Mặc dù mùa Giáng sinh đã kết thúc từ chúa nhựt tuần trước
với lễ Chúa Giêsu lãnh phép rửa, nhưng bài Tin mừng được
đọc vào Chúa nhựt thứ hai thường niên vẫn còn nằm trong mầu nhiệm
Hiển Linh. Thực vậy, tuy rằng người ta thường gắn lễ Hiển
linh với việc ba nhà đạo sĩ đến thờ lạy Chúa, nhưng
truyền thống phụng vụ liên kết mầu nhiệm Chúa tỏ mình với ba biến cố: Chúa
tỏ mình cho ba nhà đạo sĩ, Chúa tỏ mình tại sông Giorđanô, và
Chúa tỏ mình tại tiệc cưói Cana. Theo thánh Gioan tông đồ, phép
lạ Cana là dấu chỉ đầu tiên mà Chúa Giêsu tỏ vinh quang, nghĩa là tình
thương của ngài cho nhân loại. Tuy nhiên, bài huấn dụ trưa
hôm qua của Đức Thánh Cha chỉ đả động
đến bài Tin mừng trong những lời chào các phái đoàn hành hương bằng
tiếng Pháp và tiếng Anh, để nhắc nhở rằng chúng ta đừng
để tâm hồn bị đè nặng bởi những xao xuyến nghi nan, nhưng
hãy tin tưởng vào quyền năng của tình yêu Chúa
có thể làm thay đổi tất cả. Điều cần là hãy nghe lời nhắn
nhủ của Mẹ Maria với các môn đệ: “các con hãy làm điều
Chúa dạy”.
Trọng tâm của bài huấn dụ được
dành cho 4 ý chỉ cầu nguyện mang tính thời sự và khẩn trương: trước
hết là ngày quốc tế di dân, thứ hai là cuộc viếng thăm hội đường
Do thái Rôma vào ban chiều, thứ ba là tuần lễ cầu nguyện cho các Kitô hữu được
hợp nhất, sau cùng là các nạn nhân động đất ở Haiti. Chúng
tôi xin nhắc qua vài chi tiết lịch sử của các biến cố vừa nói.
Ý
chỉ thứ nhất là ngày thế giới dành cho người di dân tị nạn lần thứ 96.
Nguồn gốc của nó phát xuất từ giáo hội Italia. Hồi thế kỷ trước, nhiều
người Italia đã rời bỏ quê hương để di cư
lập nghiệp ở các quốc gia ở châu Âu và châu Mỹ. Ngày này được
lập ra nhằm gây ý thức tương trợ giữa những đồng bào
ruột thịt, về tinh thần và vật chất. Sự hỗ trợ tinh thần được cụ thể
hoá qua việc thành lập hai dòng tu (một nam một nữ) để phụ trách mục
vụ các người di dân. Vào giữa thế kỷ XX, thì ngày di dân được
mang tầm mức quốc tế. Toà thánh đã thiết lập một cơ quan phụ
trách người di cư thuộc mọi dân tộc trên toàn thế giới.
Năm nay, chủ đề suy tư và hoạt động
nhằm đến các thiếu nhi.
Tuần lễ từ
ngày 18 đến ngày 25 tháng giêng được dành để cầu
nguyện cho sự hợp nhất các Kitô hữu. Sáng kiến này được nảy ra
cách đây 102 năm (năm 1908), được chọn giữa lễ kính thánh Phêrô lập
toà Antiôkia (sau công đồng, lễ này gom lại với lễ kính toà thánh Phêrô ngày
22 tháng 2), và lễ thánh Phaolô trở lại. Sự hợp nhất Giáo hội được
dựa trên giáo huấn nền tảng của hai thánh tông đồ. Đặc
biệt năm nay kỷ niệm 100 năm khai mở phong trào
đại kết, được đánh dấu với Hội nghị các hội truyền
giáo Tin lành tại Edinburgh vào tháng 6 năm 1910. Dựa trên tập tục này,
hội đồng giám mục Italia đã chọn ngày 17 tháng giêng (ngày
hôm trước khi bắt đầu tuần lễ Hợp nhất các Kitô hữu)
làm ngày đối thoại với người Do thái. Đức
Thánh Cha đã chọn ngày này để thăm hội đường
Do thái tại Rôma, một cộng đoàn đã hiện diện tại Rôma từ
trước Công nguyên, 24 năm sau cuộc thăm viếng của
đức Gioan Phaolô II.
