirë ç’do të thotë
dhimbje. Na fton kështu, ta pranojmë dhimbjen, edhe kur e bën jetën të padurueshme,
e ta lehtësojmë, kur e kemi pranë njeriun, që përpëlitet prej saj. Duke e parë
sa rëndon Druri i mundimeve mbi supet e Jezusit, nuk mund të mos mendojmë se kryqi
ka një mori formash, se edhe ne gozhdohemi mbi të në njëmijë mënyra, se e mbartim
mbi supe gjithë jetën, se secili nga ne, do s’do, e nis çdo ditë duke marrë mbi supe
kryqin e vet. Shumëkush këto kryqe i quan dënim, fatkeqësi, mjerim, ndërsa i krishteri,
që dëshiron të ecë pas Krishtit, duke mohuar vetveten, duhet t’i shikojë si porta,
që i hapen para e i japin forcë të ecë drejt një së mire më të madhe. E kur zemra
pshon, shpirti vuan, vdekja troket në trup e në shpirt, vetëm një mendim mund ta shpëtojë
njeriun e tronditur nga pafuqia e vet para vdekjes: “Krishti nuk e përballon vetëm
muzgun e jetës! Krishti e mund vdekjen. Ndonëse duke e pirë deri në fund të fundit
kelkun e vrerit, që e hidhëroi aq, sa të lartonte drejt Atit britmën: “Hyji im, Hyji
im, pse më lëshove dore!” E pikërisht kjo britmë duhet të na ngjallë besim se Zoti
nuk do të na lëshojë kurrë dore, se duhet t’i besojmë deri në fund të fundit, Atij
që e ngjalli të Birin prej së vdekurve. Është i pranishëm edhe Gjon Pali II
gjatë kësaj Udhe Kryqi të medituar nga Kardinali Ruini, sepse pikërisht në këtë
të Premte të Madhe bie sivjet pesëvjetori i vdekjes së Papës polak. Duke kujtuar se
njeriu është i aftë të shkojë deri në kufijtë e së keqes, Kardinali citon fjalët e
Vojtilës, që pohonte: “Mëshira hyjnore i vë kufi së keqes, mjeshtër e viktimë e së
cilës është njeriu”.
E ndjekim Krishtin që nga çasti kur dënohet me vdekje
(Stacioni I); e shohim të ngarkuar me Kryq (Stacioni II); të
rrëzuar për të parën herë (Stacioni III); duke u takuar me Nënën e vet
(Stacioni IV); të ndihmuar nga Cireneu (Stacioni V); kur Veronika
i fshin fëtyrën e përgjakur (Stacioni VI); duke rënë për të dytën herë
(Stacioni VII); në takim të një çasti me gratë, që qajnë për Të (Stacioni
VIII); të rrëzuar për herë të tretë (Stacioni IX), kur ia zhveshin
rrobat (Stacioni X) të gozhduar (Stacioni XI) duke vdekur mbi
Kryq (Stacioni XII) e kur centurioni, i tmerruar e i mahnitur, këlthet:
“Me të vërtetë ky ishte Biri i Zotit”(Stacioni XIII). Shpaloset, kështu,
para nesh, pamja më e errët e më misterioze: vdekja e Birit të Hyjit i cili, së bashku
me Atin, është burim jete. Por njëkohësisht edhe pamja më e ndritshme, sepse në të
shkëlqen lavdia e Hyjit, lavdia e dashurisë së gjithëpushtetshme e të gjithëmëshirshme. Përballë
vdekjes së Jezusit, përgjigjja jonë është heshtja e adhurimi. Duke parë Marinë tek
këmbët e Kryqit, heshtja na bën të kuptojmë se i krishteri i vërtetë, duhet të jetë
një gjë e vetme me Jezusin, me mend, me vullnet, me zemër, në punë të vogla e të mëdha,
në gaz e në helm, në mort e në lavdi. Se nuk duhet të vrapojë për ta takuar Zotin,
vetëm atëherë kur ka nevojë për të, kur i troket në portë sëmundja, mjerimi, vdekja.
Duhet ta lëshojmë plotësisht vetveten në duart e tij, në çdo çast, duke iu lutur të
na ndihmojë që asgjë, në jetë as në vdekje, të mos na ndajë kurrë më prej Tij. (cfr
Rom 8,38-39). E, duke vijuar deri në fund Udhën e dhimbshme, shikojmë sesi
Jezusin e zbresin nga Kryqi e ia dorëzojnë Nënës së tij e më pas, edhe gurin e madh
që mbyll grykën e varrit. E na duket se gjithçka mbaroi. Se Zoti ynë vdiq, se
s’do ta shohim kurrë më. Por a mund të rrijë aty, në atë gropë të errët, i burgosur
nga vdekja, Autori i jetës? Prandaj varri i Jezusit, asokohe e në të gjitha kohët,
është jo vetëm vend devocioni, por edhe vend që ndan mendje e zemra: këtu ndahen rrugët
e atyre, që besojnë në Krishtin e rrugët e atyre, që nuk besojnë, ndonëse shpesh
mendojnë se ai ishte njeri i mrekullueshëm. Këtu Krishti vijon të kryqëzohet çdo
ditë, për mëkatet tona. Çdo ditë në botë përhapet zhurma tragjike e gozhdave, që
ngulen në mish të gjallë. Zemra e Krishtit shporohet çdo ditë e Zoti ecën çdo ditë
në shtigjet e spërdredhura të botës, duke lënë pas gjurmë gjaku. Kurora e gjembave
ia shtrëngon rishtas ballin hyjnor, e vijon të sulmohet nga tallja e ligë, nga mohimi,
nga tradhtia. Ndërsa Pilati vijon t’i lajë pambarim duart, sepse paguhet për të kryqëzuar
e për t’u shfajsuar në shtigje shekujsh. Në sa i Pamëkati vijon të ulet në ferrin
e mëkateve tona, për të na ngjallur shpresën e Parrizit. Çdo ditë Krishti përsërit
pambarim kryqëzimin, për të zbutur çdo ditë ferrin e jetës mbi tokën, që vijon ta
mohojë e ta tradhtojë, por edhe ta dojë me dashuri të madhe, deri në kryqëzime të
reja. Prandaj, o njeri, mos ia moho një vend në zemrën tënde të Vetmohuarit, të rrahurit,
të pështyrit, të kryqëzuarit për ty, që kthehet çdo ditë tek Ti.
E kjo
Udhë e dhimbshme, mbyllet me fjalët plot besim e shpresë: “Në se para Varrit
të Jezusit udhët e besimtarëve nuk ndahen, kur është fjala për Ngjalljen, edhe sot
e kësaj dite për të krishterët, lajmi i madh që Maria Magdalenë u sjell Apostujve,
sipas rrëfimit të Ungjijve, është ai që e shndërron udhën e Kryqit, në burim jete!
Para varrit të Jezusit gjunjëzohemi në heshtje, duke iu lutur Hyjit të na ndihmojë
ta ndjekim Krishtin edhe në Ngjallje, ashtu si e ndoqëm në Mundime.
E në sa
lutemi, toka merr një hije të lehtë, të butë, e zemrat e ngashëruara nisin të rrahin
ndryshe. Në errësirën e hijeve të natës, depërton rrezja e jetës. Krishti u ngjall,
e ne, shtegtarë të udhëve pacak, e shikojmë përsëri cakun!