Do bogatych i trudnych dziejów Albanii nawiązał Papież, przyjmując głowę tamtejszej
Autokefalicznej Cerkwi Prawosławnej. Przypomniał, że arcybiskup Tirany i całej Albanii
Anastazy spotkał się już z Janem Pawłem II podczas jego wizyty w tym bałkańskim kraju.
Benedykt XVI zwrócił uwagę, że Ewangelia dotarła tam już w czasach apostolskich, a
najstarszymi tekstami pisanymi tamtejszej kultury są starożytna łacińska formuła chrzcielna
i bizantyjski hymn o Zmartwychwstaniu Pańskim.
„W drugiej połowie zeszłego
stulecia chrześcijanie w Albanii, tak prawosławni jak katolicy, zachowali żywą wiarę
mimo niezwykle represyjnego i wrogiego reżimu ateistycznego – powiedział Benedykt
XVI. – Jak dobrze wiadomo, wielu chrześcijan za swą wiarę zapłaciło życiem. Upadek
reżimu pozwolił szczęśliwie na odbudowę katolickich i prawosławnych wspólnot w Albanii.
Po odzyskaniu wolności Kościół Prawosławny Albanii był w stanie owocnie uczestniczyć
w międzynarodowym katolicko-prawosławnym dialogu teologicznym. Wasze zaangażowanie
w tym względzie szczęśliwie odzwierciedla braterskie relacje między katolikami a prawosławnymi
w waszym kraju. Jest inspiracją dla całego narodu albańskiego, ukazując jak bracia
chrześcijanie mogą żyć w zgodzie” – mówił Benedykt XVI.
Papież podkreślił,
że katolików i prawosławnych wiele już łączy. Zapewnił, że strona katolicka czynić
będzie wszystko co możliwe dla wspólnego świadectwa i współpracy w dążeniu ku pełnej
jedności obu Kościołów. Z uznaniem wspomniał dwie ważne albańskie inicjatywy: utworzenie
Międzywyznaniowego Towarzystwa Biblijnego i Komitetu ds. Relacji Międzyreligijnych.
Abp
Anastazy wskazał na historyczne znaczenie obecnego spotkania. Jest to pierwsza wizyta
oficjalnej delegacji Cerkwi albańskiej składana Kościołowi Rzymu podczas obecnego
pontyfikatu.
„W XX wieku Autokefaliczna Cerkiew Prawosławna Albanii poddana
została wraz z innymi wspólnotami religijnymi jednemu z najstraszniejszych prześladowań
– powiedział abp Atanazy. – W latach 1944-1967 doznawała nacisków podobnych, jak wszystkie
Kościoły we wschodniej Europie. Jednak potem, aż do r. 1990, Kościół Albanii znalazł
się dosłownie u «bram piekielnych». Konstytucja zabroniła wszelkich przejawów religii.
Bezlitosne prześladowanie doprowadziło do całkowitego zniszczenia Kościoła. Dzięki
łasce i mocy Bożej nasza Cerkiew odrodziła się. Przede wszystkim podjemuje wysiłki,
by doprowadzić do Chrystusa młode pokolenie. Wnosi też czynny wkład w rozwój albańskiego
społeczeństwa. Podejmuje znaczące inicjatywy na polu służby zdrowia, oświaty, opieki
społecznej, rozwoju rolnictwa i kultury” – mówił arcybiskup Tirany.
Zwierzchnik
albańskiej autokefalii wyraził uznanie Benedyktowi XVI jako wybitnemu teologowi. Przypomniał,
że poznał ks. prof. Josepha Ratzingera już podczas spotkań ekumenicznych na przełomie
lat 60. i 70. ub. wieku. 80-letni obecnie abp Anastazy jest Grekiem. Niegdyś był profesorem
teologii na uniwersytecie w Atenach.