Sau đây là nguyên văn
bài huấn dụ
Anh chị em thân mến
Chúa nhật hôm nay là ngày
thế giới cầu nguyện cho người di cư tị nạn. Trải qua thời gian, Giáo hội luôn gần
gũi những người di cư tị nạn, và đạt tới vài dấu mốc vào đầu thế kỷ vừa qua: chi cần
nhắc đến chân phúc giám mục Gioan Scalabrini và thánh nữ Francesca Cabrini. Trong
sứ điệp gửi vào dịp này, tôi đã lưu ý đến các người di dân còn ở tuổi thiếu nhi. Chúa
Giêsu, khi vừa sinh ra, đã nếm cảnh di cư bởi vì những đe doạ của vua Herot, và Chúa
dạy các môn đệ hãy đón tiếp các thiếu nhi với lòng tôn trọng và yêu mến. Thực vậy,
các nhi đồng, cho dù thuộc quốc tịch màu da nào đi nữa, cần được đối xử tiên vàn như
là những nhân vị, hình ảnh của Thiên Chúa, cần được bảo vệ khỏi mọi hình thức kỳ thị
hoặc khai thác. Cách riêng, cần lo liệu để các thiếu nhi buộc phải sống ở đất lạ quê
người được bảo đảm trên phương diện pháp luật, và cần được đồng hành khi phải đương
đầu trước vô số vấn đề mà các em phải đối diện. Đang khi tôi nhiệt liệt cỗ võ các
cộng đoàn Kitô hữu và các cơ quan dấn thân trong việc phục vụ các thiếu niên di cư
tị nạn, tôi muốn kêu gọi tất cả hãy nhạy bén đối với chuyện giáo dục đào tạo cho các
em, dựa theo tinh thần Kitô giáo.
Sau gần 24 năm kể từ cuộc viếng thăm lịch
sử của vị giáo hoàng đáng kính Gioan Phaolô II, chiều này tôi sẽ đến Hội đường Do
thái tại Rôma, được gọi là “Đại Đền thờ” để gặp gỡ Cộng đoàn Do thái tại Rôma và đạt
thêm một bước trong tiến trình hoà giải và hữu nghị giữa những người Công giáo và
Do thái. Thực vậy, bất chấp nhiều vấn đề và nhiều khó khăn, nhưng giữa những tín đồ
của hai tôn giáo vẫn có một bầu khí tôn trọng và đối thoại, chứng tỏ cho thấy mối
liên lạc đã được chín muồi, cũng như nỗ lực trong những điều liên kết đôi bên: tiên
vàn là niềm tin vào một Thiên Chúa duy nhất, rồi đến việc bảo vệ sự sống và gia đình,
khát vọng hướng đến công bình xã hội và hòa bình.
Sau cùng, tôi muốn nhắc lại
rằng ngày mai bắt đầu Tuần lễ cầu nguyện cho sự hợp nhất các Kitô hữu. Hằng năm, đối
với những người tin vào Chúa Kitô, đây là cơ hội thuận lợi để làm sống lại tinh thần
đại kết, để gặp gỡ nhau, hiểu biết nhau, cầu nguyện và suy nghĩ với nhau. Đề tài Kinh
thánh được chọn cho năm nay, trích từ Tin mừng thánh Luca, nhớ lại lời của Chúa Phục
sinh nói với các môn đồ: “Các con hãy làm chứng cho Thầy về tất cả những điều này”
(Lc 24,48). Việc loan báo Tin mừng của Chúa Kitô sẽ mang tính khả tín và hữu hiệu
nếu chúng ta đoàn kết với nhau trong tình yêu của Chúa, như là những anh chị em. Vì
thế tôi xin mời các giáo xứ, các cộng đoàn tu sĩ, các hội đoàn, các phong trào hãy
cầu nguyện không ngừng, cách riêng trong các buổi cử hành Thánh Thể, để xin cho các
Kitô hữu được hợp nhất trọn vẹn.
Tôi xin ký thác ba ý chỉ vừa nói – các anh
chị em di dân tị nạn, cuộc đối thoại với đạo Do thái, sự hợp nhất các Kitô hữu – cho
lời chuyển cầu của Đức Trinh nữ Maria, người mẹ của Chúa Kitô và là mẹ của Giáo hội.
Sau
khi ban phép lành Toà thánh, Đức Thánh Cha đã thêm ý chỉ cầu nguyện cho nhân dân Haiti,
đã bị gánh chịu nhiều thiệt thại sau cuộc động đất tuần qua, trong đó chính đức tổng
giám mục thủ độ cũng bị thiệt mạng. Ngài kêu gọi lòng quảng đại để giúp đỡ những
người bị thương, những người không cửa không nhà.
Vào buổi chiều, Đức Bênêđictô
XVI đã viếng thăm hội đường Do thái. Biến cố này sẽ được tường thuật trong buổi phát
ngày mai.