ԺԱՆ ԺՈՐԷՍ - 150ամեակ (1859-1914)

ԺԱՆ ԺՈՐԷՍ - 150ամեակ (1859-1914)

Ֆրանսացի հասարակական-քաղաքական գործիչ, ընկերվարական Ժան Ժորէս հայասէրը, ծնած էր 1859ի Սեպտեմբեր 3-ին Կաստրի մէջ։ 1885-ին ընտրուած է Կաստրի պատգամաւոր։ Իր քաղաքական գործունէութեան սկզբնական շրջանին՝ (1880-ական թուականներուն) ան կը համագործակցէր հանրապետականներուն հետ, սակայն 1893-էն յարած էր ընկերվարական խումբին։ 1902- ին. Ժան ԺորԷս կը գլխաւորէր ընկերվարականներու աջ կուսակցութեան, իսկ 1905-ին. Ֆրանսայի ընկերվարական կուսակցութեան հետ միաւորումէն յետոյ՝ միացեալ ընկերվարական կուսակցութեան աջ թեւը կը կազմէր։ 1904-ին. անոր ջանքերով հիմնադրուեցաւ Հումանիտէ թերթը։ Իր հրատարակութիւններուն մէջ, յօդուածներուն մէջ եւ ելոյթներուն, Ժ. Ժորէս բազմիցս ներկայացաւ քննադատութեամբ ՜՜Օսմանեան կայսրութեան մէջ հայերու դէմ իրագործուող հալածանքներու ու զանգուածային սպանութիւններուն՝՝ ։ 1896-ին Նոյեմբեր 3-ին, 1897-ի Փետրուար 22-ին եւ 1897-ի. Մարտ 15-ին Ֆրանսայի խորհրդարանին մէջ արտասանած իր ճառերուն ընթացքին, դատապարտելով՝ հայկական կոտորածները եւ եւրոպական երկիրներու մասնաւորապէս Ֆրանսայի անտարբերութիւնը այդ հարցի վերաբերեալ, ան կը նշէ. ՜՜Ինչպիսի կատարեալ լռութիւն լրատութեան կողմէն, որուն ինձ յայտնի կուսակցութիւն մը ուղղակի կամ անուղղակի վճարած է լռելու համար, լռութիւն իր մեծ հանդէսէն, որու գլխաւոր ներդնողները օսմանեան շահառուներն են, սակայն, յատկապէս Ֆրանսայի կառավարութեան լռութիւնը։ Ինչպէս ամբողջ այդ հեղեղուած արեան առջեւ, այդ ոչնչացումներուն եւ վայրագութիւններուն առջեւ, Ֆրանսայի մէջ խօսքի եւ մարդու իրաւունքներու այս ճնշման առջեւ ոչ մէկ ճիչ դուրս չեկաւ ձեր բերաններէն, ոչ մէկ խօսք դուրս չեկաւ ձեր գաղափարներէն, եւ դուք լուռ վկայ էք, հետեւաբար ջարդերու կատարեալ մեղսակից՝՝։

Համիտեան ջարդերուն Ժ. ԺորԷս անդրադարձաւ նաեւ 1903-ի Փետրուար 15-ին Փարիզի մէջ արտասանած իր ճառին մէջ։ Ժ. Ժորէսը արձագանգեց նաեւ 1909-ի. Կիլիկիոյ Ապրիլեան կոտորածներուն։ Երկար տարիներ Ժ. Ժորէսը եղած է նաեւ Pro Armenia երկշաբաթաթերթի խմբագրական կոմիտէի անդամ։ Ժան Ժորէս սպանուած է 1914-ի Յուլիս 31-ին Փարիզի մէջ՝ Ռաուլ Վիլենի կողմէ։ Թաղուած է Փարիզի Պանթէոնին մէջ։