Watykan: Fundacja Dziedziniec Pogan

Stolica Apostolska przygotowuje się do założenia specjalnej fundacji dla niewierzących zainteresowanych życiem duchowym i dialogiem z Kościołem katolickim. Poinformował o tym abp Gianfranco Ravasi, przewodniczący Papieskiej Rady ds. Kultury. To właśnie tej dykasterii będzie podlegać fundacja. „Chcemy stworzyć sieć agnostyków czy ateistów, którzy są gotowi do dialogu – powiedział abp Ravasi. – Pragniemy też nawiązać kontakt z organizacjami ateistycznymi i konfrontować się z nimi. Kolejny cel fundacji to zgłębianie życia duchowego niewierzących. Planujemy też podjąć dyskusję nad relacjami między religią, społeczeństwem, pokojem i naturą”.

Zdaniem szefa watykańskiej dykasterii kultury, działalność fundacji ma pomóc niewierzącym poszerzyć ich wyobrażenia o wierze, pozwolić im zrozumieć, że teologia to nauka, która posiada własny status epistemologiczny. Wszystkie te tematy będą podejmowane na corocznych kongresach. Pierwszy odbędzie się jeszcze w 2010 r., najprawdopodobniej w Paryżu. Jego współorganizatorką będzie Julia Kristeva, francuska lingwistka i psychoanalityk.

Watykańska fundacja będzie nosiła nazwę Dziedziniec Pogan. W ten sposób, jak twierdzi abp Ravasi, odwołuje się ona do myśli Benedykta XVI, który w grudniu w czasie spotkania z członkami Kurii Rzymskiej, mówił o potrzebie wypracowania nowego podejścia do osób niewierzących. „Kiedy mówimy im o nowej ewangelizacji, osoby te odczuwają chyba lęk – mówił wówczas Ojciec Święty. – Nie chcą być przedmiotem misji, ani wyrzec się wolności myślenia i decydowania. Tym niemniej kwestia Boga pozostaje w nich obecna. Poszukiwanie Boga jest jednym z fundamentów kultury zachodniej. Pierwszym krokiem ewangelizacji musi być więc troska o to, by to poszukiwanie nie ustało. Musimy się starać, by człowiek nie rezygnował z pytania o Boga, które ma istotne znaczenie dla jego życia. Musi nam zależeć, by człowiek zaakceptował to pytanie i tęsknotę, która za nim się kryje”.

„Przychodzą mi tu na myśl słowa, które wypowiedział Jezus, cytując proroka Izajasza, a mianowicie, że świątynia powinna być miejscem modlitwy dla wszystkich narodów – mówił dalej Papież. – Myślał tu o tak zwanym dziedzińcu pogan, miejscu dostępnym dla pogan, którzy chcieli się pomodlić do jedynego Boga, nawet jeśli nie mogli mieć udziału w tajemnicy, która była sprawowana wewnątrz świątyni. Miejsce modlitwy dla wszystkich narodów – myślano tu o osobach, które znają Boga tylko z daleka, których nie zadawalają już ich bogowie, rytuały i mity; osoby, które pragną Boga czystego i wielkiego, nawet jeśli ów Bóg pozostaje dla nich Bogiem nieznanym. Oni powinni móc modlić się do Boga nieznanego i w ten sposób być w relacji z Bogiem prawdziwym, nawet jeśli trwają w różnego rodzaju ciemnościach. Myślę, że Kościół powinien również dziś stworzyć swoisty «dziedziniec pogan», gdzie ludzie mogliby się zetknąć z Bogiem, nawet jeśli Go nie znają i nie znaleźli dostępu do Jego tajemnicy, bo to już jest wewnętrzne życie Kościoła. Obok dialogu z innymi religiami musimy podjąć przede wszystkim dialog z ludźmi, dla których religia jest czymś obcym, dla których Bóg jest kimś nieznanym, a którzy nie chcą jednak pozostać bez Boga, lecz pragną zbliżyć się do Niego, choćby jako do kogoś nieznanego”.

Te właśnie słowa, wypowiedziane przez Papieża do jego najbliższych współpracowników z Kurii Rzymskiej w grudniu 2009 r., stoją u początków Fundacji Dziedziniec Pogan. Zdaniem abp. Gianfranco Ravasiego, który podjął się jej utworzenia, w dialogu z ateistami bardzo ważne jest zachowanie własnej tożsamości, podobnie z resztą jak w dialogu z innymi religiami. Tylko w ten sposób niewierzący będą mieli szansę dostrzec bogactwo wiary.

Trzeba też zdać sobie sprawę z różnych nurtów ateizmu – twierdzi przewodniczący Papieskiej Rady ds. Kultury. Wielkie ateizmy w stylu Marksa czy Nietzschego są dziś w kryzysie. Pojawia się natomiast ateizm ironiczno-sarkastyczny, który konfrontuje się z mało istotnymi aspektami wiary bądź z fundamentalizmem religijnym. Innym nurtem ateizmu jest obojętność na wiarę będąca konsekwencją sekularyzacji – powiedział abp. Ravasi prezentując środowiska, dla których przeznaczona ma być nowa watykańska Fundacja Dziedziniec Pogan.

Na marginesie warto jeszcze dodać, że instytucjonalny dialog z niewierzącymi nie jest w Stolicy Apostolskiej żadną nowością. Już 1965 r. Paweł VI utworzył w Watykanie Sekretariat ds. Niewierzących, przekształcony później w Papieską Radę ds. Dialogu z Niewierzącymi. W 1982 r. Jan Paweł II włączył ją do Papieskiej Rady ds. Kultury.

kb/ rv